Net Tütün İthalatçısı Ülke Konumuna Geçtik

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada, 27 Eylül 2017’de TBMM’nin gündemine getirilen 130 maddeli yeni torba yasayı eleştirdi. Ağırlıklı olarak yeni vergi düzenlemelerini konu alan yasa tasarısında, tütün üretimi ve satımı konusunda da yeni düzenlemeler öngörülüyor. Kılıçdaroğlu, yapılacak düzenlemeyle tütün üreticilerinin hâlihazırda yaşadığı mağduriyeti dile getirerek, Türkiye için uzun yıllar önemli bir ihracat kalemi olan tütünde dışa bağımlı hale gelindiğini öne sürdü. Kılıçdaroğlu “2002'de 405 bin 882 aile tütünden geçiniyordu. 2015'te 7 kat küçüldü, 56 bine düştü. 2012'den başlayarak Türkiye net tütün ithalatçısı haline geldi” iddiasında bulundu.

Yeni Torba Yasa Tütün Üretimi ve Satışı ile İlgili Ne Getiriyor?

Yeni torba yasa tasarısının 68-71 maddeleri tütün ticaretini ilgilendiren ifadelere yer veriyor. Özellikle 68 ve 69’uncu maddeler ile açık tütünün sarıldığı makaron satışına getirilecek özel tüketim vergisinin yanı sıra, açık tütünün kendisini ya da makaron/tütün kağıdına sarılı halde satanlar için öngörülen 5 bin ila 100 bin lira arasındaki idari para cezası ve 6 yıla kadar hapis cezası ile vergi ve sigara kaçakçılığının önüne geçilmesi hedefleniyor.

Ancak bu kanun iç piyasaya mal süren yerli tütün üreticilerinin zarar göreceği ve birçoğunun üretimi bırakacağı endişesini gündeme getiriyor. Tüketici tarafında ise, makarona sarılı açık tütün kullananlar için ortalama bir paket sigara 4 liraya mal olurken, yeni vergiler ile birlikte maliyetin yaklaşık 7 liraya kadar çıkacağı hesaplanıyor.

Tütün İthalatı Hızla Artarken, Üretim Ciddi Oranda Azaldı

Kılıçdaroğlu’nun iddiasını analiz etmek için Tütün Eksperleri Derneği’nin, 2016 Tütün Raporundan faydalandık. TÜİK ve TAPDK verilerinden yoğun şekilde faydalanan rapor, Türkiye’de tütün üretimi ve ticaretinin son yıllarda ne gibi değişimler yaşadığını açıklıkla ortaya koyuyor. Rapor 2002 yılında tütün üreten aile sayısının 405.882 olduğunu, 2015 yılında 56 bine gerilediğini doğruluyor. Tütün üreticilerinde oransal olarak %86’lık bir gerileme olurken, aynı dönemde tütün üretimi de %61 azalmış.

Rapor, tütün ithalatı konusunda da Kılıçdaroğlu’nu doğruluyor. 2002 yılında 55.800 ton olan tütün ithalatı 2015 yılında 92.266 tonla rekor kırdı. Türkiye 2012’den bu yana tütün ihracatçısı ülke konumundan çıkıp, net ithalatçı ülke durumuna geçti.

TÜİK ve TAPDK verileri iddiada öne sürülen rakamlarla birebir örtüşüyor.