Bir Instagram sayfasından paylaşılan videoda hemşire olduğunu söyleyen bir kişi COVID-19 diye bir hastalığın var olmadığını FDA’nın ve CDC’nin kabul ettiğini, maske takmanın hastalığa yakalanma riskini arttırdığını, PCR testlerinin COVID-19’u değil herkesin vücudunda bulunan dizilimleri tespit ettiğini iddia etmiş.

Paylaşım, son 24 saatte Instagram’da 240 binden fazla defa görüntülenmiş. Videoda yer alan birbirinden bağımsız birçok iddia doğrulama plaformları tarafından farklı zamanlarda değerlendirilmiş. İncelemede yer alan video başka sosyal medya hesaplarınca da paylaşılmış. Videonun şu an Youtube üzerinden ulaşılamayan bir versiyonuna da internet arşivlerinden ulaşılabiliyor.
COVID-19’un Var Olmadığı Resmi Makamlarca Kabul Edildi mi?
COVID-19 ile ilgili birçok yanıltıcı söylentiyi içeren videoda FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) ve CDC (Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri) tarafından böyle bir hastalık olmadığının itiraf edildiği söylenmiş. Bahsi geçen resmi makamların COVID-19 diye bir hastalık olmadığını söylediği iddiası CDC tarafından 12 Ocak 2020’de PCR testlerinin kullanımı ile ilgili yayınladığı, rehber işlevi görecek bir belgeye dayanıyor. Belgede PCR testlerinin kalitesini belirlemek için uygulanan süreçte CDC’nin elinde o tarihte ayrıştırılmış bir virüs örneği olmadığı için virüs ile aynı genetik materyale sahip sentetik bir RNA kullanıldığı belirtilmiş.

Bu ifade CDC’nin virüsün var olmadığını söylediği şeklinde bağlamından kopartılarak dolaşıma sokulmuş ve bu kurumların COVID-19’un gerçek olmadığını söyledikleri iddia edilmiş. Söz konusu Instagram paylaşımında yer alan videoda da bu iddia dile getirilmiş. CDC veya FDA tarafından virüsün varolmadığını belirten bir açıklama yok, bağlamından kopartılan belgede yapılan kalite testleri sırasında kurumun elinde izole edilmiş virüs örneği bulunmadığı belirtilmiş, virüsün izole edilemediği ya da virüsün var olmadığı söylenmemiş.
Maske Takmak Hastalığa Yakalanma Riskini Arttırıyor mu?
Videoda yer alan açıklamalardan bir diğeri de maske takmanın hastalık riskini arttırdığı iddiası. COVID-19 ve maske kullanımı arasındaki ilişkiyle ilgili resmi otoritlerin tavsiyelerini ve bilimsel yayınları dikkate aldığımızda; doğru şekilde kullanılan maskenin hastalık riskini arttırması bir yana hastalığın yayılmasını engellemekte oldukça etkili olduğu görülebilmekte. Dünya Sağlık Örgütü’nün 1 Aralık 2020 tarihli maske kullanımı ile ilgili güncellenmiş rehberinde tek başına yeterli olmasa da maske kullanımının kapsamlı COVID-19 tedbirleri dahilinde tavsiye edildiği belirtilmiş.

Kasım 2021’de yayınlanacağı öngörülen bilimsel çalışmada da maske kullanımı ile ilgili 58 adet bilimsel makale incelenmiş ve maske kullanımının kişinin hem kendisini hem de etrafını koruyacak biçimde ikili bir koruma işlevi olduğu, herkesin kamusal alanda maske takması durumunda COVID-19’un yayılımı karşısında bir bariyer oluşacağını belirtmişler. Maske kullanımının hastalığa yakalanma riskini arttırdığına ya da hastalığa sebep olduğuna yönelik bir sonuç bulunmuyor.
PCR Testleri COVID-19’u Tespit Etmiyor mu?
Amerika’da ölçüm metotları için standartları belirlemekle görevli Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü’nün COVID-19 testlerinin duyarlılıklarını test edebilmek ve geliştirmek için ürettiği sentetik RNA’yı tanıttığı metinde; COVID-19’un tespitinde kullanılan tanı testleri içinde en yaygını olan PCR testlerinin sadece COVID-19 hastalığına neden olan SARS-CoV-2 virüsünde bulunan RNA dizilimlerini tespit etmek için geliştirildikleri açıkça belirtilmiş.
PCR testlerinin, tanı testleri kriterleri olan duyarlılık ve özgüllük oranları doğrultusunda yanlış pozitif ya da yanlış negatif sonuçlar verebilme ihtimali var, hiçbir test %100 kesinlikle çalışamıyor ancak SARS-CoV-2 virüsüne ait bir RNA dizilimini tespit etmek için dizayn edilmiş bir PCR testinin başka hastalıkları ya da farklı genetik materyalleri tespit ederek pozitif sonuç vermesi olası görünmüyor.
İddia YANLIŞ
Bir Instagram sayfası tarafından paylaşılan videoda COVID-19 ile ilgili birden fazla iddia yer almaktaydı. COVID-19’un gerçek olmadığının kabul edildiği, PCR testlerinin COVID-19’a sebep olan SARS-CoV-2’yi değil bunun dışında genetik materyalleri tespit edip pozitif sonuçlar verdiği ve maske takmanın insanları hastalığa sebep olduğu iddiaları yanlış. PCR testleri SARS-CoV-2’ye özgü dizilimleri tespit edecek biçimde tasarlanıyor, CDC’nin yayınladıkaları rapor esnasında ellerinde izole edilmiş virüs bulunmadığını belirtmesi virüsün varolmadığının açıklandığı şeklinde bağlamından koparılmış ve maske takmanın hastalığa sebep olmanın aksine hastalığın yayılmasının engellenmesinde rolü olduğu anlaşılmakta.

Sonuç olarak;

COVID-19’un varolmadığının resmi makamlarca itiraf edildiği iddiası