İsrail Hamas Savaşı'nda Neler Yaşanıyor?

7 Ekim

Hafta, Ekim 1973 Savaşı'nın 50. yıldönümü olan 7 Ekim 2023'te Gazze'den İsrail'e yapılan roket saldırılarıyla başladı. Hamas saldırıların sorumluluğunu üstlendi ve "Aksa Tufanı" adını verdi. İsrail buna "Demir Kılıç Operasyonu" ile karşılık verdi ve İsrail'e 2,000'den fazla roket atıldığını ve birçok İsraillinin esir alındığını açıkladı.

8 Ekim

Çatışma Lübnan'dan gelen saldırılar, İsrail'in karşılık vermesi ve Mısırlı bir polis memurunun turistleri öldürmesi gibi olaylarla tırmandı. İsrail resmi savaş hali ilan etti ve uluslararası tepkiler arasında ABD'nin bölgeye bir uçak gemisi göndermeye karar vermesi ve başarısız bir BM Güvenlik Konseyi toplantısı yer aldı.

9 Ekim

Gazze'de yüzlerce hedefin vurulması ve İsrail askerlerinin Gazze sınırına konuşlanmasının arttığına dair haberlerle şiddet devam etti. Önemli olaylar arasında ZAKA Kurtarma Servisi'nin Hamas'ın saldırısına uğrayan 260 ceset bulması ve Almanya ile Avusturya'nın Filistin'e yardımı askıya alması yer aldı.

10 Ekim

İsrail Gazze çitinin kontrolünü yeniden ele geçirdi ve bombardımandan kaçanlar için Mısır'a açılan Refah Sınır Kapısı'nın kullanılmasını önerdi. Hamas'tan Aşkelon sakinlerine bölgeyi boşaltma tehdidi gelirken, Yemen'in Husi lideri de ABD'nin Gazze'ye doğrudan müdahale etmesi halinde misilleme yapma sözü verdi.

11 Ekim

İsrail'in Gazze'de yasaklı beyaz fosfor kullanmış olabileceğine dair raporlar ortaya çıktı. İsrailli liderler acil bir birlik hükümeti kurulması konusunda anlaşırken, Gazze'deki hastaneler elektrik kesintilerinin yakın olduğu konusunda uyarıda bulunarak uluslararası bir SOS çağrısında bulundu.

12 Ekim

 Almanya'nın İsrail'e mühimmat tedarik etmesi, ABD'nin daha fazla destek sözü vermesi ve Gazze'nin sağlık sisteminin çökmeye yaklaşmasıyla artan insani kaygılar gündem içinde yer aldı.

13 Ekim

İran, İsrail'in Gazze saldırılarını sürdürmesi halinde çatışmayı genişleteceği uyarısında bulundu. Mısır Gazze sınırındaki güvenliği artırdı ve İsrail ordusu Gazze'nin kuzeyinin yavaş yavaş boşaltıldığını doğrularken, durum insani yardım ve uluslararası müdahale açısından kritik olmaya devam etti.

21-22 Ekim

Mısır ile Gazze arasındaki Refah sınır kapısı açıldı, 20 yardım kamyonu kuşatma altındaki bölgeye giriş yaptı. Hamas’ın 7 Ekim’de kaçırdığı iki esir serbest bırakıldı. İsrail kamu yayın kuruluşu Kan'ın haberine göre, 200 İsrailli Gazze'de esir durumda. Mısır'da Kahire Barış Zirvesi adı verilen uluslararası konferans, Gazze-İsrail çatışmalarına dair bir sonuç vermeden tamamlandı. Pentagon'dan gelen haberlere göre ABD, bölgedeki gerginliklere yanıt olarak Orta Doğu'ya ilave hava savunma sistemleri konuşlandırmaya başladı.

23-24 Ekim

İsrail Ordusu Sözcüsü Daniel Hagari, gece boyu Gazze’de kısıtlı bir kara harekatı uyguladıklarını doğruladı, esir İsraillilerin sayısının 220 olduğunu duyurdu.  İsrail ordusu, gece boyunca Gazze Şeridi'nde 320'den fazla askeri hedefe saldırdığını açıkladı. AB dış politika şefi Josep Borrell, Gazze'ye yardım sevkiyatının hızlandırılması çağrısında bulunurken, bloğun "insani bir duraklama" konusunda görüşmelerde bulunduğunu belirtti. 7 Ekim'den bu yana çatışmalarda öldürülen kişi sayısı Filistinler için 5000'e ulaşırken, İsrailliler için bu sayı 1500'ü geçti. İsrail, El-Şati mülteci kampına gece boyunca düzenlediği saldırı düzenledi. Batı Şeria'da üst düzey bir Hamas liderinin ölümü suikast iddialarına yol açtı. Fransa Cumhurbaşkanı Macron İsrail ile dayanışma içinde olduğunu ifade etti ancak bir Filistin devleti kurulması çağrısında bulundu. 

25 Ekim

Filistin Sağlık Bakanlığı'na göre, İsrail'in Salı günü Gazze'ye düzenlediği hava saldırıları 24 saat içinde en az 704 kişinin ölümüne yol açtı. Birleşmiş Milletler, Gazze'deki hastanelerin Çarşamba gecesi yakıt sevkiyatı olmadan kapanabileceği uyarısında bulundu. İsrail ordusu Suriye'den açılan ateşe karşılık olarak Suriye ordusunun altyapısını vurdu. Hizbullah lideri direniş çabalarını değerlendirmek üzere Hamas ve İslami Cihad liderleriyle bir araya geldi.

Kredi derecelendirme kuruluşları savaş riskleri nedeniyle İsrail'in not görünümünü düşürdü. Tel Aviv'deki protestolarda Hamas'ın elindeki esirlerin iadesi talep edildi. BM Şefi Guterres Hamas saldırısını kınadı ve İsrail'den istifa çağrılarına yol açtı.

Lübnan'ın BM Büyükelçisi İsrail saldırganlığının Lübnan üzerindeki etkisini tartıştı ve Ürdün yaklaşan BM Genel Kurulu acil toplantısında acil ateşkes için bir karar tasarısı önerdi. ABD Hazinesi Hamas'ın finansmanını hedef alan uluslararası bir koalisyon oluşturmayı hedeflediğini belirtti.

26 Ekim 

İsrail, Gazze'ye önemli bir kara harekâtı düzenlediğini bildirerek savaşçıların ortadan kaldırıldığını ve askeri altyapının tahrip edildiğini iddia etti. ABD ve Rusya'nın İsrail-Gazze savaşına ilişkin birbiriyle yarışan karar tasarıları BM Güvenlik Konseyi'nde başarısız oldu. ABD Başkanı Biden, 6.500'ü aşan Filistinli ölü sayısını sorguladığı için eleştirilere maruz kaldı. Japonya Dışişleri Bakanı Gazze'de geçici ateşkes çağrısında bulundu. Dokuz Arap ülkesi sivillere yönelik saldırıları kınadı. Filistin Dışişleri Bakanı el-Maliki Lahey'de UCM soruşturması için destek istedi. 

27 Ekim

Gazze'de ölen Filistinlilerin sayısı 7,000'i aştığını, Filistin Sağlık Bakanlığı 212 sayfalık bir listeyi kanıt sunarak gösterdi. Amerika Birleşik Devletleri, Amerikan personeline yönelik saldırılara yanıt olarak Orta Doğu'ya 900 ek asker konuşlandırdı. İsrail ordusu üç Hamas ajanını öldürdüğünü iddia ederken, Gazze'deki İsrailli esirlerin aileleri Kızıl Haç'a erişim çağrısında bulundu. 

4 Kasım

İsrail ordusu Gazze'nin kuzeyinde kara operasyonlarının devam ettiğini ve Hamas saldırılarının engellendiğini bildirdi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsrail'in bir ambulans konvoyuna düzenlediği ölümcül saldırıdan duyduğu dehşeti dile getirdi. Gazze Sağlık Bakanlığı, İsrail hava saldırılarında 9.488'den fazla Filistinlinin öldüğünü ve Gazze genelinde bombalamaların devam ettiğini bildirdi. Bir insan hakları grubu İsrail'de Gazze'den gelen binlerce Filistinli işçinin çalışma izinlerinin iptal edildiğini belgeledi. 

5 Kasım

İsrail ordusu Gazze'deki sivillerin Pazar günü güneye kaçmaları için bir süre tanıdığını duyurdu. Diplomaside, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Arap liderlerin Gazze'de ateşkes çağrılarını reddederek "insani bir duraklama"yı tercih etti. Türkiye İsrail'deki büyükelçisini geri çağırdı. 

6 Kasım

 İsrail'in Demir Kubbe sistemi arızalandı, füzelerden biri sokağa düşerek bir yangına neden oldu.  Lübnan'ın güneyine düzenlenen bir saldırıda üç sivil öldü. 7 Ekim'den bu yana 88 BM Yardım ve Bayındırlık Ajansı üyesinin öldürülmesiyle geçtiğimiz ay Birleşmiş Milletler için en ölümcül çatışma oldu. İsrail ordusunda, Gazze'nin karadan işgalinin başlamasından bu yana ölenlerin sayısı 30'a yükseldi.  ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Türkiye'yi ziyaret ederek İsrail-Hamas savaşının tırmanma riskini görüştü. CIA Direktörü William Burns İsrail ve diğer Orta Doğu ülkelerini ziyaret etti. On sekiz insani yardım örgütü başkanı Gazze'de ateşkes çağrısında bulunan ortak bir bildiri yayınladı.

7 Kasım

İsrail'in Gazze'ye yönelik bombardımanının üzerinden bir ay geçti ve Gazze'de ölü sayısı 10,000'i aştı. Gazze nüfusunun yaklaşık %70'i yerinden edildi. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Hamas'ın elinde tuttuğu 200'den fazla İsrailli serbest bırakılana kadar ateşkes çağrılarını reddetti. Hamas'ın İsrail'de gerçekleştirdiği ölümcül saldırıların üzerinden bir ay geçmesi dolayısıyla Knesset önünde bir nöbet düzenlendi. Güney Afrika ve Çad İsrail'deki büyükelçilerini geri çağırdı, Avrupa Birliği Gazze'ye yaptığı yardımı 25 milyon euro artırdığını açıkladı. Malezya Başbakanı, ülkesinin Hamas destekçilerine yönelik tek taraflı yaptırımları tanımayacağını belirtti. BM Güvenlik Konseyi İsrail-Gazze savaşıyla ilgili bir toplantı düzenledi. 

8 Kasım 

 Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi, İsrail'in Gazze'ye yönelik bombardımanını eleştirdiği için Kongre'nin Filistin asıllı Amerikalı üyesi olan Rashida Tlaib hakkında kınama kararı aldı. 

Silahlı Çatışma Yeri ve Olay Verileri Projesi, İsrail-Filistin savaşı nedeniyle dünya çapında çoğunluğu Filistin'i destekleyen 4.200 gösteri kaydetti. BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi, yakıt, su ve buğday unu eksikliği nedeniyle Gazze'nin kuzeyindeki fırınların kapatıldığını bildirdi.  BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Turk, insan hakları ihlallerini ele almak üzere Orta Doğu ziyaretindeydi. Paris'teki görüşmeler, G7 bakanlarının insani bir duraklama çağrısı ve İsrail'e yaptırım çağrıları ile diplomatik çabalar, şiddetle süren çatışmalar eşliğinde devam etti.

9 Kasım 

Esirlerin serbest bırakılmasına bağlı olarak Gazze'de üç günlük insani ateşkes sağlanması için Katar, Mısır ve ABD'nin dahil olduğu müzakereler devam ediyor. Gazze'deki Al-Quds Hastanesi yakıt sıkıntısı nedeniyle hizmetlerini azaltıyor.