Türkiye’de 2009’dan bu yana 100 olan milli gelir nispet olarak 120’ye çıktı, aynı dönemde Avrupa’da 100’den 98’e geriledi, negatif büyüme var.
Türkiye Ekonomisinin 90'lı Yıllardan AK Parti Dönemine Değişimi
Başbakan Ahmet Davutoğlu 2015 bütçe görüşmeleri sırasında TBMM’ye hitaben yaptığı konuşmada içinde sayısal verilerin sıklıkla bulunduğu birçok iddiada bulundu. Bu iddiaları konu kategorilerine göre ayırıp inceledik.
Bu analizde Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun büyüme ile ilgili iddialarını teker teker analiz ettik.
- “90’lı yıllarda genişleyen dünya ekonomisi karşısında daralan Türk ekonomisinin yerini küresel krize rağmen büyüyen Türk ekonomisi aldı.”
Davutoğlu bu iddiasını 4 Kasım tarihli grup toplantısında da dile getirmişti. O zaman yaptığımız analizde 1990’lı yıllarda dünya ekonomisinin ortalama yıllık büyüme rakamının % 3,1 olduğunu ve Türkiye’nin 1990 – 1999 döneminde her yıl ortalama % 4 büyüyerek gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler büyüme ortalamasının üstünde olduğunu teyit etmiştik. 2002 – 2014 AK Parti iktidarı döneminde dünya ekonomisinin ortalama yıllık büyüme rakamı 2008 finansal krizine rağmen % 3,8’dir. Bir başka deyişle, elverişli ekonomik iklim AK Parti iktidarı dönemindedir, birçok krizin yaşandığı 1990’lı yıllarda değil.
Davutoğlu’nun bu iddiasında doğruluk payı yoktur.
- “Kılıçdaroğlu, eskiden de 20 ülke arasındaydık diyor, biz iktidara geldiğimizde 26’ncıydı Türkiye.”
Bu konuyla ilgili daha önce yaptığımız üç analizde de (CHP Tekirdağ milletvekili Faik Öztrak, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve Başbakan Ahmet Davutoğlu) IMF verileri bize Türkiye’nin 1980 yılından beri dünyanın en büyük ilk 20 ekonomisinden biri olduğunu göstermiştir. Türkiye’nin sırası AK Parti’nin iktidara geldiği 2002 yılında da 2013 yılında da 17.liktir. Kullanılan gösterge satınalma gücü paritesine göre GSYİH değerlemesidir ve uluslararası karşılaştırma için kullanılabilecek en sağlıklı göstergedir (Nedenleri için TÜİK’in ilgili yayınını referanslar kısmında bulabilirsiniz). Bunun dışında IMF verileri içinde GSYİH ile ilgili farklı ekonomik göstergelerin hiçbirinde Türkiye 2002 yılında 26. sırada değildir. Dolar bazında GSYİH sıralamasında IMF verilerine göre Türkiye 2002 yılında 21. sıradan 18. sıraya yükselmiştir. Dünya Bankası’nın GSYİH sıralamasında ise 21.’likten 17.’liğe bir yükseliş söz konusudur.
Davutoğlu’nun bu iddiasında doğruluk payı yoktur.
- “Peki aynı dönemde küresel ekonomik kriz yaşandı ve Türkiye’de 2009’dan bu yana 100 olan milli gelir nispet olarak 120’ye çıktı, aynı dönemde Avrupa’da 100’den 98’e geriledi, negatif büyüme var.”
Davutoğlu bütçe konuşmasında CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun konuşmasındaki bazı iddialara da cevap verdi. Kılıçdaroğlu’nun kişi başına GSYİH’in dolar bazında 2008’den bu yana sadece 93 dolarlık artış yaşandığı ile ilgili iddiaya krizden bu yana Türkiye’nin büyüme rakamları ile cevap verdi. Tablodan görüleceği gibi Davutoğlu’nun iddiasındaki rakamlar gerçeği yansıtıyor fakat karşılaştırmanın AB ile yapılıyor olması resmin tamamını görmek açısından sorunlu. Brezilya, Meksika gibi Türkiye’ye benzer ekonomilerin yer aldığı gelişmekte olan ülkeler grubunun 2008’den beri gösterdiği büyüme performansı Türkiye’yi geride bırakıyor. Dünya ekonomisine baktığımızda da Türkiye’nin performansının genel eğilime yakın olduğunu görüyoruz.
Davutoğlu’nun iddiasında kayda değer ölçüde doğruluk payı vardır.
Genel değerlendirmede, Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun bütçe konuşmasında ileri sürdüğü büyüme ile ilgili iddialarında büyük ölçüde doğruluk payı yoktur.
Gelecek Partisi Genel Başkanı
Ahmet Davutoğlu'nun
İddiasında Doğruluk Payı Yoktur.
KAYNAKLAR
- Haber Kaynağı
- Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun Doğruluk Payı Analizi
- Satınalma Gücü Paritesi
- Dünya Bankası Verileri, GSYİH (dolar bazında)
- IMF Verileri, Satınalma Gücü Paritesine Göre GSYİH
- CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Doğruluk Payı Analizi
- CHP Tekirdağ Milletvekili Faik Öztrak’ın Doğruluk Payı Analizi
- IMF Verileri