15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nün İlk Adı Boğaziçi Atatürk Köprüsü müydü?

TVNET kanalında gazeteci Taha Hüseyin Karagöz’ün sunduğu “Sert Sorular” isimli programa 4 Ocak 2023 tarihinde İYİ Parti STK Başkan Yardımcısı Mehmet Aslan konuk oldu. Gazeteci Karagöz, Mehmet Aslan’a 23 Ağustos 2022 tarihinde Twitter üzerinden yaptığı bir paylaşıma dair soru yöneltti. Paylaşımın içeriğinde 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nün fotoğrafı yer alırken tweet metninde “15 Temmuz Şehitler Köprüsü anlık” ifadeleri bulunuyordu. Daha sonra Aslan söz konusu tweetin altına cevap vererek “Tamam Boğaziçi Köprüsü” cümlelerini eklemişti. Taha Hüseyin Karagöz söz konusu tweetin neden tepki gördüğü sorusunu sorduktan sonra neden köprünün adını yeni bir tweet atarak Boğaziçi Köprüsü olarak düzelttiğini sordu. Mehmet Aslan cevap olarak “Benim için her şeyden önce orası Atatürk köprüsü. normalde oranın adı Atatürk köprüsü. Oranın gerçek adı Atatürk köprüsü. 1974’te açıldıktan itibaren oranın adı Atatürk. Boğaziçi Atatürk Köprüsü. 2016’da hain darbe saldırısından sonra Atatürk’ün ismi çıkarıldı şehitler köprüsü oldu. İşte resmi adı Boğaziçi Atatürk Köprüsü. İBB’nin AKP’de olduğu dönemde Atatürk Köprüsü trafiğe kapatılmıştır ya da kapatılacak diye bir tweet attı İBB. Ancak bu dönemde köprünün adı şehitler köprüsü olarak değişmişti.” açıklamasında bulundu. 

İstanbul’un sürekli göç alan bir şehir olması, hızlı kentleşme ve arabalı vapurların yetersiz kalması sebebiyle İstanbul Boğazı’na asma köprü projesi, ‘60’lı yılların sonlarında bir kez daha gündeme geldi. Daha önce sunulan projeler eski teknolojilere ve dönemin şartlarına uygun hazırlanmadığı için, proje için yeni bir ihale süreci başlatıldı. 31 Ağustos 1967’de en iyi teklifi veren İngiliz Freeman, Fox and Partner firması ile 8 Şubat 1968’de sözleşme imzalandı ve Boğaziçi Köprüsü’nün temelleri Beylerbeyi’nde 1970 yılında atıldı. 

20 Ekim 1973 tarihli Resmi Gazete’de birinci köprünün adı resmi olarak açıklamış. 7/7224 no’lu karar sayısına göre, “İstanbul Boğazı üzerinde Beylerbeyi ile Ortaköy arasında inşa olunan asma köprüye “İstanbul Boğaziçi Köprüsü” adının verilmesine; Bayındırlık Bakanlığı’nın 17/9/1973 tarihli ve 1786 sayılı yazısı üzerine Bakanlar Kurulunca 1/10/1973 tarihinde karar verilmiş." ifadeleri yer aldı.

Boğaziçi Köprüsü, Cumhuriyetin ilanının 50. yılında yani 29 Ekim 1973’te Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından hizmete açıldı. İngiliz Freeman Fox and Partners firması ile imzalanan ihalede de köprünün ismi Boğaziçi Köprüsü olarak geçiyor. Cumhuriyet gazetesinin 31 Ekim 1973 tarihinde manşetinde “Boğaziçi Köprüsü törenle hizmete açıldı.” ifadeleri yer almış. Haberin açıklamasında Boğaziçi Atatürk Köprüsü gibi bir ifadeye rastlanmıyor. 

Arama motoru üzerinden “Boğaziçi Atatürk Köprüsü” anahtar kelimelerim aratıldığında bir gazete haberinde dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün 29 Mayıs 2013 yılında Yavuz Sultan Selim Köprüsü temel atma töreninde “Birinci köprü Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu devletimizin birinci Cumhurbaşkanı Atatürk’ün ismini taşıyor. İkinci Köprü İstanbul’u bize armağan eden, fetheden peygamberimizin güzel sözüne mazhar olan Fatih Sultan Mehmet’in ismini taşıyor. Bu üçüncü köprü eminim ki herkesin zihninde vardır acaba bu köprünün ismi ne olacak diye.  Az önce başbakanımız o açıklamayı benim yapacağımı işaretini size verdi. Düşünüldü konuşuldu. Hep birlikte üçüncü köprünün ismi Yavuz Sultan Selim Köprüsü olsun.” açıklamasını yapmış. Söz konusu karışıklık 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün açıklamalarından sonra yayılmaya başlamış. Gazete arşivleri tarandığında da 2013 öncesinde birinci köprünün adının Boğaziçi Atatürk Köprüsü olduğuna dair bir bilgiye ulaşılamıyor. 

2016 yılında 15 Temmuz darbe girişiminin ardından o dönem başbakan olan Binali Yıldırım 25 Temmuz 2016’da Boğaziçi Köprüsü’nün isminin 15 Temmuz Şehitler Köprüsü olarak değiştirildiğini açıklamıştı. Birinci köprünün adı değiştirilmeden önceki ve sonraki ihale kayıtlarında da “Boğaziçi Atatürk Köprüsü” ifadesi bulunmuyor. İBB Şehir Planlama Odası İstanbul Şubesi başkanı Tayfun Kahraman da Boğaziçi Köprüsü’nün adının 2016’dan önce değiştirilmediğini ve 1973 yılında birinci köprü açıldığından bu yana isminin Boğaziçi Köprüsü olduğunu vurgulamış. 

İddia daha önce başka bir doğruluk kontrolü platformu tarafından da incelenmişti.

Bir Twitter hesabı tarafından yapılan paylaşımda 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nün ilk resmi adının Boğaziçi Atatürk Köprüsü olduğu iddia edilmişti. Söz konusu karışıklık dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün “Yavuz Sultan Selim Köprüsü temel atma töreninde birinci köprünün adı Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu birinci cumhurbaşkanımız Atatürk’ün adını taşıyor.” ifadelerini kullanmasıyla ortaya çıkmış. Ancak gazete arşivleri ve resmi kaynaklar incelendiğinde, birinci köprünün adının hizmete girdiği 1973 yılından 2016 yılına dek Boğaziçi Köprüsü olduğu görülüyor. 2016 yılından sonra ise Boğaziçi Köprüsü’nün adı 15 Temmuz Şehitler Köprüsü olarak değiştirildi.