İstiklal Caddesi’nde Düzenlenen Saldırıya İlişkin İddialar

13 Kasım 2022 Pazar günü, 16:20 civarlarında İstanbul’da bulunan Taksim İstiklal Caddesi’nde bombalı bir saldırı gerçekleşti. 2016’dan bu yana İstanbul’da düzenlenen ilk bombalı saldırı olan bu infilakta 6 kişi hayatını kaybetti, 81 kişi yaralandı. Patlamanın ardından caddeye giriş çıkışlar yasaklanırken, konuya dair haberlere RTÜK tarafından yayın yasağı getirildi ve yurt genelinde Twitter, Instagram ve sosyal medya platformları başta olmak üzere internet ağları sabah saatlerine dek daraltıldı.

Konuya dair ilk resmi açıklama Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan, Endonezya uçuşu öncesinde Atatürk Havalimanı’nda yapıldı. İkisi hastanede olmak üzere olayda toplam 6 kişinin hayatını kaybettiğini belirten Erdoğan, "Kesin olarak bu terördür dersek belki yanlış olur ama ilk gelişmeler, valimin bize aktardığı ilk bilgi burada bir terör kokusu var. Şu an itibarıyla ilk tespitler oradaki kaçışmalar vesaire falan, bir kadının bu işte rol oynadığı noktasında.” ifadelerine yer vererek saldırıyı gerçekleştiren kişinin bir kadın olduğuna dair ibarelerin mevcut olduğuna işaret etti.

Patlamadan kısa bir süre sonra, sosyal medya ve haber platformlarında saldırı anına ait olduğu öne sürülen birçok video dolaşıma girdi. Videolar arasında en dikkat çekenlerden biri, patlamanın yaşandığı tarihi ve saati de barındıran bir güvenlik kamerası kaydı oldu. Videonun doğru olup olmadığı, üzerindeki ibareler dışında açık kaynaklar üzerinden tespit edilemiyor olsa da görüntülerde yer alan bankta bir süre oyalanmasının ardından bankın üzerine/yanına şüpheli bir paket bıraktığı gözüken bir kadın büyük bir şüphe ve rekor paylaşım topladı.

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, 13 Kasım’da akşam saatlerinde gerçekleştirdiği açıklamada söz konusu videoyu işaret ederek, İstiklal Caddesi'ndeki patlamaya ilişkin, “Bir kadın bankta 40 dakika kadar oturuyor, kalktıktan bir süre sonra patlama oluyor. Şu anda o kadınla ilgili tüm veriler inceleniyor.” açıklamasında bulundu.

Sabah saatlerinde ise İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, hayatını kaybedenlerin kimliklerini açıkladığı konuşmasında bombayı bırakan ve olayı gerçekleştiren kişinin emniyet güçlerince gözaltına alındığını belirtti. Olayla ilgili gözaltıların devam ettiği, şimdiye dek 50 kişinin gözaltına alınmış olduğuna dair haberler gelmeye devam ediyor.

Patlamanın ardından sosyal medyada en sık yayılan videolardan biri 2016 tarihliydi.

13 Aralık 2022’de patlama haberinin duyulmasının ardından sosyal medyada bir dizi haber platformu tarafından güncel olduğu öne sürülerek tekrar dolaşıma sokulan video, İstanbul’da düzenlenen en son bombalı saldırının tarihi olan, 2016’da Irak Şam İslam Devleti’nin (ISİD) üstlendiği başka bir saldırıya ait anları gösteriyor. 

19 Mart 2016 tarihinde İstiklal Caddesi’nde bir intihar saldırısı düzenlenmişti. IŞİD’in gerçekleştirdiği saldırıda dört kişi hayatını kaybederken, 7’si ağır olmak üzere 39 kişi yaralanmıştı. Sosyal medya hesapları tarafından güncel olduğu öne sürülerek alıntılanan görüntülere bakıldığında, videonun 19 Mart 2016 tarihinde Twitter’da paylaşıldığı görülüyor.

İstiklal Caddesi’ndeki patlamanın ardından sosyal medyada en çok yayılan iddialardan bir diğeri de Birleşik Krallık’ın olaydan üç gün önce Ankara ve İstanbul’daki vatandaşlarına terör saldırısı olabileceğine dair uyarıda bulunduğu oldu. Bir ekran görüntüsüyle paylaşılan iddia kısa sürede geniş bir yayılım ağı buldu.

Birleşik Krallık’ın resmi internet sitesinde, 226 ülkeye dair seyahat önerileri yer alıyor. Bu ülkeler arasında Türkiye de bulunuyor. Sitede Türkiye’ye ilişkin Koronavirüs, terörizm, güvenlik, yerel yasa ve kanunlar, doğal afetler gibi birçok başlık bulunuyor. Terörizm başlığına girildiğine iddiada paylaşılan ekran görüntüsünün bu sayfadan alındığı ve tam metnin ikinci ve altıncı paragrafları arasını gösterdiği ortaya çıkıyor.

İnternet arşiv sitelerinden yapılan araştırmalarda Gov.uk’nin Türkiye seyahat önerileri kapsamındaki “Terörizm” başlığında 2013 yılına kadar geri gidilebiliyor. İddiada paylaşılan ekran görüntüsündeki metnin aynısına sitenin 8 Mayıs 2019 tarihli arşiv görüntüsünden de ulaşılabiliyor. Birleşik Krallık Başkonsolosluğu’nun Türkiye’ye dair duyurularında son güncelleme, 10 Kasım 2022’de, 12 Kasım’da gerçekleştirilecek deprem tatbikatı ile ilgiliydi. Patlama öncesinde başka bir uyarı ya da duyuru yayımlanmadı.

Taksim İstiklal Caddesi'nde gerçekleştirilen bombalı saldırının ardından TikTok'ta yayılmaya başlayan bir videoda yabancı bir dilde konuşan kadının, tutuklanan şüpheli Ahlam Albashir'in kız kardeşi olduğu ve videoda Albashir'in masum olduğundan bahsettiği iddia edilmişti.

Sosyal medyada kısa sürede hızla yayılmaya başlayan videoda Somalice konuşan bir kadın yer alıyor. Doğruluk Payı, BBC World editörlerinden Somalili Fahima Al-Saq'a ulaşarak konuşmanın bir tercümesini istedi. Al-saq'ın ulaştırdığı çeviriye göre videoda yer alan kadın Ahlam Albashir'in kardeşi olduğuna dair bir ifade kullanmıyor, Türkiye'deki Somalililere kendilerini korumaları için uyarılarda bulunuyor.

Ayrıntılı analizimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.

Saldırı sonrası güvenlik güçlerinin soruşturmaları sürerken, MHP'li bir ilçe başkanının üzerine kayıtlı telefon hattından İstiklal'de düzenlenen saldırı sebebiyle göz altına alınan Ahlam Albashir ile görüşmelerinin ortaya çıkması sosyal medyada gündem oldu.

Söz konusu ilçe başkanı, MHP'li Şırnak Güçlükonak İlçe Başkanı Mehmet Emin İlhan. Kendisinin fotoğrafı olarak, kimi haber bültenlerinde isim benzerliği sebebiyle HDP 25. dönem milletvekili olan Mehmet Emin İlhan'ın fotoğrafı ve biyografisi paylaşıldı. 

MHP'li Mehmet Emin İlhan, hakkındaki iddialara dair bir basın toplantısı düzenledi ve açıklamalarda bulundu. HDP'li Mehmet Emin İlhan ise iddiaların kendisi ile ilgisi olmadığını duyurdu.

Konuya dair ayrıntılı analizimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.