AB ortalamasının yüzde 35'inden, yüzde 53'üne yükselen bir refahımız var
Refah Seviyemiz Artıyor
Türkiye’nin kişi başına düşen geliri AB’nin yüzde 42’sinden yüzde 54’üne çıktı
Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, HDP’nin hakkında verdiği gensoru önergesinin görüşmelerinde yaptığı açıklamada, 2008 küresel ekonomik krizinin etkilerinin devam ettiği ve birçok ülkenin bundan olumsuz etkilendiği bir ortamda, Türkiye ekonomisindeki büyümenin olumlu olduğunu belirtti. Babacan açıklamasında, Türkiye’nin refahının AB ortalamasının yüzde 35’inden, yüzde 53’üne yükseldiğini iddia etti.
Toplumsal refahın ölçümü konusunda üzerinde anlaşılmış bir gösterge bulunmuyor. Babacan’ın iddiasına konu olan gösterge konuşma metninde belirtilmese de kişi başına düşen milli gelir göstergesi (Babacan Ağustos 2014’te yaptığı başka bir açıklamada buna yakın bir iddiada bulunmuştu). Bu analizde kişi başına düşen milli gelir yanı sıra, refahın daha farklı kriterler eklenerek ölçümünü daha sağlıklı hale getiren ‘İnsani Gelişmişlik Endeksi’ de kullanıldı.
IMF’nin projeksiyonlarına bakıldığında satın alma gücü esasında hesaplanan kişi başına düşen GSYH 2014 yılı için Türkiye’de 19555 $, AB için ise 35849 $’dır (IMF’nin Türkiye 2014 yılı için büyüme beklentisi % 3, GSYH beklentisi 813 milyar dolardı fakat gerçekleşen değerler % 2,9 ve 800 milyar dolar oldu). 2003 için aynı değerler ise 10941 $ ve 26012 $. Bu durumda Türkiye’nin AB’ye göre kişi başına düşen geliri Babacan’ın iddia ettiği gibi yüzde 35 seviyelerinden değil yüzde 42’den yüzde 54’e çıkmış.
IMF göstergelerinde mevcut olan ve refah karşılaştırmasında önemli bir rol oynayacak bir diğer gösterge ise dünyanın ürettiği tüm gelirden ülkenin aldığı pay. Bu gösterge iki ülkeyi karşılaştırırken, göstergeye dünya üretimini de ekleyerek daha sağlıklı hale getiriyor. 2003 – 2014 arasında Türkiye’nin dünyanın ürettiği gelirdeki payı yüzde 1,30’dan yüzde 1,41’e çıkarken AB’nin payı yüzde 22,5’ten yüzde 16,9’a geriledi. Bir diğer deyişle, Türkiye ekonomisinde yaşanan nispi bir yükseliş ve AB ekonomisinden yaşanan ciddi bir düşüş sonunda Türkiye’nin aldığı pay AB’nin yüzde 5,7’si iken yüzde 8,3’üne çıktı.
Ekonomik kriterlerin yanında sosyal göstergelerin de eklenerek daha kapsamlı bir refah verisi sunan İnsani Gelişmişlik Endeksi, kişi başına düşen gelirden daha sağlıklı bir gösterge olarak öne çıkıyor. 2014 yılında açıklanan listede Norveç ilk sıradayken Türkiye 69. sırada kendine yer buldu. 28 ülkeyi barındıran AB ülkelerinin HDI skorlarının ortalaması alındığında 0,856, Türkiye’nin HDI skoru ise 0,759. 2000 – 2013 döneminde Türkiye ve AB ülkeleri ortalaması karşılaştırması yaptığımızda Türkiye’nin AB ortalamasının yüzde 77’sinden yüzde 88’ine çıktığını görüyoruz.
Genel değerlendirmede, Babacan’ın iddiasında kullandığı verilerde dönem farklılıkları açısından abartı vardır. Fakat gerek milli gelir göstergeleri gerek de İnsani Gelişmiş Endeksi verileri söz konusu zaman diliminde Türkiye lehine bir iyileşme olduğunu göstermektedir.
Sonuç olarak, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın iddiasında kısmen doğruluk payı vardır.