Öğretmen Maaşları Yoksulluk Sınırının Altında mı?

HDP TBMM Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Üyesi ve Van Milletvekili Lezgin Botan, 24 Kasım Öğretmenler Günü vesilesiyle HDP’nin resmi internet sitesinde bir makale yayınladı. Botan makalede, Türkiye’de öğretmenlerin yoksulluk sınırının altında bir ücrete çalışmaya mahkûm edildikleri iddiasında bulundu.

Türk-İş’e Göre Yoksul, TÜİK’e Göre Zengin

Her ay düzenli olarak yoksulluk ve açlık sınır çalışması yapan Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), Ekim 2017 için dört kişilik bir ailenin yoksulluk sınırını 5.030 TL olarak hesaplamış durumda. Türk-İş, yoksulluk eşiği hesaplamasını yaparken gıda harcamasının yanı sıra giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu aylık harcamaları hesaba katıyor. Çalışma dört kişilik bir ailenin yanı sıra, yalnız yaşayan bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyetini ise 1.927 TL olarak hesaplamış.

TÜİK’in yoksulluk sınırı hesaplaması ise “eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan geliri”ni dikkate alıyor. İki farklı yoksulluk hesaplamasının ilkinde, hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’sinden azını, ikincisinde ise %60’ından azını elde edebilen fertler yoksul kabul ediliyor. Biz analizimizde daha yaygın olarak kullanılan %60 eşiğini dikkate alıyoruz. TÜİK’in kullandığı eşdeğerlik ölçeği ve medyan gelir kavramlarıyla ilgili açıklamalara bu linkten ulaşabilirsiniz.

Tek Maaşla Geçinen Aileler Zor Durumda

Temmuz 2017 zamları sonrası enflasyon farkının da yansıtılmasıyla birlikte en düşük öğretmen maaşı 2.903 TL, en yüksek öğretmen maaşı ise 3.348 TL oldu. Bu koşullarda TÜİK’in dört kişilik bir aile hesaplamasına göre, en yüksek öğretmen maaşının hanedeki tek gelir olması durumunda yoksulluk sınırı aşılamıyor. Ancak ailedeki iki yetişkin ferdin de öğretmen olması durumunda (en düşük kadro derecesinde olsalar dahi) yoksulluk sınırının üzerine çıkılıyor. Yine Türk-İş’in hesaplamasına göre, kendisinden başka hiç kimseye bakma yükümlülüğü olmayan, yalnız yaşayan bir öğretmen yoksulluk sınırını üzerinde yaşıyor olmalı. TÜİK yoksulluk hesaplamalarına göreyse, öğretmenlere yoksul demek mümkün değil.

Ücretler, tek kişinin öğretmen olarak çalıştığı dört kişilik ailelerin yoksulluk sınırı altında kaldığını gösteriyor. Diğer olasılıklarda ise öğretmenler az da olsa yoksulluk sınırını aşabiliyorlar.