Küba'da İlaç Çalışmalarında Denek Olarak Tecavüzcüler mi Kullanıldı?

Bir Twitter hesabı tarafından 29 Kasım 2021 tarihinde yapılan paylaşımda, Küba’da ilaç çalışmalarında denek olarak tecavüzcülerin kullanıldığı iddia edildi. İddia, 448 defa paylaşılmış ve 6 bin 73 defa beğenilmiş.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Söz konusu iddia çeşitli aralıklarla birçok sosyal medya hesabı tarafından paylaşılmış.

2012 yılında Küba hükümetinin kararnamesiyle oluşturulan biyoteknoloji kuruluşu BioCubaFarma, 21 Mart 2021 tarihinde Twitter paylaşımında bulunmuş. Kuruluş Soberana 02 aşısının deneylerinin 22 Mart Pazartesi günü başlayacağını belirtirken; aşının 150 bin gönüllü üzerinde uygulanacağını aktarmış.

Küba Klinik Araştırmalar Kamu Kaydı’nın (RPCEC) web sitesine girildiğinde de ülkedeki ilaçlar ve aşılar ile ilgili bilgilere ulaşılıyor. Küba’nın Covid-19’a karşı geliştirdiği aşılardan Soberana 01, Soberana 02 ve Abdala’nın bilgilerine bakıldığında denek grubunda yer alan kişilerin gönüllülerden oluştuğu görülüyor. Küba Sağlık Bakanlığı resmi internet sitesinin Covid-19 aşıları ile ilgili bilgi veren sayfasında da Soberana 02, Abdala ve Soberana Plus aşılarının klinik deneylerine yer verilmiş. Çalışmaların Mart 2021’de başladığı kaydedilirken; çalışmaların Havana, Santiago, Granma ve Guatanamo bölgelerinde gerçekleştirildiği ve klinik araştırmalar sırasında plasebo dozları hariç toplam 266 bin 466 doz uygulandığı belirtilmiş. Sağlık Bakanlığı ayrıca aşı çalışmalarının bu bölgelerde gönüllülere uygulandığına yer vermiş.

Küba’da geliştirilen diğer aşı ve ilaçlara bakıldığında da denek grubu olarak “sağlıklı gönüllüler”in veya hastalıktan mustarip kişilerin seçildiği görülüyor. Yine Küba Klinik Araştırmalar Kamu Kaydı’nda yapılan aramalarda, Sağlıklı Yetişkinlerde Pnömokoklara Karşı Heptavalent Aşısının da denek grubunda sağlıklı gönüllülerin olduğu görülüyor. Herhangi bir ilaç çalışmasında cinsel saldırı suçlularının kullanıldığına dair herhangi bir bilgiye Küba resmi kaynaklarında rastlanmıyor.

İddia görseli arama motorlarında tersten aratıldığında NBC News ve Daily Star’ın haberlerine ulaşılıyor. Daily Star’ın haberinde fotoğrafın 8 Nisan 2020 tarihinde, Covid-19 aşı denemesine katılan bir kişiyi gösterdiğini belirtmiş. Gazete, fotoğrafın ABD’nin Missouri eyaletindeki Kansas City’de çekildiğine de fotoğraf açıklamasında yer vermiş. İddiada yer alan fotoğrafın da Küba ile herhangi bir ilişkisi bulunmuyor.

Bir Twitter hesabı tarafından 29 Kasım 2021 tarihinde yapılan paylaşımda, Küba’da ilaç çalışmalarında denek olarak tecavüzcülerin kullanıldığı iddia edilmişti. Küba’da insanlar üzerinde yapılan çalışmalarda “sağlıklı gönüllüler” veya tedavi amaçlı olarak hastalar kullanılıyor. Bunun yanı sıra iddiada yer alan fotoğrafın da Küba ile herhangi bir bağlantısı bulunmuyor.