Türkiye'de Kadının Soyadına Dair Hukuki Gelişmeler

Kadınların soyadı meselesi, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin somut yansımalarından biri olarak, hukuki ve kültürel bağlamda önemli bir tartışma alanı oluşturuyor. Evlilikle birlikte kadının soyadının değişmesi, yalnızca bireysel bir tercih olmanın ötesinde, çoğunlukla toplumsal ve ekonomik yansımalar doğuran bir zorunluluk. Bu değişiklik, kadının kimlik kazandığı süreçleri, evlenmeden önceki profesyonel başarılarını ve toplumsal tanınırlığını sorgulatan bir etkiye sahip. 

Örneğin akademik literatürdeki eserlerin izlenmesi ve bilimsel geçmişin devamlılığının sağlanması, kadınların soyadındaki değişikliklerle karmaşık hale gelebilir. Aynı şekilde, finansal ve hukuki işlemlerdeki soyadı değişiklikleri kadınlara ek mali yükler ortaya çıkaracak güncelleme ve düzenlemelerin yapılmasını gerektirebilir. Ya da tanınmış bir isme sahip olan kadının soyadını değiştirmesi, toplumsal bellekteki yerini yeniden inşa etme gerekliliğini ortaya çıkarabilir. Bu bağlamda, kadının soyadındaki değişim yalnızca hukuki bir durum değil, kimlik itibar ve toplumsal statü ile iç içe geçmiş bir konu. 

Kadınların soyadı değişikliğine dair hukuki düzenlemeler, toplumsal normlara ve kadının toplumsal rolüne dair değişen algılarla paralel olarak zaman içinde evrildi. Bu hukuki düzenlemeler tarihsel bir çerçevede ele alındığında şu gelişmeler göze çarpıyor:

Anayasa Mahkemesi, Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesini iptal etti, ancak TBMM yeni bir düzenleme yapmadığı için, şu anda evlenen kadınların evlilik aşamasında  iki seçeneği var: kendi soyadlarını ve eşlerinin soyadını birlikte kullanmak ya da yalnızca eşlerinin soyadını almak. Eğer kadın yalnızca kendi soyadını kullanmak isterse, evlendikten sonra mahkemeye başvurması gerekiyor. Yani AYM’nin kararı hukuki bir değişiklik olarak gözükse de pratikte henüz bir karşılığı yok.