Cari Açık Gerilese de Bir Problem Olarak Duruyor

Cari Açık Gerilese de Bir Problem Olarak Duruyor

Türkiye’de cari işlemler açığı gelişmekte olan ülkeler ortalamsının üzerinde

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi, Ankara 1. Organize Sanayi Bölgesi ziyaretinde yaptığı açıklamada Türkiye ekonomisi ile ilgili tespitlerini paylaştı ve Türkiye’nin cari açık diye bir sorunu kalmadığını iddia etti.

Cari açık kısaca bir ülkenin ürettiğinden daha fazla harcaması anlamına gelir. Üç kalemden oluşur: Uluslararası mal ticareti; turizm, sigorta ve taşımacılık gibi hizmet ticareti ve bir ülkenin yurtdışında çalışan işçileri ve o ülkede çalışan yabancı işçilerin yaptığı döviz transferleri. 

Ocak 2015 itibariyle cari işlemler açığı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60 azalarak 2 milyar dolar seviyesine gerilemiştir.

Yıllıklandırılmış hesapta, cari açık 2014 Şubat dönemine göre yüzde 32’lik bir azalma ile 42,8 milyar dolara düşmüştür.

Cari işlemler açığının son on dört yıllık seyrine bakıldığında 2014 yılında gerçekleşen cari işlemler açığı son dört yılın en düşük açığıdır. 2003 – 2014 yılları arasında yıllık ortalama cari açığın GSYH’e oranı yaklaşık yüzde 5,4’tür.

Türkiye ve Türkiye’ye benzer ekonomilere sahip ülkelerde cari açığın GSYH’e olan oranına bakıldığında Türkiye’deki cari açığın oranın görece yüksek olduğu görülebiliyor. Brezilya ve Endonezya’da yüzde 3 – 3,5 aralığında bir cari açık mevcut iken Meksika’da bu oran yüzde 2 seviyelerinde. 

Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Şubat 2015’te yaptığı açıklamada Türkiye’deki cari işlemler açığının TL’nin değer kaybı kaynaklı olarak dış ticaret açığının azalması ve düşen petrol fiyatları nedeniyle azaldığını ve açığın dengeye yaklaşmasının yatırımcıların beklenmedik hareketlerine karşı Türkiye’nin hassassiyetini düşüreceğini belirtti. Türkiye’nin gelişmekte olan ülkeler arasında yüksek cari işlemler açığı ile göze çarptığını belirten Fitch, bu durumun tehlikelerinin TL’nin değerindeki oynamalarda görüldüğünü ifade etti. Dünya Bankası da Aralık 2014’te yayınladığı bilgi notunda enerji fiyatlarındaki düşüşün Türkiye’nin cari işlem açığında iyileşme sağlayacağını belirtmişti.

Genel değerlendirmede, veriler ve kurumların görüşleri dikkate alındığında Zeybekçi’nin iddiasındaki geçerlilik tartışmalıdır. Türkiye’de cari işlemler açığı son dört yılın en düşük seviyelerine inmiştir fakat uzman görüşlerine göre bu azalmada yapısal faktörlerden çok enerji fiyatlarındaki düşüş, TL’nin değeri, düşük büyüme  gibi faktörlerin etkisi vardır. Bu nedenle ne kadar kalıcı olacağı konusunda soru işaretleri ortada durmaktadır. Türkiye’nin benzer ekonomilere sahip ülkeler arasında yerine bakıldığında da mevcut cari işlemler açığının oranının da nispi olarak yüksek olduğu söylenebilir. Tüm bu nedenlerden dolayı Türkiye’nin cari açık diye bir sorununun kalmadığını iddia etmek abartı öğesi taşımaktadır.

Sonuç olarak, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi’nin iddiasında doğruluk payı yoktur.