İsveç’in UEFA’nın Top 30 Lig İçerisinde VAR’ı Kaldıran İlk Lig Olduğu İddiası Doğru mu?

Son yıllarda futbolun en çok tartışılan unsurlarından biri olan Video Yardımcı Hakem (VAR) sistemi, oyuna etkisi ve gerekliliği konusunda yoğun eleştiriler alıyor. Türkiye’de VAR’ın, futbolun temposunu düşürdüğü, oyunun akıcılığını engellediği ve seyir keyfini azalttığı gibi gerekçelerle eleştirildiği bir ortamda, bu tartışmalar dünya genelinde de benzer şekillerde sürüyor. VAR’ın karar alma sürecinin uzaması nedeniyle oyunun ritminin bozulması ve adil karar beklentilerini tam anlamıyla karşılayamaması, sistemin en büyük handikaplarından biri olarak görülüyor. Adaleti sağlaması beklenen bu teknolojinin, aksine, futbol dünyasında daha hararetli tartışmalara yol açması da dikkat çekiyor. Söz konusu iddia da bu bağlamla dolaşımda. 

Norveç’te VAR ile ilgili tartışmalara dair araştırma yapıldığında Norveç futbolunun en üst ligi olan Eliteserien’de VAR uygulamasının 2023’te başladığı bulunabilir.  Son dönemdeki tartışmaların en önemli aktörü ise Türkiye’deki Kulüpler Birliği’nin benzeri bir kuruluş olan Norsk Toppfotball (NTF). Norveç’in en üst kademe iki liginden 32 takımın oluşturduğu Norsk Toppfotball Norveç futbolunda VAR’ın kullanımıyla ilgili 22 Ocak’ta bir duyuru yayınladı.  Duyuruda Eliteserien’deki ve 1. ligdeki kulüplerin çoğunluğunun Norveç futbolunda VAR'ın devam etmesini istemedikleri belirtildi. Yapılan oylamada 32 kulübün 19’unun VAR’ın devam etmemesi yönünde oy kullandığı vurgulanırken son kararın federasyon tarafından verilmesi için yapılan teklifin kabul edildiği de eklenmiş. 

NTF Başkanı Cato Haug yaptığı açıklamada da ‘Teknolojinin potansiyeli olduğunu görüyoruz, ancak bugünkü tartışma ve sonrasında yapılan oylamalarda kulüplerimizin çoğunluğunun VAR'ın mevcut versiyonunun yeterince iyi çalışmadığına inandığını anlıyoruz.’ ifadelerini kullandı.

Norveç basınında konuyla ilgili arama yapıldığında Verdens Gang’in  hangi kulüplerin VAR’a karşı olduğunu hangilerinin karşı olmadığını gösteren bir tablo paylaştığı fark ediliyor. Norveç futbolunda VAR’ın kaldırılıp kaldırılmayacağına ilişkin oylamanın ise Mart ayında Norveç Futbol Federasyonuna bağlı tüm futbol kulüplerinin katılacağı oylama sonrasında belli olacak.

Söz konusu iddiada İsveç’in en üst ligi Allsvenskan’ın  UEFA’nın top 30 ligleri içerisinde VAR uygulamasını kaldıran ilk lig olduğu ifade ediliyor. Konuyu araştırmak için Google’da ufak bir arama yapmak gerekiyor. İsveç’te de Norveç’teki sisteme çok benzeyen kulüpler tarafından kurulmuş Föreningen Svensk Elitfotboll (SEF) adında bir kuruluş olduğu fark ediliyor. SEF en üst lig olan Allsvenskan’dan 16 takım ve bir alt lig olan Superettan’dan 16 takımının yer aldığı, toplam 32 takımdan oluşuyor.

SEF’in VAR konusundaki açıklamaları aratıldığında 2023 yılında konuyla ilgili bir duyuru paylaşıldığı gözlemleniyor. Duyuruda İsveç’in Avrupa'nın en üst sıradaki 30 ligi arasında VAR'ı uygulamaya karar vermeyen tek ülke olduğundan bahsedilirken, 32 üyenin çoğunun VAR’ın getirilmesine karşı olduğu belirtiliyor.

Konuyla ilgili detaylı bir araştıma yapıldığında ise SEF’in Temmuz 2023’te yayınladığı duyuru metninin İsveç Futbol Federasyonu’nun Haziran 2023’te yaptığı ‘VAR geleceğimizdir.’ açıklamasına cevaben yaptığı anlaşılıyor. İsveç Futbol Federasyonu Başkanı Fredrik Reinfeldt Nisan 2024’te  yaptığı açıklamada geri adım atarak önümüzdeki seneler için VAR’ın gelmeyeceğini ifade etti.

VAR tartışmalarıyla başlayan Allsvenskan’ın 2024 sezonunun ilk maçında başkent temsilcisi olan AIK’in taraftar grubu VAR’a karşı olduklarını sezonun ilk maçındaki koreografi ile göstermişti.

Özetle, Norveç Futbol Federasyonu’nun mart ayında yapacağı oylamada VAR’ın kaldırılması yönünde karar çıkarsa, Norveç UEFA’nın ilk 30 ligi arasında VAR’ı kaldıran ilk ülke olacak.