Toplumsal Olayların İzini Sürerken Görsel Analiz

Yayılan iddiaları bulmak için bazen sosyal medyada paylaşılan görsellerden çok daha fazlasına ihtiyaç olabiliyor. Videonun ya da fotoğrafın çekildiği yerle ilgili etraftaki ipuçlarını aramaktan daha kısa bir yol olabilir.  Peki, içerisinde pek bilgi barındırmayan toplumsal olaylarla ilgili ek bilgi nasıl edinebiliriz? İsrail’in Gazze’ye yönelik harekatının başladığı Eylül 2023’ten bu yana birçok ülkede özellikle üniversitelerde İsrail’in politikalarını eleştiren sesler yükseliyor. Üniversitelerdeki protestoların görüntüleri de sosyal medyada dolaşıma giriyor ve viral oluyor. 

Amsterdam Üniversitesi de protestoların sıkça yaşandığı, protestocular ile polis ve diğer grupların karşı karşıya kaldığı  üniversitelerden birisi olarak göze çarpıyor.  Geçtiğimiz aylarda da Amsterdam Üniversitesinde olduğu iddia edilen ve iki grup arasında yaşanan bir arbedenin videosu sosyal medyada yer aldı. 

Birçok bağlamından koparılmış videonun dolaştığı sosyal medyada bu videodaki olayın Amsterdam Üniversitesi’nde yaşandığından nasıl emin olabiliriz?

Paylaşılan videoların bir tanesinden alınan bir ekran görüntüsünü görsel arama araçlarında aratmak araştırmanın ilk adımı olabilir.  Bunun için Google, Google Lens, Yandex, TinyEye, Bing gibi siteler kullanılabilir. Doğu Asya’da kaydedildiği iddia edilen görseller için ise Baidu ya da Sougu daha iyi sonuçlar verecektir. 

Arama motorlarının görsel arama sekmesi üzerinden sorgulanacak fotoğrafın bağlantısını ekleyerek ya da araştırılmak istenen görselin yükleyerek sorgulama yapabiliriz. 

Görsel arama yaptıktan sonra çıkan sonuçlardaki kaynaklar üzerinden doğru bilgiye giden bir yol inşa edilebilir ancak bazı zamanlarda görsel aramanın da yetersiz kaldığı durumlar olabilir. 

Bahsedilen iddiadaki yerin görsellerine internet aramasıyla da ulaşılabiliyor.. Bunun için, Google’da ‘Amsterdam University Gaza’ araması yapmak yeterli. 6 Mayıs 2024 tarihli bir haberde Amsterdam’daki öğrencilerin İsrail ile iş birliğinin sonlanması için protesto gerçekleştirdiği bildirilmiş.

Haberde AFP’den Nick Gammon’un Amsterdam Üniversitesi’nde çektiği fotoğraf kullanılmış. Fotoğraftaki binanın pencereleri ile iddiadaki videoda arka planda yer alan binanın pencereleri birbiri ile uyum sağlıyor.

Binalar uyum sağlıyor ancak videonun Amsterdam Üniversitesi’nde kaydedildiğini söyleyebilmek için yeterli değil. Bu noktada dünya üzerindeki çoğu foto muhabirin fotoğraflarını yüklediği  Getty Images,  Alamy ve Pexels gibi sitelerden yardım alınabilir. Bu siteler foto muhabirlerin de kullandığı siteler olduğu için stok fotoğrafların yanı sıra toplumsal olaylara dair fotoğraflar bulmak da mümkün.

Amsterdam Üniveristesi’nde yaşanan olaylarla ilgili daha fazla bilgi almak için Getty Images içerisinden ‘Amsterdam University’ araması yapıldığı zaman foto muhabiri Pierre Crom’un iki grup arasında yaşanan kavgayı fotoğrafladığı fark ediliyor.

Bir diğer fotoğrafta ise Pierre Crom’un iki grup arasındaki kavgayı fotoğrafladığı yerin, videonun çekildiği bölge olduğu anlaşılıyor. Soldaki bisikletler, parke taşları, binanın yapısı ve kavgaya karışan kişilerden fotoğrafların birbiri ile uyum sağladığı görülüyor.

Amsterdam Üniversitesi, tıpkı İstanbul Üniversitesi gibi şehrin içerisine yayılan bir üniversite olduğu için olayın yaşandığı kampüsü öğrenmek gerekli. Google’da ‘Universiteit van Amsterdam 6 mei’ araması yapıldığı zaman eylemlerin Amsterdam Üniversitesi’nin Roeterseiland kampüsünde gerçekleştiği bilgisine ulaşılıyor.

Getty Images’ten ve haberden elde ettiğimiz bilgiler doğrultusunda Google Earth üzerinden Amsterdam Üniversitesi’nin Roeterseiland kampüsü aratıldığı zaman ise söz konusu videonun çekildiği yeri bulmak mümkün.