Görseldeki Filistin İddiaları Doğru mu?

→ Instagram’a Filistin’den erişim açık. Ancak gerçekleştirilen saldırılar ve başka sebeplerden dolayı internet ve telekomünikasyon altyapılarıyla ilgili olarak sorunlar yaşanıyor. Ayrıca bazı raporlar Instagram politikalarının Filistinlilerin veya Filistinliler lehine yapılan barışçıl paylaşımların sansürlenmesine yol açtığını gösteriyor.

→ Coca Cola’nın Filistin’de fabrikasının olduğu doğru ancak bu fabrikanın İsrail tarafından ele geçirilmiş Batı Şeria bölgesinde oluşu ve İsrail’in işgalinden faydalandığı birçok kişi tarafından eleştirilmiş. Ayrıca iddia edildiği üzere Coca Cola’nın bölgede 5 fabrikası bulunmuyor.

→ Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, 31 Temmuz’da Haniye’nin öldürülüşü için bir günlük ulusal yas ilan etti. Ayrıca ulusal yas ilan edilmese de hem İran’daki hem Katar’daki cenaze töreninde binlerce kişinin yas tuttuğu görülüyor. 

→ Starbucks’ın sahipleri Kuveyt’li değil ancak Starbucks, 1999’dan beri Orta Doğu’daki operasyonlarında Türkiye de dahil olmak üzere Kuveyt’li bir şirket olan Alshaya Co. İle çalışıyor.

Meta bünyesinde faaliyet gösteren Instagram uygulamasına Türkiye’de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından 2 Ağustos'ta erişim engeli getirilmişti. Bu erişim engeliyle alakalı olarak Instagram dışındaki sosyal mecralarda çeşitli iddialar gündem oldu. Başlangıçta erişim engelinin sebebi olarak Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un suikaste uğrayan  Hamas siyasi büro şefi İsmail Haniye’nin ölümüne yönelik yaptığı paylaşımın kaldırılması konuşulurken, yetkililer tarafından daha sonra engelin katalog suçlarla alakalı olduğunu vurguladı. 

Yaklaşık 9 günlük erişim engelinin ardından 10 Ağustos Cumartesi günü Instagram tekrardan erişime açıldı. Kararı duyuran Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, “Instagram yetkilileriyle yapılan görüşmeler sonucunda, katalog suçlar kapsamında taleplerimizin karşılanacağı ve sansür uygulamaları konusunda ortak bir çalışma yürütüleceği konusunda anlaşmaya varıldı.” dedi.

Bu gündemde farklı iddiaları bir araya toplayan bir sosyal medya görseli yoğun olarak paylaşıldı. Paylaşımdaki iddialar ise şu şekilde;

Instagram’a Gazze Şeridi’nde erişilebildiği doğru ve Filistinliler Instagram, X ve TikTok gibi platformlardan kendi deneyimlerini, kaydettikleri görüntüleri paylaşabiliyor. Ancak her ne kadar teknik olarak erişim mümkün olsa da internetle alakalı yaşanan sorunlar bunu zorlaştırıyor. Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de internete erişim %80 düşüş göstermiş. Bunun sebebi olarak da telekomünikasyon altyapılarına saldırı, elektrik kullanımındaki kısıtlamalar ve telekomünikasyon servislerine teknik müdahaleler gösteriliyor. Ayrıca uluslararası insan hakları kuruluşu Human Rights Watch’ın raporuna göre, Instagram ve Facebook’u bünyesinde barındıran Meta’nın politikaları Filistinlilerin veya Filistinliler lehine yapılan barışçıl paylaşımların sansürlenmesine yol açıyor. 

Arama motorunda basit bir arama Filistin’de 5 adet Coca Cola fabrikası olduğuna dair bilginin kaynağının Coca Cola’nın kendi sitesi olduğunu gösteriyor. Şirket markayla ilgili dolaşan iddialarla ilgili olarak kendi sitesinde birçok sorunun cevabını yayınlıyor. Araştırmayı biraz daha derinleştirdiğimizde Filistin asıllı ABD vatandaşı Zahi Khouri tarafından kurulan the National Beverage Company’nin (NBC) 1998’de ilk kez Filistin’de Coca Cola şişeleme lisansını aldığı görülüyor.  Çeşitli kaynaklara göre NBC’nin  Jericho, Tulkarem, Ramallah ve 2016’da Gazze’de açtığı fabrikayla birlikte dört şişeleme fabrikası var. Mayıs 2021’de İsrail’in Gazze endüstriyel bölgesine düzenlediği saldırıyla ise Gazze’deki Coca Cola fabrikası yıkılmış.  NBC’nin diğer fabrikaları Batı Şeria’da yer alıyor. Coca Cola’nın İsrail’deki dağıtım şirketi olan Coca Cola İsrail’e ait bir şişeleme fabrikası da uluslararası hukuka göre yasadışı olarak Filistinlilerin yerinden edildiği Doğu Kudüs’teki Atarot’ta faaliyet gösteriyor. Yaklaşık 750 bin İsrailli yerleşimci illegal olarak Doğu Kudüs ve Batı Şeria’daki en az 250 bölgeye yerleşmiş durumda. 

31 Temmuz 2024 tarihinde yeni seçilmiş İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezekşiyan’ın göreve başlama törenine katılan İsmail Haniye, İran’ın başkenti Tahran’da suikasta uğramıştı. 1 Ağustos’ta İran’da cenaze töreni gerçekleştirilen Haniye’nin cenazesi ertesi gün Katar’da toprağa verildi. Haniye’nin ölümü nedeniyle Filistin, Türkiye ve İran ulusal yas ilan etti. Haniye’nin Katar’daki cenaze törenine de binlerce kişi katıldı. 

Starbucks borsada işlem gören halka açık bir şirket. Starbucks’ın hisseleri başta The Vanguard Group, BlackRock ve State Street gibi yatırım şirketleri olmak üzere bir çok kişi ve kuruluş arasında dağılmış durumda. Kurucusu olmasa da şirketi satın alıp günümüzdeki haline getiren eski CEO Howard Schultz’un İsrail’e kamuoyu oluşturma anlamında destek vermesi sebebiyle Starbucks da boykot edilen firmalar arasında. Ancak Starbucks, Starbucks kuruluşunun veya Schultz’un İsrail’e mali destek sağladığı gibi iddiaları reddediyor. Starbucks’ın sahipleri Kuveytli değil ancak Starbucks 1999’dan beri Orta Doğu’daki operasyonları Türkiye’de dahil olmak üzere için Kuveytli bir şirket olan Alshaya Co. İle çalışıyor. Dolayısıyla Starbucks Türkiye, Alshaya Grup’a bağlı.