Maskeler Çocuklarda Zekâ Geriliğine Yol Açıyor mu?

Bir Twitter hesabı tarafından 5 Aralık 2021 tarihinde yapılan bir paylaşımda maskelerin ve diğer sosyal mesafe önlemlerinin çocuklarda zekâ geriliğine yol açtığı iddia edildi. İddia binden fazla beğeni beş yüzden fazla da paylaşım almış.

Paylaşımda geçen iddia şu şekilde:

İddia İngiliz Daily Mail gazetesinde yer alan bir habere dayandırılıyor. Haberin başlığı “Covid-19 önlemleri genç çocukların gelişimindeki %23’lük düşüşün sebebi görülüyor” şeklinde. Brown Üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından yürütülen çalışmada maskelerin ve diğer sosyal mesafe önlemlerinin çocukların gelişiminin yavaşlamasında etkili olabileceği söyleniyor. Maskelerin yüzü örttüğü için iletişimsel becerilerin gelişimine engel olabileceği iddia edilse de yazının devamında maskelerin esas suçlanması gereken nokta olmadığı da belirtiliyor.

İddiada bahsedilen akademik çalışma ağustos ayı içerisinde site üzerinden yayımlanmış. Çalışma Rhode Island eyaletindeki 672 çocuk üzerinde gerçekleştirilmiş. Bunlardan 188’i Temmuz 2020’den sonra doğmuş. 308’i ise Ocak 2019’dan önce dünyaya gelmiş. Geri kalan 176’sı ise Ocak 2019 ile Mart 2020 arasında doğmuş. Araştırmaya katılan çocuklar hiçbir gelişim eksikliği göstermeyenler arasından seçilmiş. Çalışmanın neticesinde 2020 ile başlayan ve 2021 ile devam eden süreçte çocukların toplam bilişsel işleyişinde dikkat çekici bir gerileme tespit edilmiş. Çalışmada erkek çocuklarının daha çok etkilendikleri ve sosyo-ekonomik duruma göre farklılaşma görülebildiği de ekleniyor.

Çalışmaya göre pandemiden önce doğan ve ilk aşamalarını da pandemiden önce geçiren çocuklarda beceri veya performans azalması görülmemiş. Daha ziyade, pandeminin başından itibaren doğmuş olanların 2019 Ocak’tan önce doğanlara kıyasla daha düşük performans verdikleri tespit edilmiş. Bu da erken dönem gelişiminin pandemi nedeniyle ortaya çıkan çevresel koşullar neticesinde darbe aldığını gösteriyor.

Fakat çalışmada bunun neden olabileceğine dair kesin bir şey sunulmuyor. Daha ziyade, Tartışma bölümünde tüm olasılıklar değerlendiriliyor. Bu olasılıklar arasında doğum öncesi stres, anne veya babanın stresi, evden çalışma koşulları, kreşlerin kapatılması, maske giyilmesi gibi eylemler sayılmış. Fakat, yazıda da belirtildiği üzere, bunların hiçbiri için özel olarak çalışma yapılmamış. Bu açıdan, çalışma sadece bilişsel beceri gelişimindeki farklılaşmayı tespit etmiş ama bunun nedeni için özel bir çalışma yapma amacında değilmiş.

Nitekim, maske ile ilgili kısımda, araştırmacılar özellikle maske giyilmesinin etkilerini çalışmadıklarını belirtiyorlar. Bunun yanında araştırmacılar, maske giyilmesinin bebeklerin ve küçük çocukların kimi bilişsel becerileri geliştirmesine darbe vurmuş olabileceğini düşünüyorlar. Bunun nedeni olarak iletişime geçilen tarafın yüz hareketlerini yorumlama becerilerinin gelişememesi ihtimali gösteriliyor. Üstelik çalışma sırasında araştırmacılar, maske nedeniyle çocukların sorulara cevap verirken kimi yüz ifadelerini tanıyamadıkları için cevaplar üzerinde etkisinin olup olmadığını da inceleyememişler.

Çalışmada ayrıca bu etkilerin kalıcı olup olmadığı da belirsiz olarak nitelendirilmiş. Okullar açıldığında ve çocuklar pandemi öncesi oyun ve etkileşim düzeyine geldiğinde bu etkilerin ortadan kalkabileceği yorumu yapılıyor. Bu süre zarfında işsizlik sigortası, gıda yardımı, kira yardımı gibi programlarla hem ailenin stres düzeyini sağlıklı bir şekilde tutmak hem de çocukların erken bilişsel gelişim düzeylerinde yaşanabilecek etkiyi asgari düzeye indirmenin mümkün olabileceği de vurgulanıyor.

The Guardian’a konuşan araştırma projesinin başındaki Sean Deoni ise bu gerilemedeki olası en büyük nedenin evdeki etkileşim ve iletişim azlığı olabileceğini belirtmiş. Buna göre, pandemi sürecinde çeşitli gerilemeler yaşayan ailelerde stresin artması nedeniyle çocukların normalde girecekleri etkileşimin önemli ölçüde azaldığı belirtiliyor.

Bir Twitter hesabı tarafından 5 Aralık 2021 tarihinde yapılan bir paylaşımda maskelerin ve diğer sosyal mesafe önlemlerinin çocuklarda zekâ geriliğine yol açtığı iddia edilmişti. Yapılan çalışma pandemi koşulları çerçevesinde yeni doğan bebeklerde bilişsel beceri gelişiminin öncekilere göre daha düşük bir seviyede olduğunu gösteriyor ancak bunun nedeni maskeler olarak belirtilmiyor çünkü çalışma herhangi bir nedene odaklanmıyor. Üstelik, projenin yürütücüsüne göre en büyük olasılık evde artan stres dolayısıyla etkileşimin azalmış olması.