Ukrayna "Büyük Sıfırlamayı" Uygulayan İlk Ülke mi Oldu?

Benzer iddialar farklı sosyal medya platformlarında da dolaşım hâlinde. 

Büyük Sıfırlama (Great Reset), 2020 yılında Dünya Ekonomik Forumu’nda ortaya atılan bir fikrin adıdır. Dünya Ekonomik Forumu, Ocak 1971 yılında Alman iktisatçı Klaus Schwab tarafından kurulan ve merkezi İsviçre’de olan bir uluslararası vakıftır. Vakfın amacı, kamu-özel iş birliği çerçevesinde dünyanın önde gelen siyasi, ticari, kültürel liderlerini bir araya getirerek küresel sorunlara çözüm arayışında bulunmaktır. Böylece, Vakıf üst düzey bir yönetişim için girişimciliğin teşvik edilmesini kamu yararı olarak değerlendiriyor. Bu çerçevede, her yıl Davos’ta o yılın önemli küresel olaylarını konuşmak için bir zirve toplanmaktadır.

Burada ortaya konulan Büyük Sıfırlama düşüncesine göre, Covid-19 pandemisinin geleneksel karar alma mekanizmalarını kökten değiştirdi ve küresel durum; hem insanlık, hem diğer canlılar, hem de gezegen açısından ciddi kırılganlıkları ortaya çıkardı. Büyük Sıfırlama ise mevcut siyasi ve ekonomik sorunlar ile mücadele edebilmek için kapitalizmin dönüştürülmesi gerektiği fikrine dayanıyor. Schwab’a göre Büyük Sıfırlama’nın üç öğesini; piyasayı daha adil çıktılar üretecek bir yöne döndürmek, eşitlik ve sürdürülebilirlik gibi ortak hedefleri ilerletecek yatırımları sağlamak ve Dördüncü Sanayi Devrimi’ni kamusal faydayı destekleyecek şekilde sürdürmek oluşturuyor.

Galler Prensi Charles’a göre, Covid-19 pandemisi küresel ekonominin Büyük Sıfırlama’sı için bir fırsat sağlıyor. Buna göre, pandemi sonrası küresel ekonomiyi daha sürdürülebilir bir hâle büründürmek için önemli bir alan sağlanmış durumda ve insanlık ile gezegen arasındaki bağlantıyı kurmak için bir fırsat alanı yaratıyor. 

Diia uygulaması Ukrayna hükümeti tarafından geliştirilen ve kamu hizmetlerinin tamamını dijitalleştirmeyi amaçlayan bir girişimdir. Diia aracılığıyla Ukrayna vatandaşları kimlik kartı, pasaport veya sürücü ehliyeti gibi çeşitli resmî belgelere erişim sağlama imkânına erişiyor. Böylece, Ukrayna vatandaşları dijital kimlik kartına sahip olmuş oluyorlar. Nitekim, bu özelliğiyle Ukrayna vatandaşlarının dijital kimlik kartı sağlayan ilk ülke oldu. Bu sayede, tüm bürokratik süreçlerin hızlandırılması ve dijitalleştirilmesi hedefleniyor.

Ukrayna’da bir haber ajansı olan UNIAN’in haberinde Diia uygulamasının hizmete girdiği belirtiliyor. Haberin tarihi ise 6 Şubat 2020. Fakat, Büyük Sıfırlama olarak adlandırılacak küresel ekonomiyi ihya etme gündemi ise ilk defa Haziran 2020 tarihinde ortaya çıkmış. 

Ayrıca, iddiada bahsedildiği gibi Diia uygulaması bir “Sosyal Kredi Uygulaması” da değil,  daha ziyade Ukrayna vatandaşlarının kimi resmî belgelerine erişim sağladıkları bir dijital platform. Bu uygulama tüm Ukrayna vatandaşlarına açık. Sosyal Kredi Sistemi ilk defa 2014 yılında Çin hükümeti tarafından duyuruldu ve ‘iyi’ toplumsal krediye sahip olan kişilerin sağlığa öncelikli erişim veya depozito olmadan ev kiralama gibi kimi ‘haklara’ erişmesini sağlama veya ‘kötü’ krediye sahip olanların da uçuş yapamaması veya kredi alamaması gibi kısıtlamalara takılması amacıyla yürürlüğe konuldu. Fakat, Ukrayna hükümetinin böyle bir planı hiçbir resmi kurumun sitesinde bulunmuyor.  

İddia daha önce USA Today tarafından da yanlışlanmıştı.

Bir Twitter hesabı tarafından 1 Nisan 2022 tarihinde yapılan bir paylaşımda, Ukrayna’nın geliştirdiği bir uygulama ile Büyük Sıfırlama’yı uygulamaya koyduğu iddia edilmişti. Diia uygulaması Ukrayna vatandaşlarının kimlik, sürücü ehliyeti ve pasaport gibi resmi belgelerini dijitalleştirmeyi amaçlıyor fakat bunun Dünya Ekonomik Forumu’nun Büyük Sıfırlama gündemi ile bir ilişkisi yok.