Görsel Türkiye’nin Sefalet Endeksi’nde Güncel Sıralamasını mı Gösteriyor?

→ Tablo Şubat 2022’ye ait ve ülkelerin verileri güncel değil. 

→ Mart 2024 itibarıyla Sefalet Endeksi’nin temel değişkenleri olan işsizlik ve enflasyon oranının Türkiye için en güncel verilerinin toplamı 76,17. Arjantin 281,7 puan ile Türkiye’nin üstünde yer alıyor. 

→ İşsizlik ve enflasyon oranının dışında farklı değişkenlerin de eklendiği Hanke Yıllık Sefalet Endeksi 2023 sıralamasına göre 321,8 puan ile Arjantin ilk sırada. Türkiye ise 198,5 puan ile 7. sırada yer alıyor. 

Sefalet Endeksi (The Misery Index) ortalama bir vatandaşın ekonomik olarak ne durumda olduğunu belirlemeye yardımcı olmak üzere tasarlanmış ve basitçe ülkenin enflasyon oranı ile işsizlik oranının toplamından oluşan bir göstergedir. Endeks ne kadar yüksekse, ortalama vatandaşların hissettiği sefalet de o kadar büyüktür. Bu kavram, hem yüksek işsizlik oranının hem de kötüleşen enflasyonun bir ülke için ekonomik ve sosyal maliyetler yarattığı önermesine dayanmaktadır.

Sefalet Endeksi iktisatçı Arthur Okun tarafından ekonominin genel durumunu ölçmek amacıyla geliştirildi. Yüksek enflasyon ve yüksek işsizlik oranlarının yaşandığı 1970’lerin stagflasyon yaşanan ekonomilerinde bu yöntem oldukça popülerdi. 1990lardan sonra da endeks farklı ekonomistlerin katkılarıyla yöntem değiştirdi. ABD’li ekonomist Robert Barro işsizlik ve enflasyon oranlarının yanına ekonomik büyüme ve faiz oranlarını da ekleyerek Barro Sefalet Endeksi’ni oluşturdu. Ekonomist Steve Hanke de Barro Sefalet Endeksi’ndeki değişkenleri farklı değişkenlerle değiştirerek yıllık olarak hesaplanan Hanke’s Annual Misery Index’i (Hanke Yıllık Sefalet Endeksi - HAMI) yıllık olarak paylaşıyor. Sosyal medyada paylaşılan sefalet endeksi ile ilgili iddialar da genel olarak içindeki değişkenlerin belli miktarda değiştiği endeksler üzerinden yapılan hesaplamaları konu alıyor. 

Türkiye Sefalet Endeksinde Gelişmekte Olan Ekonomiler İçinde İlk Sırada Değil

Öncelikle yıllık hesaplanan ve ekonomist Steve Hanke tarafından kamuoyuna duyurulan “Hanke Yıllık Sefalet Endeksi”nin 2023 yılı verilerine bakıldığında görselde görünen Türkiye ve diğer ülkelerin endeks verileriyle uyumlu olmadığı görülebiliyor. 

Hanke Yıllık Sefalet Endeksi 2023’te Arjantin ilk sırada bulunurken Arjantin’i Venezuella ve Lübnan takip ediyor. Türkiye bu sıralamada 108,5 puanla 7. sırada. 

En temel değişkenler olan işsizlik ve enflasyon oranı dikkate alındığında Türkiye’nin en güncel verilerle sefalet endeksi puanı 76,17. Görseldeki diğer ülkelerin endeks değerlerine bakıldığında da güncel verilerle hesaplananlarla yine uyuşmadığı görülüyor. 

Kısa bir internet araştırmasıyla tablonun Şubat 2022’de bazı sitelerde paylaşıldığını görmek mümkün. Türkiye’nin endeks değeri de Kasım 2021 işsizlik oranı (%11,2)  ile Ocak 2022 yıllık enflasyon oranı (%48,69) toplanarak oluşturulmuş. Yani tablo güncel değil. 

Görselin Türkiye’nin Sefalet Endeksi’nde güncel sıralamasını gösterdiği iddiası yanlış.