CHP Türkiye Uzay Ajansı’nı Kapattırmak İçin Dava Açtı mı?

Bilim & Teknoloji

İlk yayın :

30 Nisan 2023

Yazar:

Dicle Kızılkan

İddia şöyle;

Bir Twitter hesabından 28 Nisan 2023 tarihinde yapılan paylaşımda CHP’nin Türkiye Uzay Ajansı’nı kapattırmak için 2019 yılında dava açtığı iddia edildi.

Gönderi 200’e yakın paylaşım ve bine yakın beğeni aldı.

İddia farklı hesaplar tarafından sosyal medya platformlarında paylaşılıyor.

CHP Türkiye Uzay Ajansı'na Kapatma Davası Açtı mı?

Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu 27 Nisan’da Twitter hesabından paylaştığı “Atatürk Havalimanı” başlıklı videoda Atatürk Havalimanı’nı havacılık ve uzay çalışmalarının merkezi haline getireceklerini ve bu projeyi Amerika’daki Sierra Nevada Corporation (SNC) şirketinin sahipleri Eren Özmen ve Fatih Özmen’le gerçekleştireceklerini söyledi. Kılıçdaroğlu’nun açıklamasının ardından projeye tepkiler de geldi. Bu tepkilerin bazıları ABD’li bir şirketin Türkiye’nin uzay çalışmalarından rol oynaması üzerine olurken bazı tepkiler ise CHP’nin uzay çalışmalarını engellediği iddiasına odaklanıyordu. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın 28 Nisan’da yaptığı Twitter paylaşımıyla da CHP’nin Türkiye Uzay Ajansı’nın kurulmasını engellediğine yönelik iddia geniş bir paylaşım alanı buldu.

CHP, Türkiye Uzay Ajansı Kuruluş Kararnamesi’ndeki Bazı Maddelerin İptali İçin Anayasa Mahkemesi’ne Başvurmuş

13 Aralık 2018’de resmi gazetede yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kurulan Türkiye Uzay Ajansı’nın görevi Cumhurbaşkanınca belirlenen politikalar doğrultusunda Millî Uzay Programını hazırlamak ve hayata geçirilmesi için düzenlemeler yapmak. Ajans kurulduktan sonra da aralarında CHP’li Engin ALTAY, Özgür ÖZEL ve Engin ÖZKOÇ’un da bulunduğu 141 milletvekili 2019 yılında Anayasa Mahkemesi’ne Türkiye Uzay Ajansı’ndaki bazı maddelerle ilgili olarak iptal başvurusunda bulunmuşlar.

Anayasa Mahkemesi Kararı (30.11.2022)

İptal başvurusuna konu olan maddelere Anayasa Mahkemesi kararında ulaşmak mümkün. Bunlar;

Kararnamenin 6. maddesinin (8) numaralı fıkrası

(8) Yönetim Kurulu üyelerine 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 29 uncu maddesine göre ayda ikiden fazla olmamak üzere her bir toplantı için (9000) ek gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak miktarda huzur hakkı ödenir.”

Kararnamenin 8. maddesinin (4) numaralı fıkrası

(4) Ajans bütçesinin hazırlanması, uygulanması, harcamaların yapılması, muhasebeleştirilmesi ve iç denetime ilişkin usul ve esaslar Yönetim Kurulu kararı doğrultusunda Ajans tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.”

Kararnamenin 10. maddesinin (4) numaralı fıkrası

(4) Ajans Başkanı ve Başkan Yardımcıları, mali ve sosyal hak ve yardımlar ile diğer özlük hakları bakımından 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 30 uncu maddesi uyarınca sırasıyla Türkiye İstatistik Kurumu Başkan ve Başkan Yardımcılarına denktir.”

Kararnamenin 11. maddesinin (4) numaralı fıkrasıyla 5018 sayılı Kanun’a ekli (II) Sayılı Cetvel’in “B) ÖZEL BÜTÇELİ DİĞER İDARELER” bölümüne ilave edilen satır şöyledir:

“50) Türkiye Uzay Ajansı”

2019/17 esas sayılı kararın detaylı incelenmesiyle görünüyor ki, Türkiye Uzay Ajansı kararnamesinde iptal edilmesi istenen fıkraların tamamı Türkiye Uzay Ajansı’nın bütçesine yönelik; dolayısıyla iptal başvurusunda Türkiye Uzay Ajansı’nın kurulmamasına yönelik bir talep bulunmuyor.

Anayasa Mahkemesi, iptal talebiyle kendisine başvurulan 4 fıkranın ikisi hakkında iptal kararı verirken ikisi hakkında karar verilmesine yer olmadığına hükmetmiş.

Anayasa Mahkemesi Kararı

CHP’nin Açtığı Dava 2019’da da Basına Yansımıştı

CHP’nin Türkiye Uzay Ajansı’nın kuran kararnamedeki bazı maddelerin iptali için 2019’da açtığı dava o dönem de basına yansımıştı. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank o dönem de CHP’nin açtığı davayı Ajans’ın kurulmasını engellemek için açıldığını dile getirmişti.

Anadolu Ajansı (05.03.2019)

Dönemin CHP grup başkanvekilleri Türkiye Uzay Ajansı’nın kuruluş kararnamesindeki hangi fıkraların itirazını talep ettiklerini ve bu taleplerinin nedenine dair bir basın açıklaması yapmışlardı. Açıklamada CHP'nin iptalini istediği hükümlerin hiçbirisinin Türkiye Uzay Ajansı'nın tüzel kişiliği, faaliyet esasları ve yürüteceği bilimsel araştırmalar ile ilgili olmadığı vurgulanmıştı.

Basın açıklamasının bir kısmı şu şekilde:

“Kanunlarda değişiklik yapma yetkisi TBMM’nindir ve Cumhurbaşkanı kararnamesiyle kanunun değiştirilmesine göz yummak, hukuk devletini yok saymak anlamına gelecektir. İptali istenen diğer bir hüküm ise; bütçe konusunda ajans yönetim kuruluna verilen; denetimi ortadan kaldıran ve keyfiliklere zemin hazırlayan harcama yetkisine ilişkindir. Sayıştay denetimini kaldıran böylesine geniş bir yetkilendirmenin, şeffaflıkla bağdaşmayacağı ve suiistimallere yol açacağına kuşku yoktur.”

İddia YANLIŞ

Bir Twitter hesabından 28 Nisan 2023 tarihinde yapılan paylaşımda CHP’nin 2019’da Türkiye Uzay Ajansı’nı kapatma davası açtığı iddia edilmişti. CHP 2019’da Türkiye Uzay Ajansı’nı kuran cumhurbaşkanlığı kararnamesinin bazı maddelerini iptal etmek için Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuş. İptal talebinde bulunulan maddeler ise Türkiye Uzay Ajansı’nın harcama yetkisi ve bütçesine, ve Türkiye Uzay Ajansı başkanı ve yardımcılarının mali ve özlük haklarının kapsamına dair. Başvuruda Türkiye Uzay Ajansı’nın tüzel kişiliğine yönelik bir iptal talebi bulunmuyor.

Sonuç olarak;

CHP’nin 2019’da Türkiye Uzay Ajansı’nı kapatma davası açtığı iddiası yanlış.