Atlı Heykellerinde Atın Bacaklarının Nasıl Göründüğü, Atın Üzerindeki Kişinin Ölüm Sebebini mi Gösteriyor?

Bir Instagram sayfası 6 Kasım 2020’de yaptığı paylaşımda atlı heykellerinde atların bacaklarının duruş biçimlerinin atın üzerindeki kişinin ölüm sebebini gösterdiğini iddia etmiş. Paylaşım dolaşıma girdiği günden itibaren Instagram’da on binden fazla beğeni almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

"Atlı insan heykellerinde, atın iki ön ayağı da havadaysa kişi savaşta ölmüştür, atın tek ayağı havadaysa kişi savaşta aldığı yaralar yüzünden ölmüştür, atın tüm ayakları yere değiyorsa o kişi doğal sebeplerden ölmüştür."

Atlı insan heykellerinde atın ayaklarının sembolik bir anlamı olduğu iddiası yaygın bir halk söylencesi olmasının yanında uzun süredir internette de dolaşımda. 2015 yılında bir Facebook sayfasının incelemeye konu olan iddianın bir bölümünü içeren paylaşımı binden fazla beğeni almış. İddia sadece Türkiye’de dolaşımda değil 2018 yılında iddia İngilizce olarak Facebook sayfalarında paylaşılmış ve bu paylaşım iki binden fazla beğeni almış.

İncelemeye konu olan iddia yurtdışındaki doğrulama platformları tarafından dolaşıma girdiği tarihlerde yanlışlanmış. İddiayı yanlışlayan organizasyonlar arasında Snopes, Politifact ve Africacheck bulunmakta. İddia Evrim Ağacı’nın da incelemesine konu olmuş.

Snopes Washington D.C.’de bulunan atlı heykellerini inceleyerek iddiayı yanlışlamış. Snopes’un incelmesine göre atların ayaklarının şekli ve atın üzerindeki kişinin ölüm nedeni karşılaştırıldığında 30 atlı heykelin 10’u paylaşımdaki iddiayı doğrular biçimde yapılmış geri kalanındaysa iddiadaki gibi bir bağlantı görülmediği ortaya çıkmış.

Politifact incelemesinde Facebook’ta dolaşımda olan bir gönderiyi konu almış. Gönderide kullanılan görsel aşağıda görülebilir:

Yapılan incelemede ilk görselin Rus Çarı 1.Petro’nun bir heykeli olduğu belirtilmiş, heykelde bulunan atın iki ayağı da havada olmasına rağmen 1.Petro’nun iddiayı doğrulayacak biçimde savaşta değil kangrenden öldüğü belirtilmiş. İkinci heykelde görülen George Washington’ın atının tek ayağı havada olduğu için iddia doğru olsaydı savaş yaralarından ölmüş olması gerekiyordu fakat Washington’ın boğaz enfeksiyonu sonucu öldüğü bilinmekte. Üçüncü görselde atının iki ayağı da havada olan yani iddiaya göre savaşta ölmüş olması gereken kişi Kral IV. George, IV. George’un savaşta ölmediği de incelemede belirtilmiş.

Doğrulama platformlarının incelemeleri ve farklı heykel örnekleri değerlendirildiğinde iddiada yapılanın ilgi çekici bir bilgi üretme çabası ve aksi örnekler görmezden gelinerek gerçekçiliği olmayan bir prensip yaratma çabası olduğu görülmekte.

İddia YANLIŞ

İddiaya göre atlı heykellerdeki atın iki ayağı da havadaysa bu atın üzerindeki kişinin savaşta öldüğü anlamına geliyor, heykelde atın tek ayağı havadaysa bunun anlamı atın üzerindeki kişinin savaşta aldığı yara sebebiyle hayatını kaybettiği, dört ayağı da yerde atın anlamı atın üzerindeki kişinin doğal sebeplerden hayatını kaybettiği. Örnekler incelendiğinde atlı heykellerde bahsedilen gibi bir prensip olmadığı ve atın bacaklarının nasıl göründüğü ile üzerindeki kişinin ölüm sebebi arasında bahsedilen gibi bir bağlantı olmadığı görülmekte. Atlı heykellerinde atların ayaklarının havada mı yoksa yerde mi olduğunun atın üzerindeki kişinin ölüm sebebini gösterdiği iddiası yanlıştır.