Türkiye'nin Toplam Merkezi Yönetim Borcu, Başkanlık Sisteminden Bu Yana %109 Arttı mı?

Bir Instagram hesabı tarafından 10 Ağustos 2021 tarihinde yapılan paylaşımda Türkiye’nin toplam merkezi yönetim borcunun başkanlık sisteminden bu yana %109 arttığı iddia edildi. Paylaşım Instagram’da 200’e yakın yorum alırken, 11 binin üzerinde de beğeni topladı.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

Türkiye’de 16 Temmuz 2017 referandumuyla kabul edilen başkanlık sistemine 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan genel seçim ile birlikte geçilmişti. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi olarak bilinen bu yönetim biçimine geçilmesinin ardından Türkiye’nin merkezi yönetim borçlarının ciddi ölçüde arttığı da açıklanan verilerle beraber anlaşılıyor.

Türkiye’nin merkezi yönetim borç istatistikleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından aylık olarak açıklanıyor. Bu istatistikler içinde Türkiye’nin merkezi yönetim dış borcu, iç borcu, Türk lirası ve döviz cinsinden borcu, kredi anlaşmaları, tahvil ihraçları, kısa ve uzun vadeli ödeme projeksiyonları gibi birçok ekonomik gösterge yer alıyor.

Bakanlığın merkezi yönetim borç stoku istatistiklerine göre Türkiye’nin başkanlık sistemine geçilmeden önce, Haziran 2018’de merkezi yönetim borç stoku toplam 969 milyar 940 milyon TL seviyesindeydi. O dönem Türkiye’nin toplam merkezi yönetim borcunun %42,’si (409 milyar TL) döviz cinsinde iken, %58’si (560 milyar TL) Türk lirası, %42’si dış borç iken, %58’i de iç borç olarak açıklanmıştı. Yaklaşık 3 yılın ardından Haziran 2021 istatistiklerine bakıldığında ise Türkiye’nin toplam merkezi yönetim borç stoku 2 trilyon 26 milyar 802 milyon TL seviyesine çıktı. Artık bu borcun %58,3’ü döviz cinsinde iken, %41,7’si Türk lirası cinsinde. Böylece merkezi yönetim borç stokunda döviz ve Türk lirası paylarının 3 yıl içerisinde yer değiştirdiği de söylenebilir.

Türkiye'nin merkezi yönetim borç stoku, başkanlık sistemi öncesinde hiç bu kadar yüksek seviyeye çıkmamıştı. 2018 öncesinde borç stokunun aylık verileri ve 3 yıllık periyotlardaki artış oranları incelendiğinde hiçbir 3 yıllık periyotta %100'ün üstünde ya da %100'e yakın bir artış söz konusu değildi.

Bir Instagram hesabı tarafından Türkiye’nin toplam merkezi yönetim borcunun başkanlık sisteminden bu yana %109 arttığı iddia edilmişti. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yayımladığı merkezi yönetim borç istatistiklerine göre Haziran 2018’de yaklaşık 970 milyar TL olan merkezi yönetim borç stoku, 3 yılda %109 arttı ve Haziran 2021’de 2 trilyon 27 milyar TL’ye yükseldi.