Türkiye Tarihindeki Aflar

Milliyetçi Hareket Partisi’nin seçim bildirgesinde vaat olarak dile getirdiği af yasası teklifinin taslağı, partinin hukukçu kurmayları tarafından hazırlandı. Genel Başkan Devlet Bahçeli’nin seçim öncesi sıklıkla gerekliliğini dile getirdiği af teklifinde; terör örgütü üyeliğinden, çocuk istismarından ve kadın cinayetlerinden hüküm giymiş mahkumlar af dışında tutuldu. MHP yasa teklifini yeni yasama dönemi başlar başlamaz meclise sunmayı planlıyor.

Son yıllarda, siyasetin gündeminde vergi ve mali aflar oldukça fazla yer aldı. Fakat ceza afları ilgili tartışmalar özellikle 2000 yılında kanunlaşan ve kamuoyunda biraz da olumsuz bir şekilde “Rahşan Affı” olarak anılan 4616 sayılı Şartla Salıverme ve Erteleme Yasası’yla beraber kesildi. Bu yasanın kapsamı, Anayasa Mahkemesi’nin ilgili kararıyla genişlemiş, kanunu yapanların öngöremediği sonuçlar ortaya çıkmış ve bazı hukuki uygulamalar kamuoyunda tepkilere neden olmuştu. Aslında cumhuriyet tarihi boyunca af, her daim siyasetin gündem maddelerinden biriydi. 1921’den bu yana kapsamı değişiklik gösteren toplam 52 adet af kanunu çıktı.

Türkiye’de 1922, 1923, 1933, 1960, 1963, 1966 ve 1974’te olmak üzere yedi kez genel af ilan edildi.

Adalet Bakanlığı verilerine göre, 1974 genel affı 61 bin olan cezaevindeki tutuklu ve hükümlü sayısını 24 bine kadar indirdiyse de, 1980 darbesiyle beraber cezaevi nüfusu 80 bine yaklaştı. 1991 affıyla beraber yine 25 binlere kadar gerilediyse de 2000’de çıkan şartlı salıverme yasası tutuklu ve hükümlü sayısını ancak 70 binlerden 50 binlere indirebildi. Cezaevindeki tutuklu ve hükümlü sayısı 2006’dan bu yana düzenli bir artış eğiliminde ve 2007’de 90 bini, 2017’de ise 220 bini geçmiş durumda.