2002 yılından bu yana Türkiye’de gelir dağılımı düzeliyor. G20 ülkelerinde ise gelir dağılımı bozuluyor.
Gelir Dağılımımız Ne Durumda?
Eski Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, NTV’de Oğuz Haksever’in sunduğu yayına çıktı. Babacan yayında Haksever’in sorularını yanıtladı ve partisinin hükümetlerinin ekonomik alanındaki çalışmalarından bahsetti. Babacan konuşmasında gelecek dönem için AK Parti beyannamesinde yer alan bazı vaatlere de değinerek, gelir vergisi konusunda yapılması planan değişikliklerden bahsetti. Babacan, Türkiye’de 2002’den beri gelir dağılımının düzeldiğini, ancak G20 ülkelerinde gelir dağılımının kötüye gittiğini iddia etti.
Türkiye’de Gelir Dağılımı
Mahfi Eğilmez’in de konuyla ilgili yazısında belirttiği gibi, gelir dağılımı konusunda önemli göstergelerden biri Gini katsayısındaki değişimdir. Gini katsayısı 0 ile 1 arasında bir değerdir; 1 mutlak eşitsizliği ifade ederken, 0 mutlak eşitliği ifade eder. Diğer bir deyişle bir ülkenin Gini katsayısı 1’e ne kadar yaklaşırsa, gelir dağılımı o kadar eşitsiz veya kötü; 0’a ne kadar yaklaşırsa da gelir dağılımı o kadar eşit veya iyidir. Bu bilginin ışığında, Türkiye’nin gelir dağılımı konusundaki performansını inceleyelim.
Yukarıdaki tabloda gördüğünüz değerler Türkiye’nin Gini katsayısındaki değişimleri gösteriyor. Tabloya bakıldığında 2002 – 2006 arasında Gini katsayısında bir iyileşme gözlemlenirken, 2006 yılında katsayı tekrar yükseliyor. 2006 sonrasında ise, ufak değişiklikler haricinde düşme eğilimi gösteriyor. Özellikle 2014 yılında Gini katsayısının 0.39’a gerilemiş olması, Mahfi Eğilmez’in ve bazı ekonomistlere göre büyüme rakamlarında yaşanan yavaşlamanın üst gelir gruplarında yarattığı gelir kaybından kaynaklanıyor. Yani, üst gelir gruplarında krizlerin ve büyümedeki yavaşlamının etkisi gelir azalması olarak ortaya çıkıyor ve bu da Gini katsayısına olumlu etki ediyor. Ancak bu etki, alt gelir gruplarının durumlarının iyileştiği anlamına gelmiyor.
G20 Ülkelerinde Gelir Dağılımı Trendleri Benzer mi?
G20 ülkelerinde de bir süredir gelir dağılımı eşitsizliğine ilişkin gözlemler yapılıyor. Bu konuya ilişkin ulaşabildiğimiz en güncel kaynak 3-4 Eylül 2015 tarihlerinde G20 ülkelerinin Çalışma ve Ekonomi Bakanları Toplantısı için hazırlanan bilgi notu. Bu notta, G20 ülkelerinin ulaşılabilen en güncel Gini katsayılarını ve bu katsayının 2000’li yılların başlarından beri değişimini gösteren bir tablo mevcut. Aşağıda inceleyebileceğiniz tabloya göre 2000’lerden beri G20 ülkelerinin çoğunda Gini katsayısı yükseliyor, yani kötüleşiyor. G20 ülkeleri arasında ortalama trend olarak Gini katsayısını düşüren 4 ülke var: Arjantin, Brezilya, Meksika, Birleşik Krallık ve Türkiye. Her ne kadar bu trend ile ilgili farklı yorumlar olsa da G20 ülkeleri arasında Gini katsayısını, dolayısıyla gelir eşitsizliğini düzelten başka ülkeler de mevcut. (Tabloda yer alan kırmızı oklar Gini’deki artışı gösterirken, yeşil oklar da Gini’deki azalmayı gösteriyor. Gri oklar değişim olmadığını ifade ediyor.)
Sonuç olarak, Eski Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın iddiasında doğruluk payı yoktur.