Türkiye İsrail’den Son 2 Ayda 20 Milyon TL’lik Hurma İthal Etti mi?

→ İddiada paylaşılan TÜİK sayfası doğru verileri gösteriyor. İddia paylaşıldığında TÜİK’in paylaştığı en güncel veriler Ocak 2024’e aitti. Ocak 2024 ve Aralık 2023’te İsrail’den yapılan hurma ithalatının değeri 30,1 milyon TL. 

→ Ekim 2023’te İsrail’in Gazze’ye başlattığı harekattan bu yana dolar bazında Aralık 2023 hariç her ay İsrail’e hurma ithalatı geriledi. Hurma ithalatı Aralık 2023’te %60,5 artış gösterdi. 

→ İsrail’in harekatında bu yana geçen ve verisi olan 4 ayda (Ekim 2023 - Şubat 2024) Türkiye İsrail’den yaklaşık 4,3 milyon dolar hurma ithal etti. İthalat geçen yılın aynı dönemine göre %26,8'lik bir artış göstermiş.

7 Ekim 2023’te Hamas güçlerinin Gazze sınırından İsrail’e saldırmasına karşılık İsrail’in Demir Kılıçlar Operasyonu’nu duyurmasıyla başlayan Hamas-İsrail savaşı özellikle Gazze kentinde 32 binden fazla kişinin ölmesinde neden oldu. Kente İsrail tarafından yapılan yoğun bombardımanlar nedeniyle altyapı sistemleri çökme noktasına geldi ve uzmanlar Gazze’de yaşayan 1,1 milyon kişinin kıtlık tehlikesinde yaşadığını ortaya koyuyor. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Ramazan ayı boyunca acil ateşkes talep eden kararı ABD’nin çekimser kalmasıyla kabul etti. Konsey, rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılmasını ve Gazze'ye yardım akışının "acilen genişletilmesini" de talep etti. 

Filistin’deki insani krize yönelik tepkiler birçok ülkede protesto ve boykot çağrılarıyla yükseliyor. Türkiye’de zaman zaman gündem olan boykot tartışmaları İsrail’le ticaret verilerinin sosyal medyada paylaşılması ile tekrar gündemin ilk sıralarına yerleşti. Orta Doğu ülkeleri ve Türkiye’nin bölgedeki ticari, askeri, iktisadi ilişkileri de oldukça karmaşık. İsrail-Hamas savaşı devam ederken Türkiye ile İsrail arasında devam eden ticaret de kamuoyunda ve sosyal medyada süregelen tartışma konularından. 

Söz konusu paylaşımda da TÜİK verileri kanıt olarak gösterilerek son iki ayda İsrail’den hurma ithalatının 20 milyon TL olarak gerçekleştiği iddia edilmiş. 

Türkiye İstatistik Kurumu’nun(TÜİK) Veri Portalı’ndan ulaşılabilen Dış Ticaret İstatistikleri Veri Tabanında yer alan Dış Ticaret İstatistikleri (Özel Ticaret Sistemi) sekmesinden Ürün/Ürün Grubu - Ülke, Ürün - Ülke, SITC Rev4 Sınıflaması, SITC Rev4 Düzey 5 (5 Digit) seçenekleri ve ülkeler seçildikten sonra yıllara ve aylara göre ülke bazlı ihracat ve ithalat verilerine ulaşılabiliyor. 

Ülkelere göre ihracat ithalat sekmesinde 2024 yılı ve 05796 kodlu Hurma(taze/kurutulmuş) ürün seçilerek ülke kriterine 624 kodlu İsrail eklendiğinde, İsrail’de 2024 Ocak ayı hurma ithalat verilerine ulaşılıyor. Buna göre 2024 yılı Ocak ayında İsrail’den Türkiye’ye 20.566.554 TL değerinde ithalat gerçekleşmiş. 

TÜİK veri tabanında yer alan dış ticaret verilerinde; 2023 yılının Ekim ayında 18.766.488 TL, Kasım ayında 13.425.735 TL, Aralık ayında ise 9.562.740 TL değerinde İsrail’den hurma ithalatı gerçekleştiği görülüyor. 

Paylaşımda Türkiye’nin İsrail’den hurma ithalatının son 2 ayda 20 milyon TL değerinde olduğu iddia edilmişti. TÜİK verilerine göre 7 Ekim’de başlayan İsrail-Hamas savaşı sonrasında Türkiye’nin İsrail’den hurma ithalatı kademeli düşüş göstermiş ancak 2024 Ocak ayında, 2023’ün son çeyreğindeki aylardan daha yüksek miktarda ithalat gerçekleşmiş. 

Ekim 2023’te başlayan İsrail’in Gazze harekatını başlangıç olarak kabul ettiğimizde TÜİK verilerine göre ekim ve kasım ayında İsrail’den hurma ithalatının dolar bazında %16 ve %31 oranında düştüğü görülüyor. Aralık 2023’te ithalat %60 oranında artmış. Ocak 2024’te ise %7,6 gerilemiş. Ekim 2023’ten Ocak 2024’e kadar İsrail’den hurma ithalatı toplamda 4,3 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu miktar da geçen yılın aynı dönemine göre %26,8’lik artışa tekabül ediyor.