Oy Pusulalarında Basım Hatası "Siyah Nokta" Oyu Geçersiz Kılmıyor

Oy pusulasındaki siyah nokta tartışması kamuoyunda da oldukça ses getirmişti. 

Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri yurt içinde 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak. Yurt dışında ise yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler 27 Nisan- 9 Mayıs tarihleri arasında olmak üzere ülkelerin her biri için belirlenen tarihlerde oy kullandı. Gümrük kapılarında oy verme işlemi ise 14 Mayıs 2023 tarihinde saat 17.00’de sona erecek. 

8 Mayıs tarihinde Hollanda’nın Deventer kentinde açılan bir sandıkta açılan oy pusulalarında Recep Tayyip Erdoğan’ın isminin yer aldığı kutucuğun üzerindeki siyah noktalar kamuoyunda tartışmalara neden oldu. Söz konusu pusulanın sosyal medyada paylaşılması üzerine Cumhurbaşkanı ve Millet İttifakı Cumhurbaşkanı adayı Erdoğan’a oy verilmesi halinde siyah noktanın gözükmeyeceği, diğer adaylara oy verilmesi halinde ise siyah nokta nedeniyle bu oyların iptal edileceği yorumları yapıldı. 

İddiaların yayılması üzerinde CHP Yüksek Seçim Kurulu Temsilcisi Mehmet Hadimi Yakupoğlu gerekli itirazların yapıldığını açıklarken “Hatalı basılmış 225 oy pusulası kullanılmadan ayrılıp, tutanak altına alındı. Tespit edilen veya kullanılan oy pusulası yok. Kaldı ki olsa bile matbaa baskı hatası seçmen iradesini hem sakatlamaz hem de seçmen tarafından oy pusulasına konulan ve oy pusulasını geçersiz kılan ayırt edici işaret olarak kabul edilemez.” ifadelerini kullandı. 

İYİ Parti’nin YSK Temsilcisi Mustafa Tolga Öztürk de, “Seçmenler oy pusulalarının mühürlü olup olmadığını, üzerinde herhangi bir iz olup olmadığı kontrol etmeli. Ancak basına yansıdığı şekilde küçük bir noktanın varlığı halinde, değiştirilebilecek bir pusula yoksa bu şekilde küçük bir noktanın varlığı halinde değiştirilebilecek bir pusula yoksa bu şekilde oy kullanılmasında bir sakınca yoktur. Çünkü pusulaların büyük çoğunluğunda aynı iz varsa bu basım hatası olarak değerlendirilir. Yine de sandık kurullarının da söz konusu izle ilgili ‘oy kullanılmasına engel yoktur’ şeklinde bir karar alması da yerinde olacaktır.” açıklamasında bulundu. 

İletişim Başkanlığı’da oy pusulalarındaki siyah noktaya ilişkin "Hollanda'da baskı hatası tespit edilen 225 oy pusulası kullanılmadan ayrılıp, tutanak altına alınmıştır. Ayrıca matbaa baskı hatası, seçmen tarafından oy pusulasına konulan ve oy pusulasını geçersiz kılan ayırt edici işaret olarak kabul edilmemektedir. Yüksek Seçim Kurulunun böyle bir gündemle toplanacağı iddiası da asılsızdır. 2018 seçimlerinde de oy verme günü Kocaeli seçim çevresinde, Cumhurbaşkanı adayı Recep Tayyip Erdoğan'ın resmi üzerinde matbaa baskı lekesi tespit edilmiş ve seçmenin tercihi ne olursa olsun oylar geçerli sayılmıştır." açıklamasında bulundu. 

Tartışmaların ardından YSK 9 Mayıs 2023 tarihinde oy pusulalarındaki siyah nokta konusuna ilişkin toplandı. 10 Mayıs 2023 tarihinde YSK kararını açıkladı. İYİ Parti YSK Temsilcisi Mustafa Tolga Öztürk sosyal medya hesabında YSK’nın kararını yayınladı. 

Yüksek Seçim Kurulu’nun kararına göre;

298 Sayılı Kanun Madde 98:

“…Ancak üzerinde sandık kurulu mührü bulunmamasına rağmen Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı, amblemi ve ilçe seçim kurulu mührü bulunan zarflar ile üzerinde leke çizik bulunsa dahi bunun özel işaret koymak amacıyla yapıldığı kesin olarak anlaşılmayan zarflar geçerli sayılır.”

298 Sayılı Kanun Madde 101: 

Ancak aşağıdaki haller oy pusulalarını geçersiz kılmaz:

Sonuç olarak, üzerinde basım hatası bulunan oy pusulaları ve zarflar kullanılsa bile geçersiz sayılmayacak. Ancak seçmenlerin oy kabinine girmeden önce oy pusulalarının üzerinde herhangi leke ve işaretin olup olmadığını da kontrol etmesi fayda sağlayabilir. 

Bir Instagram hesabı tarafından 9 Mayıs 2023 tarihinde yapılan paylaşımda bazı oy pusulalarında Recep Tayyip Erdoğan’ın oy kutucuğunda yer alan basım hatası siyah noktanın Erdoğan haricinde oy basılması durumunda oyu geçersiz hale getireceği iddia edilmişti. YSK 10 Mayıs 2023 tarihinde oy pusulaların üzerindeki siyah nokta işaretine ilişkin açıklama yaptı. Açıklamaya göre, Seçim Kurulu filigranı, amblemi ve ilçe seçim kurulu mührü bulunan zarflar ile üzerinde leke çizik bulunsa bile bunun özel işaret koymak amacıyla yapıldığı kesin olarak anlaşılmayan zarflar geçerli sayılacak.