Müslüman Ülkelerin Nüfusu ve Dünya Üretimindeki Paylarıyla İlgili İddialar Doğru mu?

Sosyal medyada hızla yayılan bazı argümanlar, ekonomik ve sosyal verilerle destekleniyormuş gibi sunulduğunda daha inandırıcı hale gelir. Özellikle ekonomik göstergeler ya da toplumsal eğilimlere dair istatistikler, karmaşık olmaları nedeniyle doğruluğu sorgulanmadan kabul edilebilir. Ancak bu verilerin çoğu zaman yanlış, eksik ya da bağlamından koparılmış olması, yanlış bilginin daha geniş kitlelere yayılmasına neden olur. 

20 Aralık 2024’te Instagram platformunda paylaşılan bir gönderi de bunlardan biri. 3 ayrı maddede iddia edilen verilerde Müslüman ülkelerin nüfuslarıyla bağlantılı olarak Dünya üretimindeki payları verilmiş. Maddeler şu şekilde;

Paylaşımdaki ilk madde ele alındığında bir ülkeyi Müslüman olarak kabul etme kriteri üzerinden hareket etmek gerekiyor. Paylaşımda bununla ilgili bir bilgi ya da çıkarım bulunmuyor. Fakat ülke sayısının 57 olarak belirtilmesinden 57 üyeli İslam İşbirliği Teşkilatı’nın iddiada referans olarak alınmış olma ihtimali yüksek. 

Orta Doğu, Afrika ve Orta Asya başta olmak üzere Güney Amerika’da da üyesi bulunan İslam İşbirliği Teşkilatı’na üye ülkelerin nüfusları araştırıldığında; Dünya Bankası’nın güncel 2023 yılı verilerine göre bu ülkelerin toplam nüfusunun 1.8 milyar değil 2 milyar 37 milyon nüfusa sahip olduğu görülüyor.

Söz konusu 57 ülkenin küresel  üretimdeki payları için ise IMF’nin en güncel tahminlerini de içeren World Economic Outlook (Ekim 2024) raporu verilerine bakılabilir. Mevcut veriler üzerinden yapılan hesaplamalarla İslam İşbirliği Teşkilatı’na üye 57 ülkenin toplam GSYH’sı dünya toplamının yaklaşık %8,4’üne tekabül ediyor. 

Dünya Bankası’nın 2023 verilerine göre Almanya’nın nüfusu iddiada yer alan veriden biraz fazla, 84,48 milyon olarak açıklanmış. IMF verilerine göre ise Almanya’nın 2023’teki GSYH’sı ise 4 trilyon 527 milyar dolar. Bu miktar toplam dünya GSYH’sı içinde %4,29’luk bir orana tekabül ediyor. Almanya’nın nüfusu gönderide iddia edilen sayıyla yaklaşık olarak aynı sayıda olsa da, Dünya üretimindeki payı iddia edildiği gibi %10,2 değil, %4,29. 

2023 yılında Dünyada GSYH’sı içinden en fazla pay alan ülkelerde ilk sıralarda ise 27 trilyon 720 milyar dolar ve %26,25’lik oranla Amerika Birleşik Devletleri ile 17 trilyon 758 milyar dolar ve %16,82’lik oranla Çin Halk Cumhuriyeti yer alıyor. 27 ülkeden oluşan Avrupa Birliği ise dünya GSYH’sından 15 trilyon 910 milyar dolar ve %14,46’lık pay almış.

Paylaşımdaki 3. maddede ise en fakir 50 ülkenin 32’sinin Müslüman olduğu ve bu ülkelerin devlet başkanlarının dünyanın en zengin 500 kişisi arasında olduğu iddia edilmiş. Aynı iddia 2020’de de dolaşıma girmiş ve Doğruluk Payı en güncel 2019 verilerine göre bu iddiayı analiz ederek yanlış olarak sonuçlandırmıştı.

Yoksulluğun farklı tanımlamaları olmasına rağmen ülke temelinde kişi başına düşen gelir “fakir ülke” kategorisi olarak kriter alınabilir. IMF’nin 2023 verileri üzerinden yapılan bir araştırmada da kişi başına düşen GSYH değeri en düşük 50 ülkenin 17’si İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi olarak bulunabiliyor. Yani, iddia edildiği gibi sayı 32 değil. 

Bu maddenin ikinci kısmı için ise açık yayınlanan zengin listelerine bakılabilir. Dünyanın en zengin insanlarını sıralayan birkaç önde gelen kurum bulunuyor. Bunların başında, Forbes’un hazırladığı “World’s Billionaires List” ve Bloomberg’in “Bloomberg Billionaires Index” geliyor. Ancak bu listelerde yer alan isimler arasında, en düşük kişi başına düşen gelire sahip ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkelerinden devlet başkanları yer almıyor. 

Bu listeleri hazırlayan kurumlar, sıralamalarını yalnızca ulaşabildikleri verilere dayanarak oluşturduklarını vurguluyor. Servet bilgilerinin şeffaf olduğu ülkelerde bireylerin ekonomik gücü daha kolay hesaplanabilirken, zenginlik kaynaklarının izlenemediği ya da gizli tutulduğu ülkelerde sıralamalar eksik kalabiliyor. Özellikle demokratik olmayan rejimlerde, siyasi liderlerin ve etkili figürlerin servetleri genellikle bu listelerde yer almıyor.