Yanıtsız Bırakılan Soru Önergelerinin Oranı Artıyor

Yanıtsız Bırakılan Soru Önergelerinin Oranı Artıyor

CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, geçtiğimiz günlerde partisinin grup toplantısında çeşitli açıklamalarda bulundu. Kılıçdaroğlu konuşmasında reddedilen araştırma komisyonu önergelerinden bahsedip, soru önergelerinin de yanıtlanmadığını aktardı. Kılıçdaroğlu konuşmasında, iç tüzüğe göre soru önergelerinin 15 günde yanıtlanması gerekirken, 20 ay, üç yıl yanıtlanmayan soru önergelerinin olduğunu iddia etti.

Soru Önergeleri ile İlgili İç Tüzük Ne Diyor?

Yazılı ve sözlü soru önergeleri, Meclis’in dolayısıyla milletvekillerinin kullanabildiği hükümet denetimi yollarından birisidir. Diğer denetim yolları arasında genel görüşme önerisi, meclis araştırması veya meclis soruşturma önerileri ve gensoru bulunmakta. TBMM’nin İç Tüzüğü’nün 99. maddesine göre yazılı soru önergelerinin ilgili makam tarafından 15 gün içinde yanıtlanması gerekiyor. Bu süre zarfında yanıtlanmayan yazılı soru önergeleri hakkında Meclis Başkanı’nın ilgili Başbakanı veya ilgili Bakanları uyarma yetkisi var. Bu uyarının ardından verilen 10 günlük ek süre içinde de yanıt gelmezse, söz konusu yazılı soru önergeleri gelen kağıtlar listesinde “yanıtlanmadı” ibaresiyle yayınlanıyor. Sözlü soru önergeleri, veriliş tarihlerinden itibaren 5 gün içinde gündeme alındıkları ve muhatapları tarafından aynı oturum içinde cevaplandıkları için böyle bir süre sınırlaması öngörülmemiş. Dolayısıyla incelememizi yazılı soru önergeleri üzerinden yürüteceğiz.

Yanıtlanmayan Yazılı Soru Önergeleri

Kılıçdaroğlu’nun iddiasında 20 ay, üç yıl yanıtlanmayan soru önergeleri şeklinde bir ifade mevcut. Biz de en güncel verilerden yola çıkıp bu iddiayı inceleyeceğiz.

CHP Balıkesir Milletvekili Ahmet Akın’ın verdiği bir soru önergesine gelen yanıta göre 26. dönemde (yani 1 Kasım 2015 seçimlerinden, önergenin cevaplandığı tarih olan 29 Haziran 2016’ya dek) toplam 6.387 soru önergesi işleme alınmış. Bizim bu analizi hazırlarken yaptığımız basit bir arama ise, 23 Ağustos itibariyle toplam 7.533 yazılı soru önergesinin verildiğini gösteriyor.

Soru önergesine gelen cevaptaki verilerle devam edersek, 29 Haziran 2016 itibariyle, 6.387 soru önergesinin, 3.449’u yanıtlanmamış durumda. Yani bu dönemde gelen yazılı soru önergelerinin %54’ü yanıtlanmamış durumda.

Daha eski dönemlerle ilgili sayılara bakmadan önce belirtmek gerekiyor ki, bir yasama dönemi içinde cevaplanmayan soru önergeleri, yeni yasama dönemine girildiğinde hükümsüz hale geliyor. Yani, 24. dönemde verilen ve bu dönem içinde yanıtlanmayan soru önergelerinin 25. döneme aktarılması söz konusu değil.

7 Haziran seçimleri ile başlayan ve 1 Kasım seçimleri ile sona eren 25. dönem yaklaşık 5 ay sürdüğü için, 28 Haziran 2011 – 23 Haziran 2015 tarihleri arasında 4 yıl süren 24. döneme bakıyoruz. Bu dönemde toplam 63.462 yazılı soru önergesi işleme alınmış. Bu 4 yıllık dönemde cevaplanmayan soru önergesi sayısı 22.799 olarak görülüyor. Diğer bir deyişle 24. dönemde verilen yazılı soru önergelerinin %36’sı yanıtlanmamış. Süresi içinde yanıtlananların oranı %22, süresi geçtikten sonra yanıtlananların oranı ise %39.

TBMM’de sunulan her yazılı soru önergesi yanıtlanmıyor, ancak yanıtlanmayanların ne kadar süre boyunca bekledikleri net değil. Yani CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun iddia ettiği süreleri teyit edemiyoruz. Genel olarak geçmiş dönemlerde verilen soru önergelerine dair TBMM’ye yaptığımız bilgi edinme başvuruşu henüz yanıtlanmadı; başvuru sonucuna göre bu durumu teyit etmeyi umuyoruz.

Ancak, verili durum gösteriyor ki, TBMM’nin 4 yıllık olağan çalışma süresince verilen soru önergelerinin önemli bir kısmı yanıtlanmamış. Dolayısıyla Kemal Kılıçdaroğlu’nun iddiasında büyük oranda doğruluk payı vardır.