Video İsviçre'deki Yüksek İntihar Sebebiyle Tramvay Şirketinin Yaptığı Güvenlik Testini mi Gösteriyor?

Son yıllarda, özellikle İstanbul’daki raylı ulaşım sistemlerinde artan intihar vakaları, bu konunun daha görünür hale gelmesine ve toplumsal bir mesele olarak öne çıkmasına neden oldu. Yapılan ufak çaplı haber araştırmaları ve Google’daki arama trendleri, “Marmaray”, “metro” ve “intihar” gibi kelimelerin arama oranlarında artış olduğunu ortaya koyuyor. Bu durum, sosyal medyada raylı toplu taşıma araçlarında daha fazla güvenlik önlemi alınmasına yönelik taleplerin yükselmesine yol açtı. Bu bağlamda, paylaşılan bir video, İsviçre’de intihar vakalarındaki artış nedeniyle tramvaylarda yapılan güvenlik testlerini gösterdiği iddiasıyla dolaşıma girdi.

Dolaşıma giren video incelendiğinde, tramvay tipi bir aracın yolunda ilerlerken bir mankenin önüne koyulduğu ve aracın ön kısmından hava yastığına benzer bir güvenlik mekanizmasının devreye girdiği görülüyor. Videoda, bu güvenlik önleminin İsviçre’de artan intihar vakalarına karşı alınan bir tedbir olduğu iddia ediliyor.

Yapılan kısa bir internet araştırması sonucu, konuyla ilgili 2024 yılının Mart ayında yayımlanmış haberlere ulaşılıyor. Haberlere göre, Zürih’in toplu taşıma sistemlerinden sorumlu VBZ (Verkehrsbetriebe Zürich), 2023 yılında toplam 675 tramvay kazası bildirdikten sonra bu kazaları önlemek amacıyla söz konusu güvenlik testlerini gerçekleştirmiş. Testler, tramvayların çarpışma sırasında yayaların veya diğer engellerin daha az zarar görmesini sağlamak için hava yastığı benzeri bir mekanizmayı denemek amacıyla yapılmış.

Sosyal medya kanallarında yapılan genişletilmiş bir arama sonucunda, Instagram’da içerik üreten “wiredengineers” adlı hesaba ulaşılıyor. Söz konusu hesap, 27 Nisan 2024 tarihinde İngilizce olarak şu ifadelerle bir paylaşım yapmış: “Zürih’in tramvayları güvenlik açısından yenileniyor! Bir dizi ölümlü kazanın ardından Zürih Ulaşım Kurumu (VBZ), bir tramvay bir yayayla çarpıştığında şişen hava yastıklarını test ediyor. Sürücü kabinindeki bir sensör tarafından tetiklenen bu hava yastıkları, bu tür çarpışmaların etkisini ve sonuçlarını azaltmayı amaçlıyor.”

Paylaşımda, videonun kaynağı olarak “@albinfo.ch” adlı bir başka Instagram hesabı da belirtilmiş.

Instagram hesabı "@albinfo.ch" incelendiğinde, 19 Nisan 2024 tarihinde paylaşılan videonun açıklamasında Arnavutça olarak, "Zürih Toplu Taşıma Şirketi (VBZ) demiryolu trafiğinde daha fazla güvenlik sağlamak istiyor. Bu doğrultuda tramvayın ön kısmına takılan hava yastıkları test ediliyor" yazısına rastlanıyor. Bu içerik, tramvayların güvenliğini artırmak amacıyla yapılan testleri anlatıyor. 

İncelenen "@albinfo.ch" hesabının bir haber sitesine ait olduğu tespit ediliyor. 19 Nisan 2024 tarihinde Arnavutça olarak yayınlanan haberi çeviri araçları yoluyla çevrildiğinde Zürih tramvaylar için hava yastıklarını test ediyor” başlığıyla bir habere ulaşılıyor. Haberin devamında ise 2021'de başlanan projenin, Mart 2024'teki üç ölümcül kazadan sonra hızlandırıldığı ve tramvayların ön kısmına hava yastığı yerleştirilerek güvenlik önlemleri alındığı ifade ediliyor.

Haberde geçen Nisan 2024 tarihinde yaşanan ölümcül kazalar ile ilgili internet araştırması genişletildiğinde 20.Minuten adlı haber sayfasındaki tramvay kazaları ile ilgili habere erişmek mümkün. 2024 Mart ayı içerisinde üç kazanın yaşandığı bu kazalarda ise herhangi bir can kaybı yaşanmadığı bilgisine ulaşılıyor. Ayrıca kazaların birinde 80 yaşındaki bir vatandaşa çarptıştığı, ikincisinde raydan çıkarak bir binaya çarptığı fakat bir yaralanan olmadığı sonuncu kazada ise bir bisikletliğe çarptığı  belirtilmiş. Haberin devamı incelendiğinde ise SVP partisindeki üç yerel üye, tramvayların daha güvenli hale getirilmesi konusunda önergede bulunduğu ile ilgili bilgiler de mevcut. 

Paylaşımda İsviçre’de intihar oranlarının rekor düzeyde arttığından da bahsedilmiş. Fakat yapılan bir araştırma bu çıkarımın olgularla desteklenmediğini gösteriyor. Son bir yılda İsviçre’deki intiharlarla ilgili çıkan haberler destekli intiharların (assisted suicide) arttığı yönünde. Dünya Bankası tarafından derlenen verilerde 2000-2019 arası İsviçre’de intihar oranlarının 2010’dan sonra istikrarlı şekilde 100 bin kişide 14,5 olduğu görülüyor. 2020’den sonra İsviçre Federal İstatistik Ofisi tarafından yayınlanan veriler dikkate alındığından da intihar oranlarının rekor düzeyde arttığına dair bir çıkarım yapmak mümkün değil. 

Özetle video İsviçre’de rekor düzeyde artan intihar oranları nedenniyle tramvaylarda yapılan güvenlik testlerini göstermiyor.