Küresel Terörizm Endeksinde Türkiye’nin Yeri

23 Ekim 2024 tarihinde Ankara’nın Kahramankazan ilçesinde bulunan Türk Havacılık ve Uzay Sanayii Anonim Şirketi’ne (TUSAŞ) yapılan terör saldırısı sonucu 5 vatandaşımız şehit oldu, 22 vatandaşımız yaralandı. Saldırıyı düzenleyen 2 terörist öldürüldü. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, öldürülen teröristlerin kimliğinin tespit edildiğini ve PKK üyesi olduklarını açıkladı.

TUSAŞ saldırısından bir gün önce MHP lideri Devlet Bahçeli’nin cezaevinde bulunan PKK terör örgütü kurucusu Abdullah Öcalan’a TBMM’de konuşma yapma çağrısı yapması siyaseti hareketlendirmişti. Bahçeli’nin Öcalan açıklamalarının kamuoyunda yeni bir çözüm sürecinin sinyalleri olabileceği düşünülüyor. Bahçeli’nin açıklamalarından bir gün sonra düzenlenen terör saldırısı yeni bir şiddet sarmalının başlamasına yönelik kaygıları artırmış durumda.

Türkiye uzun yıllar boyunca terörizmle mücadele eden bir ülke. PKK, IŞİD, DHKP-C gibi gibi terör örgütleri Türkiye’nin hem iç güvenliğini tehdit ediyor hem de bölgesel istikrarı olumsuz yönde etkiliyor. Bu nedenle Türkiye, küresel ölçekte yapılan terörizm ile ilgili raporlamalarda üst sıralarda yer alıyor. Fakat son yıllarda teröre bağlı kayıpların azalma eğiliminde olduğu görmek mümkün. 

Sidney merkezli bağımsız düşünce kuruluşu Institute for Economics & Peace’in yıllık periyotlarda yayınladığı Global Terrorism Report (GTI - Küresel Terörizm Raporu), ülkelerde meydana gelen terör saldırılarını, ölüm sayılarını, yaralanmaları ve rehineleri baz alarak 5 yıllık ağırlıklı ortalama yöntemiyle 0 ile 10 arasında bir endeks puanı oluşturuyor. GTI yıllık raporlarına göre Türkiye’nin 2015, 2016 ve 2017 yıllarında ilk 10 ülke içinde yer aldığı görülüyor. 

Ülkelerin endeks puanları belirlenirken geriye dönük 5 yılın ağırlıklı ortalaması alınarak hesaplandığı düşünüldüğünde, Türkiye’nin 2014’ten 2015’e 17. sıradan 9. sıraya yükselmesiyle önemli bir artış gözlemleniyor. Türkiye’nin endekste  2016’da 6. sıraya, 2017’de ise iki sıra gerileyerek 8. sıraya yerleşmiş. 

Bu yıllardaki yükselişin sebebi ise artan IŞİD saldırıları ve çözüm sürecinin sona ermesiyle yeniden harekete geçen PKK terörünün etkileri. 2017’den itibaren endeksteki sırasında kademeli bir düşüş gözlemlenen Türkiye, 2022 yılında iki sıra yükselmiş ancak 2023 yılı raporuna göre Türkiye terörizm endeksinde 29. sırada yer alıyor.

Küresel Terörizm Raporu’nun 2023 endeksine göre terör saldırıları nedeniyle ölüm sayısı 2022’ye göre %22 artış göstermiş. Endeksin birinci sırasında 8,571 puanla Burkina Faso yer alıyor, sıralamadaki ilk 10 ülkeden 5’i Afrika’da bulunuyor. Rapora göre Afrika’da yükselen terörün sebebi ise Jamaat Nusrat Al-Islam wal Muslimeen (JNIM) grubu. Sahra Altı Afrika’nın batısında etkili olan JNIM, 2017 yılında IŞİD ve El-Kaide bağlantılı grupların koalisyonuyla kurulmuş. 2023 yılında en fazla ölüme sebep olan terörist grup ise IŞİD. 

2022 yılında 26. sırada bulunan İsrail, ciddi bir yükselişle 8,143 puanla 2. sıraya yükselmiş. 2023 yılındaki bu ciddi yükselişin sebebi Hamas’ın 7 Ekim’de başlattığı saldırılar ve devam eden İsrail-Hamas savaşı. Ancak Hamas’ın terör örgütü statüsü uluslararası alanda bir tartışma konusu. Hamas ABD, Avrupa Birliği, Japonya ve Kanada, Birleşik Krallık ve Avustralya’da terör örgütü olarak tanımlanırken; İran, Türkiye, Rusya ve Venezuela gibi ülkelerin terör örgütleri listesinde yer almıyor.