Hangi Bölüm Mezunları Daha Fazla İşsiz Kalıyor?

2022 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonuçları, 18 Temmuz'da açıklandı. Tercih dönemi yaklaşırken sınav temposunun ardından üniversitelere gitmeye hazırlanan öğrenciler, bu kez meslek seçimleri adına doğru kararı vermeye çalışıyor. Türkiye'de güncel olarak üniversite mezunlarının %12,4'ü işsiz statüsünü taşıyor. Resmi veriler, yükseköğretim mezunları arasında işsizlik oranlarında en çok hangi bölümlerin yer kapladığını ortaya koyuyor. Eğitim durumuna göre işsizlikte hangi eğitim kademesi mezunları birinci sırada, en yüksek işsizlik hangi bölüm mezunlarında, ne eğitim ne istihdamda olan gençler yoğunlukla kimler? Doğruluk Payı olarak bu sorulara yanıt aradık.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı, "eğitim durumuna göre işsizlik oranlarına" bakıldığında birinci sırayı lise mezunlarının aldığı görülüyor. 2020 yılında lise mezunlarında işsizlik oranı %15,5 seviyesindeyken 2021 yılında %14,1’e düşmüş. Lise mezunlarını %12,9 ile teknik veya meslek lise mezunları, 12,4 ile yükseköğretim mezunları takip ediyor. İşsizlik oranı olarak bakıldığında en düşük orana sahip olanlar ise %8,2 ile okur-yazar olmayanlar ve 11,1 ile lise altı eğitimliler. Okur-yazar olmayanların oranının düşük olmasında, bu kesimin genellikle aktif olarak iş aramıyor olması, dolayısı ile hesaplamalarda “işsiz” sayılmaması ve işgücüne dahil olmaması büyük rol oynamakta.

Eğitime göre istihdam oranına bakıldığında ise 2021 yılı için en yüksek istihdam oranının %67 ile yükseköğretim mezunlarında olduğu görülüyor. Yükseköğretim mezunlarını %55,6 ile mesleki veya teknik lise mezunları, %44,7 ile lise mezunları takip ediyor. İstihdam oranı en düşük olanlarsa %14,7 ile okur-yazar olmayan kesim. 

TÜİK’in her yıl sonu açıkladığı işgücü raporu incelendiğinde son beş yılın dördünde en yüksek işsizlik oranına sahip olanların sosyal hizmetler mezunları olduğu görülüyor. 2016-2021 yılları arası incelendiğinde sosyal hizmet alanını yalnızca 2020 yılında “Gazetecilik ve Enformasyon” geride bırakmış. 2021 yılında %27,1 işsizlik oranına sahip “sosyal hizmetler” alanını, %19,4’le "sanat" takip etti. Bu iki alanın ardından %18,3 ile “gazetecilik ve enformasyon”, %16,5 ile “iş sağlığı ve ulaştırma hizmetleri”, %15,9 ile “mimarlık ve inşaat” ve %15,8 ile “kişisel hizmetler” geldi. TÜİK’in verilerine göre, son bir yılda işsizlik oranında en yüksek azalış 9,9 puanla “gazetecilik ve enformasyon” alanında gerçekleşirken; eğitim, sağlık, veterinerlik, sanat, tarım, beşeri bilimler ve bilişim alanlarında işsizlik oranlarında artış gözlemlendi.

Ne eğitimde ne istihdamda olan genç nüfus; eğitim almayan, çalışmayan ve iş arayışında da bulunmayan gençler için oluşturulmuş bir kavram. TÜİK verilerinde ne eğitimde ne istihdamda olan genç nüfusun eğitim düzeyine bakıldığında yüksekokul mezunlarında bir yılda 5,1 puanlık bir artışla karşılaşılıyor. Verilere göre, birinci sırada %82,9’la okur-yazar olmayanlar gelirken, ikinci sırada %36,9 ile yüksekokul mezunları, üçüncü sıradaysa %29,1 ile meslek veya teknik lise mezunları yer alıyor. Bu konuda düşük oran %19,9 ile lise altı eğitimlilerde ve %23,3 ile lise mezunlarında bulunuyor.

İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı’nın (OECD) ne eğitimde ne istihdamda olan 15-29 yaş arası gençler hakkındaki son verilerine bakıldığında Türkiye, üye ülkeler arasında %28,8’le en yüksek orana sahip üçüncü ülke. En yüksek oranlı iki ülke olarak %29,3’le Brezilya ve %29,8’le Kolombiya bulunuyor. Türkiye’nin ardından %23,5 ve 22,1’le İtalya ve Meksika geliyor.  Bu alanda en düşük oranlı ilk beş ülke ise %7’yle İsviçre, %7,2’yle Hollanda, %7,6’yla İsveç, %7,9’la Lüksemburg ve %7,9’la Norveç.