5 Maddede Türkiye'de Gelir ve Servet Eşitsizliği

BüyümeGenel EkonomiSosyal Politikalar

İlk yayın :

17 Mart 2022

Yazar:

World Inequality Lab tarafından hazırlanan 2022 Dünya Eşitsizlik Raporu açıklandı. Dünya genelinde ve ülkeler bazında gelir ve servetteki eşitsizliklere odaklanan raporda eşitsizlik ölçüsü olarak nüfusun en çok ve en az kazanan kesimlerinin, toplam gelirin yüzde kaçına sahip olduğu göz önüne alınıyor. Türkiye’de ise 2021’de nüfusun en çok kazanan %10’unun yıllık ortalama geliri, en az kazanan %50’lik kesimden 23 kat fazla. Bu skorla Türkiye, Brezilya, Meksika ve Hindistan gibi ülkelerle birlikte dünyada gelir dağılımının en eşitsiz olduğu ülkeler arasında yer alıyor.

1

1-) Türkiye’de En Çok ve En Az Kazanan Kesim Arasındaki Fark 23 Kat

Kırmızı renkle gösterilen ülkelerde, bu iki kesim arası gelir farkının 19 ila 50 kat arası olduğu ve bu ülkelerin gelir açısından en eşitsiz ülkeler olduğu belirtiliyor. Örneğin Brezilya'da en alttaki %50, en tepedeki %10'dan 29 kat daha az kazanıyor. Türkiye’de ise nüfusun en çok kazanan %10’unun yıllık ortalama gelirinin, en az kazanan %50’lik kesimden 23 kat fazla olduğu belirtiliyor.

2

En Çok Kazanan %10 ve En Az Kazanan %50’lik Dilimler Arası Makas, 2018-2021 Arası 20 Katın Üzerinde Seyretti

Türkiye’de yıllık gelir açısından en üstteki %10’luk kesimin, en aşağıda yer alan %50’lik kesimden 23 kat fazla kazandığını belirtmiştik. Bu iki gelir grubu arasındaki makasın ise 2002-2007 yıllarında düşmesinin ardından, 2018-2021 yılları arasında yine 20 katın üzerine çıktığı görülüyor.

3

En tepedeki %10, toplam gelirin %54.5'ini alırken, en alttaki %50'lik kesim ise toplam gelirin %12'sini alıyor.

Güncel durumda en tepedeki %10, toplam gelirin %54.5'ini alırken, en alttaki %50'lik kesim ise toplam gelirin %12'sini alıyor. Güncel durumdaki oranların 1995-2003 senelerindekine benzer olduğu görülüyor. 1995’ten beri en alttaki %50’lik kesimin gelirdeki payının en yüksek olduğu oran ise %14 civarı olmuş.

4

En Üstteki %10’luk Kesim Toplam Servetin %67’sine Sahip

Raporda, son 25 yılda Türkiye'de milli servetinin iki kattan fazla artarak bugün 39.100 Euro seviyesine ulaştığı belirtiliyor. Ancak zenginlik açısından Türkiye, karşılaştırılabilir zenginlik seviyelerine sahip diğer ülkelere göre daha eşitsiz durumda. Bugün en alttaki %50 servetin %4’ünü, ortadaki %40 servetin %29’unu ve en üstteki %10 toplam hanehalkı servetinin %67’sini elinde tutuyor. Bu oranlar en alttaki %50’nin oldukça düşük bir serveti bulunduğunu yani ülkede çok sayıda “çok yoksul” insan olduğu anlamına geliyor.

5

Kadınların toplam işgücü gelirindeki payı 2020 yılında %23 oranında

Türkiye'de kadınların toplam işgücü gelirindeki payı 2020 yılında %23 oranında. Bu oran, kadınların toplamın ortalama %15'ini kazandığı Orta Doğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesindeki ülkelerinden daha yüksek olmasına karşın Yunanistan (%37) ve Bulgaristan (%43) dahil olmak üzere komşu Avrupa ülkelerinden ise daha düşük. Türkiye bu konuda, kadınların ortalama toplam gelirin %35’ini kazandıkları dünya ortalamasının da gerisinde kalıyor. Kadınların işgücü gelirinden aldıkları pay 1990-2005 yılları arasında durakladıktan sonra, Türkiye’de kadınların kazançları 2005’ten beri yüzde altı oranında arttı.