1989'da çıkan yönetmelikte, yurtların yılda en az 3 kez denetlenmesi düzenleniyordu, AK Parti'nin 2004'te yaptığı değişiklikte ise ‘yurtların gerekli görüldüğünde denetlenmesi’ hükmü getirildi.
Özel Yurtların Denetimi Tartışılıyor
Adana’da ortaöğretim çağındaki kızların kaldığı özel bir öğrenci yurdunda çıkan yangın sonucu 11’i çocuk 12 kişi hayatını kaybetti. Yangının ardından Aladağ ilçesi Sulh Ceza Hakimliği’nin kararı ile soruşturma tamamlanıncaya kadar konuyla ilgili yayın yasağı getirildi. TBMM’de de hem Genel Kurul’da hem de milletvekillerinin düzenlediği basın toplantılarında gündem yurt yangını oldu.
CHP Yalova Milletvekili Muharrem İnce, düzenlediği basın toplantısında özel yurtların denetlenmesi meselesine değindi. İnce, yurtların denetlenmesi konusunu ele alan 1989 tarihli yönetmelikte yurtların yılda en az 3 kez denetlenmesinin düzenlendiğini, 2004’te yapılan değişiklik ile ise yurtların “gerekli görüldüğü zaman” denetlenmesi hükmünün getirildiğini iddia etti.
Muharrem İnce’nin sözünü ettiği 1989 tarihli “Öğrenci Yurtları ile Benzeri Kurumların Açılması, İşletilmesi ve Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik” 2004’te çıkan “Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliği” ile yürürlükten kaldırılmıştır. 2004 tarihli yönetmeliğin beşinci bölümü denetleme hükümlerini açıklamaktadır. Bu bölüm altındaki Madde 39/b denetleme esasları hakkında şu ifadeleri içermektedir:
39/b) Yurtlar, bu Yönetmeliğe göre gerekli görüldüğünde Bakanlıkça, mülki idare amirleri tarafından ise hazırlanan plan doğrultusunda yılda iki defa denetlenir.
2004 yönetmeliğinde denetleme yetkisi Milli Eğitim Bakanlığı ile mülki idare amirleri arasında bölüştürülmüş, bakanlığa ucu açık ve keyfi bir yetki verilirken, idari amirlerin zorunlu denetlemesi yılda iki defa ile sabitlenmiştir.
1989 yönetmeliğinin denetleme esaslarını açıklayan yedinci bölümünde yer alan Madde 45/e ise yurtların denetimi konusunu şu şekilde açıklar:
45/e …gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine ait kurumlar eğitim öğretim faaliyetleri bakımından Bakanlıkça yılda en az bir defa, Bakanlığın vereceği talimata uygun olarak mülki amirler tarafından yılda en az üç defa denetlenir.
Görüldüğü gibi 1989 tarihli yönetmelik 2004’teki “gerekli görüldüğü takdirde” ifadesindeki keyfiliğin aksine bakanlığa yılda en az bir defa denetleme yapma zorunluluğu veriyordu. Ayrıca 1989 yönetmeliği mülki amirlerin denetleme sayısını yılda iki defa ile kısıtlamak yerine üç veya daha fazla denetim yapılmasını zorunlu kılıyordu.
2004 yönetmeliği Muharrem İnce’nin iddia ettiği gibi yurtların sadece gerek görüldüğü zaman denetlenmesini gerektirmiyordu. 2004 yönetmeliğinde yalnızca bakanlık için böyle bir keyfilik söz konusuyken, mülki idare amirlerinin yılda iki kez denetleme yapması zorunluydu. Ancak 1989 yönetmeliği ile mukayese edildiğinde yürürlükten kaldırılan yönetmeliğin hiçbir keyfiliğe olanak vermediğini ve denetleme yetkisi olan bakanlık ve mülki amirlerin ne sıklıkla deneti yapma zorunluluğu olduğunu açıkça belirtmektedir. Bu durumda CHP Yalova Milletvekili Muharrem İnce’nin iddiasında kısmen doğruluk payı vardır.
Not: Ayrıca Muharrem İnce’nin iddiasından bağımsız olarak TBMM web sitesi üzerinden özel yurtların durumu ve denetlenmeleri ile ilgili soru önergelerini inceledik. Ancak özel yurtların sayısı ve yapılan denetimlerin durumu ile ilgili verilen soru önergelerinin büyük kısmına nitelikli cevaplar verilmediğini fark ettiğimizi belirtelim.