Görüntüler Sırbistan'da Seçim Sonrası Kutlamaları mı Gösteriyor?

Karadağ’da 2 Nisan’da gerçekleşen ve iktidar değişimiyle sonuçlanan başkanlık seçimleri, benzer sistemli bir başkanlık seçimine hazırlanan Türkiye’de yakından takip edildi. Sandıklardan çıkan sonuç, özellikle incelenen video ile birlikte 14 Mayıs’ta gerçekleşecek seçimler ile ilişkilendirilerek paylaşılıyor.

Kimi zaman Karadağ’ı, kimi zaman Sırbistan’ı gösterdiği iddia edilerek yayılan video, aslında 2020’den bu yana dolaşımda. 14 Eylül 2020’de Youtube’a yüklenen videoda İsa’nın Dirilişi Katedrali etrafında toplanan kalabalık grubun “Sırp haklı mutlu” olarak çevrilebilecek “Veseli Se Srpski Rode” adlı bir şarkıya eşlik ettiği görülüyor.

Karadağ’da o dönemde önemli protestolar ile sonuçlanan “Dini Özgürlükler Yasası” adlı bir kanunun tartışıldığı biliniyor. Yasa, 1918’e dek inşa edilmiş dini yapıların devletin mülkiyetine geçmesini öngörüyor, halkın çeşitli kesimleri, özellikle ortodoks cemaat tarafından karşı çıkılıyordu. Yasa çerçevesinde özellikle ortodoks kiliseleri etrafında gerçekleşen protestolar birkaç ay boyunca sürdü.

Karadağ’da Ağustos 2020’de gerçekleşen genel seçimler, 30 yıldır iktidarda olan, bugün eski başkan haline gelen Dukanovic’in partisi Karadağ Sosyalistleri Demokratik Partisi’nin iktidardan düşüşü ile sonuçlandı. Paylaşılan videonun tam olarak ne zamana ait olduğu kesin olarak bilinemese de, bu çerçevede 2023 seçimleriyle ilgisi olmadığını söylemek ve 2020 genel seçimler sonrasına ait olduğunu düşünmek mümkün.

Karadağ’da 2 Nisan 2023 Pazar günü gerçekleşen başkanlık seçimleri, 30 yılı aşkın süredir ülkeyi yöneten Karadağ Sosyalistleri Demokratik Partisi lideri Dukanovic’in yenilgisiyle sonuçlandı.

İlk olarak Sovyetler Birliği’nin dağılışının ardından 1991’de Başbakan seçilen Dukanovic, 1998’e dek bu görevde kaldı. 1998’de, 2002’ye dek sürdüreceği Cumhurbaşkanlığı görevine seçildi. Ayrıca 2003–2006, 2008–2010 ve 2012–2016 yılları arasında da dönem dönem Başbakanlık yaptı, son olarak 2018 yılında %53 oy ile Karadağ Başkanı seçildi. 

Karadağ Sosyalistleri Demokratik Partisi ise Dukanovic’e benzer bir şekilde 1990’lardan 2020’ye dek kimi zaman koalisyonlarla, çoğu zaman ise tek başına Karadağ’da iktidar kalmayı başardı. 

Dolayısıyla Karadağ’da değişimin somut sinyallerinin Ağustos 2020’de alınan yenilgi ile görünür olduğunu söylemek mümkün. Yolsuzluk iddialarıyla gündeme gelen, otokrat olarak anılmaya başlayan ve 2020’den 2023’e dek gerçekleşen yerel seçimlerde de güç kaybettiğini gösteren KSDP, 2023 Başkanlık seçimlerine Dukanovic ile katıldı. İlk turda %35,5 oy alan eski Başkan’ın iktidarı, ikinci turda rakibi Milatovic’in %60,1 oy ile kazandığı zaferin ardından sona erdi.

1991 yılında Karadağ’da Başbakanlık görevine gelmesinden bu yana bilfiil iktidarını koruyan Eski Başkan Dukanovic, kaybettiği seçimlerden sonra şu ifadeleri kullanmış: 

Bir Twitter hesabının paylaştığı videonun Sırbistan’da gerçekleşen seçimlerin ardından yapılan kutlamalara ait olduğu iddia edilmişti. Sırbistan’da 2023 yılında bir seçim yapılmadı. Son genel seçim 2022’de gerçekleşti. Karadağ’da 30 yılı aşkın süredir var olan iktidarın değişmesiyle sonuçlanan 2 Nisan 2023 seçimleri, bu videoda hatalı bir şekilde Sırbistan’la ilişkilendiriliyor. Görüntüler Karadağ’dan olsa da güncel değil, video ilk olarak Eylül 2020’de Youtube’a yüklenmiş. Kanıtlar, videonun eski Başkan Dukanovic’in partisi, Karadağ Sosyalistleri Demokratik Partisi’nin iktidar partisi olamadığı Ağustos 2020 seçimlerinin ardından çekilmiş olabileceğini gösteriyor.