Avrupa Merkez Bankası Atatürk Fotoğraflı Hatıra Banknotu mu Bastı?

Bir X hesabından 17 Eylül 2023 tarihinde yapılan paylaşımda Avrupa Merkez Bankası Atatürk fotoğraflı hatıra parası bastırdığı iddia edilmişti ve iddiada, destek unsuru olarak bahsi geçen paranın bir görseli yer alıyordu. Avrupa Merkez Bankası tarafından bastırıldığı iddia edilen, Atatürk fotoğraflı hatıra parasını arama motorlarında geriye görsel arama yöntemiyle arattığımızda karşımıza paranın satıldığı kimi satış kanallarına ulaşılıyor. İddiayı metinsel olarak taradığımızda ise birçok habere rastlamak mümkün. 

Haber içeriklerinde bir koleksiyoncunun girişimiyle Avrupa Merkez Bankası tarafından içinde Atatürk’ün bulunduğu hatıra banknot basıldığı bilgisi yer alıyor. Ocak 2019’un son haftalarında gündem olan bu haber bir tartışmaya da neden olmuş. O dönemde çıkan bazı haberlerde banknotların Avrupa Merkez Bankası tarafından basılmadığı, bir şirkete para karşılığı bastırıldığı iddiaları da yer almış. Hatta tartışmanın büyüdüğü ve Avrupa Merkez Bankası’nın resmi sosyal medya hesabından Atatürk görselli banknotlar için bir açıklama yaptığı da görülüyor. 

Avrupa Merkez Bankası’nın resmi X hesabındaki açıklamanın Türkçesi şu şekilde:

“ECB, Atatürk'ün yer aldığı banknot gibi hatıra banknotlarını düzenlememekte ya da onaylamamaktadır. ECB tarafından yasal ödeme aracı olarak tanınan tek Avro banknotları Avro bölgesindeki ulusal merkez bankaları tarafından basılmaktadır. Banknot üreticilerinin hatıra banknotu üretmeleri halinde, banknotların gerçek sanılmamasını sağlamak için ECB çoğaltma kurallarına uymaları gerekmektedir. İşte kurallar”

Bu gönderiyle, Avrupa Merkez Bankası hatıra banknotların basılmasında bir onay mercii olmadığına dikkat çekerek ilgili şirketlerin Avrupa Merkez Bankası’nın çoğaltma kurallarına uydukları takdirde hatıra banknot üretebileceklerini bildirmiş. Yani, Atatürk resimli hatıra banknotu basmadığını açık şekilde belirtmiş. Avrupa Merkez Bankası, Euro hatıra banknotu basmak isteyen banknot üreticilerinin uyması gereken kuralları belirten düzenlemenin bağlantısını da gönderisine ilave etmiş. Düzenlemeler genel olarak hatıra banknotunun orijinal banknotla karıştırılmamasını amaçlıyor. 

Atatürk portreli hatıra paralar Avrupa Merkez Bankası tarafından değil, özel bir şirket tarafından 2019 senesinde basılmış. Euro değeri sıfır olan hatıra paraların basımını, Fransa merkezli “The Euro Souvenir” (“0 Euro Banknote”) isimli şirket üstlenmiş. Şirketin sitesinde paraların basımının Avrupa Merkez Bankası tarafından akredite edilmiş ve Banka’nın Avro banknotlarının basım ortaklarından da olan Oberthur Fiduciaire firması tarafından yapıldığı belirtilmiş. Şirket sosyal, tarihsel ve kültürel önem içeren motifler olmasıyla koşuluyla hatıra banknot basıyor. Bunun için de Avrupa Merkez Bankası’nın doğrudan bir onayına gerek duymuyor. 

Çeşitli yerleri, kişileri ya da olayları anmak için yürürlükteki Euro para birimiyle aynı görünüm ve standartlarda; ancak, değeri bulunmayan hatıra demir paralar çıkarma ve satışa sunma fikri 1996 yılında Fransız girişimci Richard Faille tarafından başlatılmış. 2015 yılında ise bu projeye banknot ayağı da eklenmiş.

2019 yılında basılan  0 Euro yazılı ve Atatürk resimli banknotlar incelendiğinde, üzerinde Avrupa Merkez Bankası ile ilgili bir ibarenin yer almadığı, (Euro Hatıra anlamına gelen) “Euro Souvenir” yazısının bulunduğu, banknot üzerindeki imzanın şirketin genel müdürü Richard Faille’ye ait olduğu görülebiliyor.

İddiayı daha önce farklı platformlar da inceledi.