Fotoğraf Ruanda’dan Türkiye’ye Turizm İşbirliği İçin Gelenleri mi Gösteriyor?

→ Türkiye’den ülkeleri Afganistan’a sınır dışı edilen düzensiz göçmenleri gösteren fotoğraf 2018 yılına ait. 

29 Mayıs 2024 Çarşamba günü, 24 Haziran 2019’da Ankara’da imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ruanda Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması" Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. İki ülke arasında turizm sektöründe işbirliğini teşvik etmeyi amaçlayan anlaşmanın ana hedefleri arasında turizm alanındaki karşılıklı ilişkileri geliştirmek, turizm endüstrilerini karşılıklı olarak desteklemek, bilgi ve tecrübe paylaşımını artırmak, turist akışını artırmak ve turizm yatırımlarını teşvik etmek yer alıyor. Söz konusu anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle birlikte Ruanda’dan sığınmacıların Türkiye’ye geleceği iddiaları yayılmaya başladı. 

Ruanda ve göçmen iddialarının ortaya çıkmasının en önemli sebebi İngiltere hükümetinin ülkedeki sığınmacıları Ruanda’ya gönderme planının parlamentoda onaylanmasıyla ilişkili. İngiltere hükümetinin ülkeye yasa dışı yollarla giren kimi göçmenleri Ruanda'ya göndermek için 2022 yılından bu yana geçirmeye uğraştığı Ruanda planı 23 Nisan 2024 Avam Kamarası'nda onaylandı. Ülkeden ilk sınır dışı işlemiyse "gönüllü sınır dışı programı" kapsamında 2024 Mayıs’ının başında gerçekleşti. Aynı ayın sonunda Türkiye’nin 2019’da imzaladığı anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle birlikte Ruanda’dan Türkiye’ye bir “göçmen akını” yaşanacağına ilişkin tartışmalar Türkiye’de gündem maddelerinden birini oluşturdu. Bu süreçte sosyal medyada bir grup erkeğin uçak içinde çekilmiş fotoğrafı Ruanda’dan Türkiye’ye turizm işbirliği için gelenleri, bir başka deyişle “turist sığınmacıları” gösterdiği iddiasıyla kısa süre içinde oldukça fazla etkileşim aldı. 

İddiada paylaşılan görüntü arama motorlarında tersten aratıldığında söz konusu fotoğrafın ilk defa Anadolu Ajansı tarafından 16 Nisan 2018 tarihli “Afganistan uyruklu 6 bin 846 kaçak göçmen ülkesine döndü” başlıklı haberde kullanıldığı görülüyor. AA’nın haberinde Türkiye'ye İran üzerinden yasa dışı yollarla giren Afganistan uyruklu 6 bin 846 düzensiz göçmenin başta Erzurum olmak üzere bölge illerinde kolluk birimlerince yakalandığını belirtilirken, bu kişilerin Erzurum, Ağrı ve İzmir'den Kabil'e düzenlenen 9 charter seferine ek olarak tarifeli uçuşlarla ülkelerine dönüşlerinin sağlandığı aktarılmış. Arama motorlarında yapılan aramalarda da fotoğrafın aynı içeriğe sahip haberlerde farklı sitelerde de kullanıldığı görülüyor. Bununla birlikte fotoğraf, daha öncesinde de farklı “göçmen” iddialarıyla dolaşıma girmiş ve The Journal tarafından ilgili Anadolu Ajansı haberi referans gösterilerek yanlışlanmış.