Uluslararası Yatırım Pozisyonu

Uluslararası Yatırım Pozisyonu; bir ülkede yerleşik kişilerin, yurtdışında yerleşik kişilerden olan finansal alacakları ile rezerv varlıklarının ve yurtdışında yerleşik kişilere olan finansal yükümlülüklerinin belirli bir tarihteki stok değerini gösteren tablodur. Toplam uluslararası finansal varlıklar ve rezerv varlıklar ile toplam uluslararası finansal yükümlülüklerin farkı net uluslararası yatırım pozisyonu olarak adlandırılır.

Başka bir deyişle, net uluslararası yatırım pozisyonu, ülkenin, yurtdışından finansal alacakları ve rezerv varlıklarıyla, yurtdışına olan finansal borçları arasındaki farkı gösterir. Net pozisyon pozitif veya negatif olabilir.

Bu tanımda yerleşiklik kavramı önemlidir. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’na göre “yerleşikler” “bir ekonomide bir yıldan fazla süre ile devamlı ve düzenli olarak ikamet eden, o ekonomi içerisinde faaliyette olan kurum ve kişiler”dir ve bu tanım dışındakiler ise yerleşik olmayanlar olarak tanımlanır.

TCMB’nin açıkladığı 2016 yılı ikinci çeyrek verilerine göre, Türkiye’deki yerleşik kişilerin yurtdışındaki alacakları ve rezerv varlıklarının toplamı 233,9 milyar dolardır. Bu varlıkların %20,5’ini doğrudan yatırımlar ve portföy yatırımları, %27’sini ise mevduat ve kredi gibi diğer yatırım araçları oluşturuyor. Rezerv varlıklarının payı ise geri kalan %52 seviyesinde. Türkiye’deki yerleşiklerin elinde 20,1 milyar dolarlık altın bulunuyor. Döviz varlık, mevduat ve menkul kıymetlerin toplam değeri ise 100,1 milyar dolar.

Türkiye’nin yükümlülüklerin toplamı ise ikinci çeyrekte 612,9 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bunun %49,2’sini doğrudan yatırımlar ve portföy yatırımları oluşturuyor. Yabancı sermayenin elinde bulunan hisse senetleri miktarı da 43,1 milyar doları buluyor. Yükümlülüklerin üçte birinden fazlası kredi borçlarına ait. Bankaların 91,8 milyar dolarlık kredi borcu varken, banka dışı sektörlerdeki borçlanmaları 107,6 milyar dolara ulaşıyor.

Sonuç olarak, Türkiye’nin net uluslararası yatırım pozisyonu 2016 ikinci çeyreği için 378,9 milyar dolar açıkla sonuçlandı.

Daha sağlıklı bir gösterge olması açısından, net uluslararası yatırım pozisyonunu ilgili yılın GSYH’si ile oranladığımızda, farklı ülkeleri karşılaştırabilecek bir gösterge elde edebiliyoruz. Listenin son sırasındaki ülkelerin Avrupa’nın sorunlu ekonomileri arasında gösterilmesinden bu göstergenin ekonominin gidişatını gösterme açısından önemli olabileceği çıkarımını yapabiliriz. Tabii ki ABD’nin 7.2 trilyon dolarla GSYH’sinin yarısına yaklaşan net pozisyonunu bir kenarda bırakırsak.

-100-80-60-40-200204060-200-180-160-140-120-100-80-60-40-200204060IrlandaGuney KibrisMacaristanPortekizYunanistanHirvatistanBulgaristanIspanyaLetonyaEstonyaPolonyaRomanyaSlovakyaLitvanyaTurkiyeSlovenyaCekyaItalyaLuksemburgFransaIsvecAvusturyaBirlesik KrallikHollandaMaltaDanimarkaFinlandiyaAlmanyaBelcika