Yere Düşen Yiyecekler, 5 Saniye İçinde Yerden Alındığında Yenilmesinde Bir Sakınca Olmaz mı?

Gıdaların yere düşürüldüğünde kısa süre içinde yerden alınması koşuluyla yenebileceğine dair inanç insanlar arasında oldukça yaygın. Farklı grup ve toplumlara bu sürenin değişse de yaygın kanı beş saniyede yerden alınan gıdanın yenebileceği üzerine. 

Eylül 2003 tarihinde Chicago Tarım Bilimleri Lisesi’nde öğrencisi Jillian Clarke “Beş saniye kuralının” bilimsel geçerliliğini araştırdı. Araştırmaya göre, kadınların yüzde 70’i ve erkeklerin yüzde 56’sı 5 saniye kuralını biliyor ve kadınlar yere düşen yiyecekleri yemeye erkeklerden daha yatkın. Clarke, laboratuvar testlerinde bir kısmı insan dışkısında ve çiğ ette yaygın olarak bulunan Koli Basili olarak bilinen bakteri türünü seramik karoların üzerine yerleştirdi. Seramik karoların da üzerine şekerli kurabiye ve jelibon bırakarak bakteri seviyelerini ölçtü. Mikroskobik inceleme sonucunda Koli Basili bakterilerinin beş saniye geçmeden nesnelere yapıştığını saptadı. 

Beş saniye kuralına ilişkin bir diğer araştırma ise 2006 yılında Clemson Üniversitesi’nde salmonella bakterisi bulunan fayans, ahşap ve halıdan sosis ve ekmek bırakıldığında bakteri seviyelerini tespit edebilmek için üç deney yapıldı. Sonuçlara göre, sosis 5 saniye yüzeyde kaldıktan sonra bakterilerin %99’u yüzeyden sosise geçti.

Discovery Channel dizisi Mythbusters’ın 39. bölümünde de “Beş saniye kuralı” incelendi. Bakterilerin yiyeceklere bulaşmasını etkileyen unsurların nem, yüzey ve konumu ile ilgili olduğunu saptadı. Bir başka program olan Food Detectives’de bakterilerin yiyeceğe hemen bulaştığını kanıtladı. 

İddia daha önce Snopes tarafından da incelendi. 

Bir Twitter hesabı tarafından yapılan paylaşımda yere düşen yiyeceklerin 5 saniye içinde yerden alındığı takdirde yenilmesinde bir sakınca olmadığı iddia edilmişti. Bir şehir efsanesi olan bu 5 saniye kuralı pek çok insan tarafından kabul ediliyor. Ancak yapılan çeşitli araştırmalar, yere düşen yiyeceklerin 5 saniye içinde yerden alındıklarında temiz kalmadığını hatta yüzeydeki bakterilerin yiyeceğe 5 saniyeden önce bulaştığını ifade ediyor.