Virüsler Hastalık Yapmıyor mu?

Bir Twitter hesabı tarafından 5 Ocak 2022 tarihinde yapılan bir paylaşımda, virüslerin herhangi bir hastalığa sebep olduğuna dair hiçbir delilin olmadığı, virüsün vücuttan ayrıldığı an öldüğünü ve çeşitli yerlerde yaşayamadığı iddia edildi. Paylaşım 400’den fazla beğeni aldı.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

BBC Science Focus dergisine göre, virüsler, proteinlere ve bazen bir dış zar tabakasına sarılı, genetik materyalden yapılmış, canlı hücreleri kendilerini çoğaltmak için kullanan son derece küçük parazitlerdir. Basitçe, virüsler protein kılıf denilebilecek kapsitlerle sarılı RNA veya DNA şeklindeki genetik materyaldir. Vücudumuz her gün çeşitli virüslere maruz kalıyor ancak bağışıklık sistemimiz veya aşı sonrasında vücudumuzda üretilen antikorlar bu virüslerin çoğunu daha vücudumuzda herhangi bir etki yapmadan yok ediyor.

Medline Plus’ta yer alan bilgiye göre virüslere küçük ‘gaspçılar’ demek mümkün. Öncelikle virüs vücudumuzda bir hücreyi işgal ediyor. Ardından, hücreye giren virüs kendisinin çok sayıda kopyasını üretiyor. Bu da hücreye zarar veriyor, hatta çoğu zaman hücreyi öldürüyor. Bu şekilde, vücudumuzda hastalık gelişmeye başlıyor.

Her bir virüs vücudun belirli noktalarına saldırıyor. Örneğin, kimi virüsler (koronavirüs, influenza ve kızamık) burnumuzun arkasındaki üst solunum yollarını enfekte ederken, diğerleri de bağışıklık sistemi (HIV/AIDS ve Ebola), akciğer (suçiçeği), sinir sistemi (kuduz), karaciğer (viral hepatit) gibi organlarda çoğalabilir.

Bağışıklık sistemimiz de bu duruma karşı akyuvar hücreleri ile beraber bu virüslerle savaşıyor. Bu hücrelerin bazıları virüslere karşı antikor yapabilir, bazıları enfekte hücreleri yok edebilir ve diğerleri ise bir dahaki sefere virüsün hafızasını oluşturabilir. Bizi hasta hissettiren ateş, öksürük, burun akıntısı veya şişmiş lenf bezleri gibi semptomlar virüsün kendisinden değil, bağışıklık sistemimizin virüsten kurtulma savaşının yan etkileridir.

BBC Science Focus dergisine göre, virüsler teorik olarak ölemezler çünkü en başta canlı değiller. DNA şeklinde genetik kodları olmasına rağmen, virüsler bir konaktan bağımsız olarak gelişemezler. Bunun için bir hücreyi istila etmeli veya genetik talimatlarını ele geçirmelidirler. Bu anlamda, virüsler beden dışında ‘teknik’ anlamda canlı değillerdir fakat bulaşıcı kalmaya devam ederler.

Virüslerin insan bedeni dışında ne kadar hayatta kalabilecekleri ise nem ve ısıya göre değişebiliyor. Bunun nedeni, virüs bir kez beden dışına çıktı mı kapsitleri aşınmaya başlıyor. Buna göre, nemli ortamlarda ve nemi emebilecekleri yumuşak yüzeylerde daha uzun süre hayatta kalabiliyorlar. AIDS hastalığına neden olan HIV virüsü ve bazı influenza virüsleri dikkatli bir şekilde kontrol edilen koşullar altında tutulmadıkça, konakçı organizmanın dışında birkaç saatten fazla hayatta kalamazken, çiçek hastalığı virüsü, yıllarca kolayca bulaşıcı kalabilir.

Bunun yanında, Covid-19 virüsü ile ilgili olarak da WebMD adlı internet sitesindeki bilgilere göre, Covid-19 genel olarak doğrudan temas, hava yoluyla bulaşma veya damlacıklar yoluyla bulaşabilir. Yüzeyden bulaşma vakası daha önce bildirilmiş olsa da bunun olma ihtimali 10.000’de 1’den azdır.

Yine de bunun yanında laboratuvar çalışmaları, virüsün farklı maddeler üzerinde değişken sürelerde dayanabildiğini göstermiştir.

Metalde: 5-9 gün

Tahtada: 4 gün

Plastikte: 2 ile 3 gün

Paslanmaz Çelikte: 2 ile 3 gün

Kartonda: 24 saat

Bakırda: 4 saat

Alüminyumda: 2 ile 8 saat

Camda: 5 güne kadar

Seramikte: 5 gün

Kağıtta: Bazı türleri sadece birkaç dakikaya kadar yaşarken, bazıları ise 5 güne kadar yaşar.

Saçta ve deride: Koronavirüsler için net bir bulgu yok ama soğuk algınlığına sebep olan bazı rinovirüsler saatlerce yaşayabilir.

Bir Twitter hesabında yapılan bir paylaşımda, virüslerin hasta yapmadığı, virüslerin vücuttan ayrıldığı an öldükleri ve bazı materyallerde yaşayamadıkları iddia edilmişti. Virüsler sağlıklı hücreleri ele geçirip, hücre içinde çoğalarak hücrelerin ölümüne sebep olmakta ve bizi ‘hasta’ etmektedir. Ayrıca, virüsler vücut dışında ‘yaşayamasa’ bile bulaşıcı olmaya devam etmektedirler. Virüsler, bir konakçı vücuda girdiklerinde ise yeniden ‘canlanırlar’.