Zaman Tüneli
4'
Türkiye'de Asgari Ücret Düzenlemeleri
Sosyal Politikalar
İlk yayın :
20 Aralık 2022
Asgari ücret, işverenlerin işçiler üzerinde haksız hakimiyet kurmalarını önlemek ve geliri asgari ücretten ibaret olan işçilere insanca bir yaşam olanağı sunmak adına, emeğin minimum karşılığı olarak belirleniyor. Çalışan kesimin %37’sinin asgari ücretle çalıştığı ve büyük çoğunluğunun tek gelir kaynağı bu ücret olan Türkiye’de, her yıl olduğu gibi işçi, işveren ve devlet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu tüm iş kolları ve bölgeler için uygulanacak ücret alt sınırı tespit etmek üzere toplantılarını tamamladı ve 2023 için asgari ücret net 8.500 lira olarak belirlendi. Peki Türkiye’de asgari ücret uygulaması nasıl gelişti? Asgari ücret düzenlemelerinin geçmişten bugüne değişimini derledik.
1923
Asgari Ücret Uygulamasının Kararlaştırılması
İzmir İktisat Kongresi’nde emek kesiminin önerileri içinde yer alan, işçiler için bir alt sınır ücret belirlenmesi usulü “işçi ücretlerinin asgari hadlerinin ülkenin geçim koşullarına uygun olarak her üç ayda bir belediye meclisinde ilan edileceği” ifadelerinin kayda geçişi ile Türkiye’de asgari ücret uygulaması ilk defa kararlaştırıldı. Asgari ücr
1936
Asgari Ücret Mevzuata Girişi
1931’de çıkarılan Havzai Fahmiye Kanunu ile işçiye asgari ücret ödeneceği tekrar kararlaştırılmış, ücret seviyesinin ocak sahibi, işçi birliği temsilcisi ve İktisat Vekaleti’nin seçeceği üç kişiden oluşan bir komisyonca belirleneceğine karar verilmişti. Fakat asgari ücrete dair ilk yasal düzenleme 1936’da çıkarılan 3008 sayılı İş Kanunu ile gerçekl
1951
Asgari Ücretin Uygulamasının Başlangıcı
İş Kanunu’nda yapılan yeni değişiklik ile ücretin tespiti Çalışma Bakanlığı’na bırakıldı ve “Asgari Ücretlerin Tespitine Müteallik Yönetmelik”in yürürlüğe girmesiyle gerçek anlamda ilk defa asgari ücret tespitleri başladı. Asgari ücrete dair net bir tanım da ilk defa bu yönetmelikte yapıldı. 1951’den 1967’ye dek ücret, mahalli komisyonlar tarafında
1967
Merkezi Bir Asgari Ücret Komisyonunun Kurulması
931 sayılı İş Kanunu ve ardından yeni “Asgari Ücret Yönetmeliği” ile ücretin tespitinde mahalli komisyon usulü terk edildi. Tespit komisyonu merkezi bir konuma ulaştı; işçi, işveren ve devlet temsilcilerinden oluşan “Asgari Ücret Tespit Komisyonu” ilk kez oluşturuldu. Asgari ücretin hizmet akdi (iş sözleşmesi) ile çalışan tüm işçilere uygulanması v
1969-1973
Uluslararası İş Örgütü Sözleşmelerinin Kabulü
Komisyonlar 1969, 1972 ve 1973 yıllarında ücretleri bölgesel farklılık esaslarına göre tespit etmeye ve yalnızca sanayi sektörü için ücret belirlemeye devam etti. Bunun yanında dünyada asgari ücret düzenlemelerinde önemli bir referans olan Uluslararası İşçi Örgütü (ILO)’nun tarım kesimine yönelik de asgari ücret düzenlenmesini içeren sözleşmesinin
1974
Ulusal Asgari Ücrete Geçiş
Ücretin tespit edilmesinde önemli ve tartışmalı bir adım atılarak bölgesel kalkınması önemli farklar barındıran Türkiye’de asgari ücret tespitinde mahalli farklılıklar kaldırıldı. Ücret ilk kez ulusal düzeyde tespit edildi. Ücret tespitinde tarım-ormancılık ve sanayi-hizmet sektör ayrımı ve 16 yaş altı ve üstü için ayrı ücretler belirlenmesi usulü
1989
Ücrette Tek Ayrım Yaş Haddi
Tarım ve sanayi sektörleri için ayrı ayrı ücret tespit edilmesi usulü de kaldırıldı, tüm sektörler için ulusal düzeyde tek bir asgari ücret belirlenmeye başladı. Asgari ücret asgari uygulamasında tek ayrım 16 yaş sınırı oldu.
2003
İş Kanunu'na Dahil Tüm İş Kolları İçin Asgari Ücret
4857 sayılı İş Kanunu yürürlüğe girdi, konuya ilişkin Ağustos 2004 tarihinde Asgari Ücret Yönetmeliği çıkarıldı, asgari ücretin İş Kanunu kapsamına giren bütün iş kollarını kapsayacak biçimde tek tip belirlenmesi ilk kez zorunluluk haline geldi.
2014
Ayrımsız Tek Bir Asgari Ücret
Asgari Ücret Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle birlikte, “ücret işçilerin 16 yaşını doldurmuş olup olmadıklarına göre ayrı ayrı belirlenir.” hükmü kaldırıldı, “milli seviyede tek asgari ücret tespiti”ne yönelik karar alındı ve asgari ücretin belirlenmesindeki tüm farklılıklara son verildi.
İLGİNİ ÇEKEBİLİR