Bir Instagram hesabı tarafından 12 Eylül 2024 tarihinde paylaşılan videonun Arhadan’da yapılan kazı sonucu bulunan altın heykel ve mücevherleri gösterdiği iddia edildi.
İddia YANLIŞ
Video Ardahan’da yapılan bir kazıyı göstermiyor.
Paylaşımı ilk yapan define avına dair kurgu olması muhtemel videolar paylaşan bir Instagram hesabı.
Hesabın videolarında kapalı küp içinden kırılarak ulaşılan buluntuların bazıları farklı videolarda tekrar ediyor. Bazı buluntular ise tarihsel döneme uygunluk göstermiyor.
Video Bir Kurgudan Oluşuyor
Define avcılığı, tarihsel veya arkeolojik öneme sahip nesnelerin, genellikle yeraltında bulunan hazinelerin keşfi amacıyla yapılan faaliyetlere verilen isimdir. Bu tür faaliyetler, tarihsel mirası koruma ile kişisel kazanç arasında bir gerilim yarattığından birçok ülkede yasal düzenlemelere tabi. Türkiye’de define avcılığı, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında düzenleniyor. Yasal olarak define aramak isteyenlerin, önce Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan izin alması, belirlenen kurallara uygun hareket etmesi ve kazı sırasında bir arkeolog veya müze temsilcisi bulundurması gerekiyor. İzinsiz define aramak veya buluntuları yetkililere bildirmemek de ciddi cezalarla sonuçlanabiliyor. Aynı zamanda Türkiye’de bulunan bir tarihi eser aynı kanuna göre devlet malı sayıldığını da belirtmek gerekiyor. Paylaşımdaki video da Ardahan’da bir arkeolojik kazı sonucunda küp içinden çıkan altın heykel ve mücevherleri gösterdiği iddiasıyla dolaşıma girmiş. İlk bakışta Türkiye’deki mevzuat dikkate alındığında videonun orijinalliği konusunda pek çok soru işareti oluştuğunu belirtmek mümkün.
Görsel arama yöntemi ile videodan kareler alınarak bir arama yapıldığına videonun ilk paylaşıldığı paylaşıma ulaşılabiliyor. Video, treasure_sniiper adlı bir Instagram hesabında paylaşılmış. Paylaşımın ardından birçok hesap tarafından paylaşılmış ve bazı sitelerde haberleştirilmiş. Bu paylaşımların hiçbirinde yer ismi belirtilmemiş. Ardahan’da arkeolojik kazılarla ilgili bir arama yapıldığında da bu tür bir buluntu ile ilgili bir habere rastlanmıyor.
Bu videoyu ilk kez paylaşan kullanıcı isimli TikTok ve Facebook hesapları da bulunuyor. Hesap ise define avı konseptinde içerikler üretiyor.
Hesap daha yakından incelendiğinde, dikkat çekici bazı mantıksal tutarsızlıklar göze çarpıyor. İlk olarak, kullanılan kazı yöntemi oldukça amatör görünüyor. Gerçek bir arkeolojik kazıda, bulunan her bir parça titizlikle temizlenir ve kayıt altına alınırken, videolarda görülen çömlekler doğrudan kırılarak açılıyor. Bu, arkeolojik kazıların hassasiyetiyle tamamen çelişiyor. Gerçek bir kazının nasıl yürütüldüğünü öğrenmek isteyenler, internetteki kaynaklara göz atarak kolayca farkı anlayabilir. Bu durum, videoların kurgu olabileceğine dair güçlü bir şüphe uyandırıyor.
Bir diğer dikkat çekici nokta ise, bulunan parçaların neredeyse hiç deformasyon göstermemesi. Kazılarda bulunan antik eserlerde zamanın etkisiyle doğal aşınmalar ve deformasyonlar sıkça görülür. Ancak bu hesaptaki videolarda, sanki yeni üretilmiş gibi duran parçalar küplerin içinden çıkarılıyor. Bu detay, videoların gerçekliğine dair soru işaretlerini daha da artırıyor.
Bunun yanında hesabın diğer videolarına dikkat ediliğinde sürekli tekrar eden buluntular ve bazı tarihsel döneme uymayan heykeller de göze çarpıyor.
Özetle, videonun Ardahan’da yapılan kazı sonucu bulunan altın heykel ve mücevherleri gösterdiği iddiası yanlış.
Sonuç olarak;
Videonun Ardahan’da yapılan kazıyı gösterdiği iddiası yanlış