Koronavirüs Eylül 2012'de Uyduruldu mu?

Birleşik Krallık Araştırma ve Yenilik Merkezi’nde (UKRI) yer alan bilgiye göre, koronavirüsler genellikle soğuk algınlığı, öksürük vb. üst solunum yolları hastalıklarına neden olan virüslerdir. Bu virüsler havada asılı bulunan damlacıkların solunması yoluyla bulaşır. Bu damlacıklar ise hastalık bulaşmış kişinin nefes alıp vermesi, konuşması, gülmesi, öksürmesi veya hapşırması gibi yollarla havaya salınır. Bu nedenle kişilerin maske takması ve belirli bir sosyal mesafe bulundurması hastalığın bulaşmasını engellemek için önemlidir. 

Koronavirüsler protein sivri uçlarıyla kaplıdırlar ve bu uçlar virüsün sağlıklı bir hücreye tutunmasını ve bu hücrelere bulaşmasını sağlar. Sivri uçlar mikroskopla bakıldığında bir taç şeklinde görülür. Bu nedenle, görünümü nedeniyle Latincede taç anlamına gelen corona ismi verilmiştir.

Sivri uçlu protein zar tabakasının altında ise virüsün genetik materyali, yani genomu bulunur. Pek çok virüsün genomu insanlar gibi DNA’dan yapılmışken, koronavirüslerin genomları ise RNA’dan yapılmıştır. Bundan dolayı virüs yeni konakçı türlerine rahat bir şekilde uyum sağlayarak mutasyon geçirebilir.

Hayvanlar da dahil edildiğinde yüzlerce koronavirüs türü olduğu tahmin ediliyor. Bugüne kadar 7 farklı insan koronavirüsü tanımlanmıştır. Bunlardan 4’ü ise daha yaygın olarak görülmekte olup, genel olarak erişkinlerde hafif solunum yolu hastalıklarına sebep olmaktadır. Bununla birlikte ise bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ise çok ciddi solunum yetmezliğine kadar götürebilecek semptomlara da sebep olabilirler. Fakat, son 20 yılda hayvanlardan bulaşan ve ciddi hastalık ile ölümlere yol açan 3 farklı koronavirüs türü ortaya çıkmıştır. Bunlar SARS, MERS ve Covid-19 salgınına sebep olan SARS-CoV-2 virüsüdür.

Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Sağlık Enstitüleri’nde (NIH) yer alan bilgiye göre, bu virüslerden ilki SARS koronavirüsü ilk kez Kasım 2002’de ortaya çıktı ve ciddi oranda akut solunum sendromuna sebep oldu ve 2004 yılında ortadan kayboldu. Daha sonra Eylül 2012 yılında Ortadoğu Solunum Yolu Sendromu (MERS) koronavirüsü ortaya çıktı. Develerin hörgüçlerinden bulaştığı tahmin edilen virüs hâlâ lokal salgınlara sebep olmaya devam etmektedir. Aralık 2019 yılında Çin’de çıkan ve 11 Mart 2020 tarihinde DSÖ tarafından küresel salgın ilan edilen ve Covid-19 hastalığına sebep olan SARS-CoV-2 virüsün etkileri ise hâlâ devam etmektedir.

Kasım 2002’de çıkan SARS salgını seyahat eden enfekte yolcular nedeniyle 26 farklı ülkeye yayıldı ve 8.000’den fazla insanın hastalanmasına, 774 insanın da hayatını kaybetmesine sebep oldu. 2004 yılında ortadan kaybolan hastalık, 2012 yılında SARS’a benzer bir hastalığa sebep olan yeni bir koronavirüsün tespit edilmesiyle tekrar ortaya çıktı. Hastalık Orta Doğu’da gözüktüğünden dolayı hastalığa Ortadoğu Solunum Yolu Sendromu (MERS), virüse ise MERS-CoV adı verildi.

Covid-19 da yeni bir koronavirüs türüdür. İlk vaka Aralık 2019’da teşhis edildiği için adına koronavirüs hastalığının İngilizce (coronavirus disease) kısaltması olarak “Covid” ve yılı için “19” kelimelerinin birleşiminden oluşan Covid-19 adı verilmiştir. 

Fotoğraftaki haberde görülen ve ilk kez Suudi Arabistan’da 2012 yılında teşhis edilen bir hastalık olan MERS, diğer koronavirüs türleri gibi bir akut solunum yolu hastalığıdır. Hastalığın tipik belirtileri ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. İshal ve pnömoni (zatürre) gibi belirtileri de görülmüştür. Hastalarda ciddi bir nefes darlığına sebep olabilir ve böbrek hastalığı, diyabet, kronik akciğer hastalığı, kanser gibi hastalıklara sahip bireylerde ölümcül olabilir. Hastalığın insanlara tek hörgüçlü develerden geçtiği tahmin edilmektedir. Virüsün kökenleri tam olarak anlaşılamamakla beraber, yarasalardan kaynaklı olabileceğine ve develere bulaşmış olabileceğine inanılmaktadır.

DSÖ’ye göre, hastalığa yakalananların şu ana kadar %35’i hayatını kaybetmiştir. En son 12 Mart ve 31 Temmuz 2021 tarihleri arasında dört MERS vakası tespit edilmiştir. 20 Mart’ta ölümle sonuçlanan bir vakanın ardından 2012 yılından beri Suudi Arabistan’da MERS kaynaklı ölümler 810’a ve vaka sayısı ise 2178’e yükselmiştir. Eylül 2012 ile 31 Temmuz 2021 tarihleri arasında ise küresel çapta toplam 2578 vaka bildirilirken bunların 888’i ölümle sonuçlanmıştır. 

DSÖ tarafından hazırlanan zaman çizelgesine göre, ilk olarak Çin’in Wuhan kentinde Wuhan Belediye Sağlık Komisyonu 31 Aralık 2019 tarihinde bir dizi pnömoni vakası bildirildi ve bu vakaların yeni bir koronavirüs kaynaklı olduğu tespit edildi. 10 Ocak 2020’de bu koronavirüsün SARS ve MERS virüslerinin farklı bir kolu olan SARS-CoV-2 virüsü olduğu tespit edildi. 13 Ocak 2020’de Çin dışında ilk vaka Tayland’da görüldü. 30 Ocak 2020’de DSÖ, hastalık durumunu “Uluslararası Önemi Haiz Halk Sağlığı Acil Durumu” ilan etmiştir. 11 Mart 2020 tarihinde ise DSÖ bu durumun bir küresel pandemi olduğunu ilan etti.

Bir Twitter hesabı tarafından yapılan bir paylaşımda koronavirüsün 2012 yılında uydurulduğu ve bu nedenle salgının yalan olduğu iddia edilmişti. Koronavirüs bir virüs ailesidir ve iddiada görülen ise 2012 yılında Suudi Arabistan’da başlayan salgının da koronavirüs kaynaklı bir virüs olan MERS-CoV virüsüdür. İçinde bulunduğumuz koronavirüs ailesinin farklı bir kolu olan SARS-CoV-2 kaynaklı Covid-19 salgınıdır. DSÖ, 11 Mart 2020 tarihinde Covid-19 hastalığını bir salgın olarak kabul etti ve bu durumu küresel bir pandemi olarak tanımladı.