Ceviz Ağacı, Sülfür Gazı Salgılayarak Ozon Tabakasını Tamir mi Ediyor?

Bir Facebook sayfası yaptığı paylaşımda ceviz ağaçlarının sülfür gazı salgıladıkları için ozon tabakasını tamir ettiklerini iddia etti. Paylaşılan metin şu şekilde:

Ceviz ağaçlarının altında oturulmaması gerektiği ve etrafında başka bitki yetişmeyeceği yaygın bir kanı. Ağaçların sülfür gazı salgılayarak ozonu tamir ettiği iddiasıyla ilgili haberler 2015 senesinden itibaren karşımıza çıkıyor. Ceviz ağacının zehirli bir madde salgıladığı, sülfür gazı salgıladığı ve bu nedenle altında oturmanın insanlara zararlı olduğu, etrafında bitki yetişmeyeceği iddiası incelemeye konu olan Facebook sayfası haricinde başka mecralarda da paylaşılmış.

Yoğunluğu farklılık göstermekle beraber ceviz ağaçlarının hemen hemen her kısmında ‘’juglon’’ adı verilen ve buna duyarlı bazı bitki türlerinin yaşam döngüsüne zarar verecek bir kimyasal ürettiği doğru ancak iddia edildiği gibi ceviz ağaçları yakınında ya da altında kendi fidanları da dahil hiçbir odunsu bitki fidanının yetişmediği bilgisi doğru değil. Juglon bir sülfür gazı ya da içinde sülfür bulunduran bir bileşik değil. Odunsu bitkiler de dahil olmak üzere ceviz ağacı ile uyumlu bir şekilde yetişebilecek bitki türleri mevcut. Juglonun insan sağlığına olumsuz bir etkisi olmadığı da belirtilmiş.

İddiada belirtildiği gibi ceviz ağaçlarının kökleri de dahil birçok kısmı zehirli bir madde olan juglonu salgılıyor ancak bu madde insan sağlığı için zararlı olmadığı gibi iddiada belirtilenin aksine ceviz ağacının altında tüm odunsu bitki fidanlarının yaşamasına da engel değil. Juglonun bazı bitkiler üzerinde olumsuz etkisi bulunduğuysa doğru.

İddianın ikinci kısmında ceviz ağaçlarının sülfür gazı salgıladığı ve bu gazın insanları sersemlettiği ancak ozon tabakasını tamir ettiği söylenmiş. Sülfür gazı ifadesi ile hangi kimyasalın kastedildiği açık olmadığından bu iddianın yanlışlanması biraz zor. Sülfür dioksit ya da hidrojen sülfür kastediliyorsa bu gazların zehirli olduğu doğru ancak ceviz ağaçlarının sülfür içeren bir gaz saldığına dair bilimsel bir kanıt bulamadık.

Sülfürün ozon tabakasına etkisi ve küresel ısınmayı yavaşlatıp yavaşlatamayacağı ile ilgili birkaç bilimsel tartışma mevcut. Volkanik patlamalarda meydana çıkan sülfür dioksidin stratosfere ulaşması sonrası burada oluşturduğu sülfat parçacıklarına dönüşerek oluşturduğu tabakanın güneş ışınlarının yansıtılmasını arttırarak Dünya’nın sıcaklığını düşürmesinden yol çıkan bilim insanları, atmosfere enjekte etmenin küresel ısınma ile mücadelede bir yöntem olup olamayacağını tartışmışlar. Bu yöntemin tartışmalı olduğu, uygulanabilirliğinin şüpheli olduğu ve yanında birçok risk getirdiği de belirtilmiş. Bu riskler arasında ozon tabakasına verilen zararın tamirinin sekteye uğrayabileceği hatta ozon tabakasına verilen zararın artacağı da mevcut. Sülfürün dünyanın soğumasına yardımcı olup küresel ısınmaya karşı kullanabileceği tartışılıyor ancak bu tartışmalar dahilinde bile ozon tabakasını onarması bir yana böyle bir sürecin ozon tabakasına verebileceği zararlar konuşulmakta.

Ceviz ağaçlarının etrafında kendi fidanları da dahil odunsu bitki fidanlarının yetişmediği doğru değil. Ceviz ağaçlarının etrafında bu ağaçlar tarafından üretilen juglon isimli kimyasala duyarlı bazı bitki türleri yetişmiyor ancak hiçbir odunsu bitkinin yetişmediği iddiası yanlış. Ceviz ağaçlarının sülfür gazı salgıladığı iddiası için net bir bilimsel kanıt bulunamadı. Sülfürün ozon tabakasını onardığı iddiasıysa oldukça tartışmalı. Sülfürün küresel ısınmaya karşı kullanılması tartışılmakta fakat bu tartışmalarda ozon tabakasına verebileceği zararlar ve sebep olabileceği asit yağmurlarına dikkat çekilmiş.