İddia şöyle;

Bir Instagram hesabı tarafından 23 Temmuz 2024 tarihinde paylaşılan gönderide, ilk Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Rifat Börekçi’nin Yahudi bir haham olduğu iddia edildi.

İddia YANLIŞ
→ Ankara doğumlu Mehmet Rifat Börekçi Yahudi bir haham değil; babasının ismi Börekçizade Ali Kazım Efendi, annesi ise Habibe Hanım.
→ Fotoğraftaki kişi ise Türkiye’nin 3. Diyanet İşleri Başkanı Ahmet Hamdi Akseki.
Mehmet Rifat Börekçi Haham Değil
1924’te Türkiye’de dini hizmetlerin yürütülmesinden sorumlu olan resmi devlet kurumu olarak kurulan Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) her dönem en tartışmalı kurumların başında geliyor. DİB 1924’te laiklik ilkesi doğrultusunda Hilafet ile Şer'iye ve Evkaf Vekâleti’nin kaldırılmasıyla İslâm dininin inançları, ibadet ve ahlâk esasları ile ilgili karar verici organ olarak faaliyete geçti. Erken Cumhuriyet döneminde laikleşme doğrultusunda yapılan yeniliklere muhalif grupların en fazla hedef aldığı kurumların başında gelen DİB son yirmi yılda ise harcamaları ve söylemlerindeki muhafazakar ton nedeniyle laik grupların hedefine yerleşti. Söz konusu paylaşım DİB’e yönelik erken dönem iddialardan birine örnek.
Instagram platformunda dolaşıma giren gönderide de, ilk Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Rifat Börekçi’nin Yahudi bir haham olduğu iddia edilmişti. Mehmet Rifat Börekçi ismi arama motorları üzerinden araştırıldığında, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Mehmet Rifat Börekçi hakkında paylaşılmış olan özgeçmişine ulaşılıyor. Paylaşılan metin şu şekilde;
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Diyanet İşleri Başkanıdır. 15 Cemaziyelevvel 1277 (29 Kasım 1860) yılında Ankara’da doğdu. İlk ve orta tahsilini Ankara’da yaptı. Arapçayı ve İslâmî ilimleri İstanbul’da Beyazıd Dersiâmlarından Atıf Bey’den okudu ve icazet aldı. Daha sonra tekrar Ankara’ya döndü ve Fazliye Medresesi’nde müderris olarak göreve başladı. Birçok talebe yetiştirdi ve icazetler verdi. İlk memuriyetine Ankara Fazliye Medresesi’nde müderris olarak başladı. 10 Ekim 1898’de Ankara İstinaf Mahkemesi azalığına getirildi. 25 Kasım 1908 tarihinde de Ankara Müftüsü oldu. Ayrıca 1911 yılında bir süre Sivrihisar Kaymakamlığı görevini de vekâleten yürüttü. Milli Mücadele’nin ilk günlerinde Ankara’da “Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti”ni kurdu ve bu cemiyetin başkanı oldu. Yokluklar içerisinde düşmanla mücadeleye hazırlanılan o karanlık ve acı günlerde Mustafa Kemal Paşa ile birlikte çalıştı ve maddî-manevî büyük hizmetlerde bulundu. Bu çalışmaları sırasında İstanbul Hükümeti tarafından âsi kabul edilip, Ankara Müftülüğünden azledilerek (1920) idama mahkûm edildi. Ancak Ankara Hükümeti Rifat Efendi’yi derhal müftülük görevine iade etti. Altı ay Muğla(Menteşe) Mebusu olarak TBMM’de çalıştı. Ancak müftülük görevini tercih ederek 27 Ekim 1920’de Mebusluktan ayrıldı. 23.12.1922- 30.03.1924 tarihleri arasında Şer’iye Vekâleti Heyet-i İftaiye azalığında bulundu. 04 Nisan 1924 tarihinde başladığı Diyanet İşleri Başkanlığı görevini, vefat tarihi olan 5 Mart 1941 tarihine kadar sürdürdü.
Metinde de görüleceği gibi Börekçi’nin 1860 Ankara doğumlu olduğu görülüyor. Ailesinin bilgilerine ulaşmak için ilgili arama genişletildiğinde, İslam Ansiklopedisi’nin Rifat Börekçi adına ayrılmış bölümüne ulaşılıyor. Ansiklopedide geçen metnin ailesiyle ilgili kısmı ise şu şekilde; 
15 Cemâziyelevvel 1277’de (29 Kasım 1860) Ankara’da doğdu. Asıl adı Mehmed Rifat’tır. Babası Ankara ulemâsından Börekçizâde Ali Kâzım Efendi, annesi Habibe Hanım’dır. Önce sıbyan mektebini, sonra Ankara Rüşdiyesi’ni bitirdi (1873). (…)
İslam Ansiklopedisi’nde de yazılan şekliyle Mehmet Rifat Börekçi’nin babası Börekçizade Ali Kazım Efendi, annesi ise Habibe Hanım. Börekçi’nin hayatıyla ilgili bir paylaşım 2023 yılında Diyanet TV’nin Facebook hesabından da paylaşılmış. Bunların dışında, arama sonuçlarında resmi veya güvenilir kaynaklardan Börekçi’nin veya ailesinin Yahudi olması ile ilgili bir bilgiye ulaşılamıyor. 

Fotoğraftaki Kişi Mehmet Rifat Börekçi Değil
İddiada paylaşılan görsel arama motorları üzerinden tersine görsel arama aracı kullanılarak araştırıldığında birçok sitede ve platformda fotoğraftaki kişinin Mehmet Rifat Börekçi olduğu belirtilmiş. Fotoğrafın Börekçi’yi gösterdiğine dair birçok farklı sitede yorum olmasına rağmen net bir kaynağa erişilemiyor. Birkaç farklı kaynakta ise fotoğraftaki kişinin Börekçi döneminde Diyanet İşleri Başkan Yardımcısı, ilerleyen yıllarda da Türkiye’nin 3. Diyanet İşleri Başkanı görevinde bulunmuş Ahmet Hamdi Akseki olduğu aktarılmış.
Avukat-Yazar Muharrem Balcı’nın derlediği National Geographic’in “123 Yıllık Türkiye” arşivinde ise fotoğraftaki kişinin Börekçi döneminde Diyanet İşleri Başkan yardımcılığı yapan, daha sonraki yıllarda Türkiye’nin 3. Diyanet İşleri Başkanı olan Ahmet Hamdi Akseki olduğu aktarılmış. 

Fotoğraf ile Börekçi’nin ve Akseki’nin fotoğrafları karşılaştırıldığında; kadrajdaki kişinin Börekçi değil, Akseki olduğu anlaşılıyor. 
Konuya benzer iddiaların analizi 2020 yılında Malumatfuruş tarafından da yapılmıştı. 

Sonuç olarak;

İlk Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Rifat Börekçi'nin Yahudi bir haham olduğu iddiası doğru değil.