Kelebeklerin Ömrü Bir Gün mü?

Kelebeklerin bir gün ömrü olduğu uzun yıllardır hem geleneksel medya organlarında hem de sosyal medya mecralarından oldukça paylaşılan bir iddia. Bu iddia öylesine yaygınlığa ulaşmış ki arzu edilen bir şeyin kısa sürmesi kelebek ömrü gibi benzetmelerle şiirlere ve hikâyelere aktarılmış. İddia bu kadar yaygın olunca da bu iddiayı yineleyen birçok paylaşıma rastlamak çok da zor değil.

Kelebeklerin ömürlerinin bir gün olduğuna dair yaygın inanç, toplum içinde zamanla şehir efsanesine dönüştü. Pek çok farklı mecradan yayılan bu şüpheli bilgi bazen şiirlere bazen de dizilere ve filmlere konu oldu.

Kelebeklerin yaşam döngüleri vardır. Bu döngü yumurta, larva, koza ve yetişkin evre olarak adlandırılır. Kelebeklerin dünyaya gelmesi dişi bir kelebeğin yumurtasını bitkilerin yapraklarına ve gövdelerine bırakmasıyla başlar ve bu küçük yumurtaların içinde tırtıllar büyür. Tırtıl yeterli büyüklüğe ulaştığında yumurtasından dışarı çıkar ve dışarı çıktıkları yumurtalarını yemeye başlar. Bu aşamada tırtıllar dört ya da beş kez deri değiştirir. Tamamen büyüyen tırtıllar kendilerini koza hâline getirir. Tırtılların koza aşaması birkaç haftadan birkaç aya kadar değişkenlik gösterebilir. Tırtıl kozasını yırtıcı hayvanlar ve sert hava koşullarından korumak amacıyla sert bir kılıf oluşturur. Tırtıllar kozasında konaklarken organları, uzuvları ve dokuları oluşur. Artık bir kelebeğe dönüşen tırtıllar kozalarından dışarı çıkmaya hazır olduklarında kozanın etrafındaki kılıfı yırtar ve kozasından dışarı çıkar. Kozasından çıkan kelebek uçmaya başlamak için kanatlarının kurumasını bekler ve kanatlarının güçlü olması için hemolenf içeren bir sıvıyı kanatlarının içine pompalar. Uçuşa hazır hâle gelen kelebekler beslenmek ve başka kelebekler ile çiftleşmek için uçmaya başlar. 

Uzun emeklerle dünyaya gelen kelebeklerin yaşam süreleri birçok farklı etkene bağlıdır. Kelebeğin boyutu, türü, nerede yaşadığı ve yılın hangi zamanında yetişkin olduğu yaşam sürelerini etkileyen faktörler arasındadır. 

Dünyada yaklaşık olarak 17 binden fazla kelebek türü bulunuyor. Ortalama yaşam süreleri 20 ila 40 gün olarak belirlenmiş olsada Kral ((Monarch) Kelebeği’nin 6 ila 8 ay yaşam süresi olduğu biliniyor. Kral Kelebekler dünyada üzerine en çok araştırma yapılan kelebeklerden biri. Mevsimlik göçler ile tanınan Kral Kelebekler, her sonbahar soğuk hava dalgaları yaklaştıkça Kanada ve Amerika’yı terk eder ve Güney Kaliforniya ve Meksika’ya uçarlar. Bir diğer uzun ömürlü kelebek ise Kükürt Kelebeği olarak biliniyor. Özellikle Kuzey İngiltere’de bulunan Kükürt Kelebeği kış ayları boyunca kış uykusuna yatar ve sert hava koşullarından kendini koruyarak bir yıldan daha fazla yaşar. Yaşam süreleri daha kısa olan Bakır ve Küçük Mavi Kelebekler ise daha küçük kelebekler oldukları için ortalama 1 hafta yaşarlar. 

Kelebeklerin bir günlük ömrü olduğuna ilişkin yaygın söylenti Mayıs sineğinden geliyor. Birgün sineği olarak da bilinen Mayıs sineği ömrünün %99’unu larvada geçirir ve larvalarından çıktıktan birkaç saat ya da en fazla bir gün içinde ölürler. Nadir olsa da bir günden fazla yaşayan Mayıs sinekleri de bulunuyor. Mayıs sineklerinin hayattaki tek amacı çiftleşmek. Hayattaki tek amacı çiftleşmek olan bazı Mayıs sineği türleri, Dolania Americana gibi, yaşam süreleri çok kısa olduğu için üreyemeden ölürler. 

Bir Twitter hesabı tarafından yapılan paylaşımda kelebeklerin bir gün ömrü olduğu iddia edilmişti. Kelebeklerin 1 gün ömrü olduğuna inanç zamanla şehir efsanesine dönüştü. Kelebeklerin yaşam sürelerine ilişkin yayılan bilgi Mayıs sinekleri ile karıştırılıyor. Kelebeklerin yaşam süreleri birçok farklı etkene bağlı. Kelebeklerin ortalama 20-40 gün yaşam süreleri olduğu bilinirken Kral Kelebeği gibi türlerin 6 ila 8 ay yaşam süresi olduğu biliniyor.