Haiti Cumhurbaşkanı Jovenel Moïse'nin Aşı Karşıtı Olduğu ve Ülkede Aşı Olmayan Tek Kişi Olduğu İddiası Doğru mu?

Bir Twitter sayfası tarafından 7 Temmuz 2021 tarihinde yapılan paylaşımda Haiti Cumhurbaşkanı Jovenel Moïse aşı karşıtı ve ülkeden aşı olmayan tek kişi olduğu iddia edildi. Gönderi 325’ten fazla retweet 658’den fazla paylaşım almış.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Jovenel Moïse, Amerika kıtasına bağlı olan Karayip Denizi’nde yer alan Hispanyola Adası’nın batı bölümünde yer alan Haiti’de Şubat 2017’de Devlet Başkanlığına seçildi.

Amerika kıtasının en fakir ülkelerinden biri olan Haiti, 2018 yılında yapılması gereken seçim ülkedeki siyasi anlaşmazlıklar yüzünden yapılamadı. Seçimin ertelenmesi ile Jovenel Moïse ülkeyi fiili olarak kararnamelerle yönetiyordu. COVID-19 salgını nedeniyle seçimlerin yapılamamasıyla ülkedeki gruplar arasında devlet başkanının görev süresi konusunda anlaşmazlıklar yaşandı. Moïse görev süresinin 2022 yılına kadar devam ettiğini öne sürerken muhalefet 7 Şubat 2021 tarihinde devlet başkanının görev süresinin tamamlandığını iddia etti.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa, bu yıl sonuna kadar özgür ve şeffaf yasama ve başkanlık seçiminin yapılması için çağrıda bulundu. Siyasi krizlere ek olarak, ülkede son dönemlerde silahlı çetelerin artmasıyla insan kaçırma gibi olaylarda da artış yaşandı.

53 yaşındaki Cumhurbaşkanı 7 Temmuz 2021 tarihinde evine bir grup silahlı kişilerce düzenlenen saldırıda hayatını kaybetti. Eşi Martine Moïse yaralandı. AFP haber ajansı, suikastin eğitimli, yabancı dil bilen bir komando grubu tarafından gerçekleştirildiğini bildirdi. Haiti polisi 7 Temmuz 2021 akşamı katil zanlılarından dördünü öldürdüklerini, ikisini yakaladıklarını duyurdu. Saldırıda yaralanan Martine Moïse’nin ise hayati tehlikeyi atlattığı ve durumunun stabil olduğu açıklandı. Joseph Moïse'nin evinde uğradığı suikast sonucu hayatını kaybetmesinin ardından geçici Başbakan Claude Joseph, ülkede acil durum ilan etti.

Haiti Polis Şefi Leon Charles, Haiti polisi tarafından dört silahlı kişinin öldürüldüğünü, iki kişinin gözaltına alındığını ve diğer saldırganların yakalanmadığını açıkladı. Yakalanan şüpheliler Moïse’yi neden öldürdüklerini itiraf etmedi.

Paylaşımdaki iddialardan biri Haiti devlet başkanı Moïse’nin aşı karşıtı olduğuna dair. Haiti Cumhurbaşkanı Jovenel Moïse’nin aşı karşıtı olduğuna dair bir konuşması bulunmuyor. Öte yandan, Haiti dünya çapında aşı bekleyen birkaç ülkeden biri. COVAX kapsamında 92 yoksul ve orta gelirli ülke arasında yer alıyor. COVAX kapsamında Mayıs 2021’de Haiti’ye AstraZeneca aşısı gönderilmesi planlandı. Ancak Haiti Hükümeti, AstraZeneca aşısının yan etkileri ve toplumun yan etkilere dair endişeleri nedeniyle reddetti.

Haiti Sağlık Bakanlığı Genel Müdürü Laure Adrien, nadir olarak görülen yan etkiler arasında yer alan kan pıhtılaşması nedeniyle AstraZeneca aşısını reddettiklerini ancak başka aşıları kabul edeceklerini açıkladı. Ayrıca, aşıları saklayabilecek yeterli altyapıya sahip olmadıkları için tek seferde uygulanabilecek miktarda gönderilmesini talep etti.

Paylaşımdaki Haiti devlet başkanı Moïse’nin ülkede aşı olmayan tek kişi olduğu iddia edilmişti. Haiti COVAX kapsamında gönderilecek AstraZeneca aşısını reddetmesinina ardından ülkede artan COVID-19 vakaları ve ölümleri nedeniyle AstraZeneca aşısının tedariki sağlamasının ardından uygulacaklarını açıkladı. Ancak Hindistan’da AstraZeneca’nın üretim sorunları ve küresel çapta talep artışı nedeniyle tedarik sağlanamadı.

Haiti Sağlık Bakanlığı Genel Müdürü Laure Adrien, Temmuz ayında aşı sevkiyatının gelmesini umduklarını açıklarken AstraZeneca aşılarını reddedildiğinde Haiti’de salgının şiddetinin bu kadar fazla olmadığını ifade etti. Covax tarafından sağlanan aşı tedarik listesinde Haiti için planlanmış bir teslimat gözükmüyor. Şu ana kadar Haiti’de hiç kimseye COVID-19 aşısı uygulanmadı. Bu nedenle Cumhurbaşkanı Jovenes Moïse’nin ülkede aşı olmayan tek insan olduğu iddiası doğru değil.

Bir Twitter hesabı tarafından Haiti Cumhurbaşkanı Jovenel Moïse’nin aşı karşıtı olduğu ve ülkede aşı olmayan tek kişi olduğu iddia edilmişti. Haiti Cumhurbaşkanı Jovenel Moïse’nin aşı karşıtı olduğuna dair bir konuşması bulunmuyor. Haiti COVID-19 aşısına erişim sağlayamaması nedeniyle COVAX programına dahil edildi ama COVAX kapsamında AstraZeneca aşı teklifini yan etkileri ve toplumdaki güvensizlik nedeniyle reddetti. Ancak Haiti Sağlık Bakanlığı artan vakalar ve ölümler nedeniyle AstraZeneca aşısını kabul edeceklerini daha sonra tekrar açıkladı. Üretim sorunları ve küresel talep artışı nedeniyle Haiti’ye halen aşı tedariği gerçekleşmemiş durumda. Dolayısıyla Moïse’nin ülkede aşı olmayan tek kişi olduğu iddiası da asılsız.