Görsel Japonya’da Deprem Sırasında Havada Durabilen Evi mi Gösteriyor?

→ 2011 yılında bir blog sitesinde “Magnetic Architecture (Manyetik Mimari)” başlığında tasarım olarak paylaşılan görselin depremle bir ilgisi yok. 

→ Görsel, binalarda hava yastığı sistemini uygulayan Japon Air Danshin firması tarafından kullanılmamış.

Türkiye'de Japonya, genellikle yüksek teknolojik standartları ve yenilikçi yaklaşımıyla bilinen bir ülke. Özellikle genç nesiller, Japonya'nın teknolojik başarılarını ve disiplinli çalışma kültürünü yakından takip ediyor. Türkiye'de teknolojiye olan ilgi ve yatırımlar her geçen gün artmakta, Japonya'nın başarı öyküsü ise Türkiye'nin de benzer bir kalkınma sürecine girebilmesi için örnek oluşturma potansiyeline sahip. Özellikle, Japonya'nın deprem teknolojileri ve afet yönetimi konusundaki ilerlemeleri, Türkiye gibi deprem riski yüksek olan ülkeler için önemli bir örnek. 

Japonya’da gerçekleşen teknolojik gelişmeler Türkiye’de sosyal medyada da yakından takip edilen konulardan. Japonya ile ilgili viral olan paylaşımlar da dezenformasyon veya mezenformasyona sebep olabiliyor. Japonya ile ilgili çeşitli iddiaların doğruluğu da daha önce Doğruluk Payı ekibi tarafından kontrol edilmişti. 

Facebook’ta paylaşıma giren bir görselde, Japonya’da deprem için tasarlanan bir ev olduğu iddia edilmişti. İddiaya göre görseldeki evde bulunan hava yastıkları sayesinde ev, yerden birkaç santimetre yükselerek depremin zararını azaltıyor. İddiada yer alan görsel arama motorlarının tersine görsel arama aracı kullanılarak araştırıldığında, görselin kaynağının 2011’de paylaşılan bir blog sitesinden olduğu anlaşılıyor. Sitede, iddiada yer alan görselin dışında çeşitli “Manyetik Mimari” tasarımlar bulunuyor. Sitede yayımlanan proje görsellerinin ise Japonya veya depremle bir ilgisi yok.

İddiaya konu olan “hava yastıklı” evler İngilizce dilinde arama motorları üzerinden tarandığında The Guardian’ın 2012 yılından bir haberine ve Amerikan Makine Mühendisleri Derneği (ASME)’nin ilgili yazısına ulaşılıyor. The Guardian’ın haberinde Japon teknoloji firması Air Danshin’in, deprem sarsıntılarından korunmak için evi yerden 3 cm yükseltebilen bir hava yastığı sistemi geliştirdiği aktarılmış. ASME’nin yazısında da hava yastığı sisteminin teknik detaylarına ve sistemin nasıl çalıştığı Air Danshin firması referans gösterilerek yer verilmiş. 

Yazıya göre sarsıntı algılayan sensörler bir kompresöre uyarı göndererek binanın zemininde bulunan hava yastıklarını birkaç saniyede şişiriyor. Şişen hava yastıkları, binayı sarsıntıya maruz kalan beton zeminden 3 cm yükselterek binada sarsıntıyı önlüyor. Sarsıntının bittiği durumda da hava yastıkları sönüyor.

Air Danshin firması internet ortamında tarandığında ise firmanın sitesine ve Youtube platformunda yer alan video içeriklere ulaşılıyor. Firmanın sitesinde haberde ve teknik yazıda bahsedildiği gibi depreme karşı geliştirilen hava yastığı sistemleri yer alıyor. Firmanın Youtube’da 2016 yılından, Google Çeviri yardımıyla anlaşılan “Bağımsız İdari Ajans Ulusal Afet Önleme Bilim ve Teknoloji Enstitüsü - Hava izolasyon sisteminin büyük ölçekli halka açık deneyi” başlıklı videosuna ulaşılıyor. 

Türkiye’de ve uluslararası medyada zaman zaman konuşulan iddia daha önce Türkiye’de Malumatfuruş ve AA Teyit Hattı; uluslararası medyada ise USA Today, Factly ve Fact Crescendo tarafından incelenmiş.