NASA’nın Mars Fotoğrafı Cezayir’i mi Gösteriyor?

→ NASA’nın paylaştığı Mars fotoğrafları araştırıldığında iddiada paylaşılan görsel bulunamıyor.

→ NASA kayıtlarında Ingenuity’nin ilk uçuşu 17 Nisan 2021 değil, 19 Nisan 2021 tarihinde. 

→ İddiada bulunan iki görsel de Cezayir’de çekilen orijinal fotoğrafın görsel manipülasyon yöntemiyle değiştirilerek oluşturulmuş.

Uzay ile ilgili keşifler ve teknolojik gelişmeler, manipülasyona oldukça açık. Ay’a iniş, Dünya’nın uzaydan görünüşü, Mars’taki keşifler gibi konularla ilgili iddialar sosyal medyada kullanıcılar tarafından ilgi gören paylaşımların arasında. Mars ve NASA ile ilgili benzer iddiaların doğruluk kontrolü de daha önceden yapılmıştı. 13 Ağustos tarihinde dolaşıma giren paylaşımda da NASA’nın Mars’tan paylaştığı öne sürülen bir fotoğrafın aslında Cezayir’den olduğu iddia edilmiş. 

İddiada paylaşılan görselde yer alan metinde İngilizce “First flight on Mars 17 Apr 2021. By: Ingenuity Helicopter” yazısı okunuyor. Metnin çevirisi “Mars’ta ilk uçuş 17 Nisan 2021. Ingenuity Helikopteri tarafından (çekilmiş).” şeklinde yapılabilir. NASA’nın Perseverance keşif aracıyla birlikte gönderdiği Ingenuity otonom insansız hava aracı, 30 Temmuz 2020’de fırlatılmış ve 25 Haziran 2024’e kadar Mars araştırmalarına katkı sağlamış. Fotoğrafın Mars’ta 17 Nisan 2021 tarihinde çekildiği iddia edilmişti. Kayıtlarda ise Ingenuity’nin ilk uçuşunu 19 Nisan 2021’de gerçekleştirdiği görülüyor. 

NASA’nın yayımladığı fotoğraf/görsel galerisinde Ingenuity’nin çekmiş olduğu görsellere bakıldığında, iddiada yer alan görselin bulunmadığı ortaya çıkıyor. Bunun yanında yine NASA’nın paylaştığı, Ingenuity’nin uçuş kayıtlarının olduğu arşiv incelendiğinde de ham fotoğraflar arasında iddiada bulunan görselin yer almadığı görülüyor. 

İddiada şüphe uyandıran diğer detaylar da Mars’ı gösterdiği iddia edilen fotoğrafta yer alan uzay araçları. Fotoğrafın sol üstünde görülen Ingenuity helikopterinin boyutu ile NASA’nın açıkladığı boyutlara ve diğer özelliklere uyum sağlamıyor. Örneğin helikopterin kanatlarının en uzun genişliği 1.2 metre; fotoğraftaki boyutu ele alındığında, perspektif de hesaba katılırsa Ingenuity’nin çok daha büyük olması gerektiği anlaşılıyor. Bir diğer detay ise, fotoğrafı çektiği iddia edilen Ingenuity helikopterinin de fotoğrafın içinde yer alması.

Başka bir tutarsızlık ise Ingenuity’nin azami irtifa özellikleri. NASA’ya göre Ingenuity en fazla 5 metre yükseklikte uçabiliyor ancak fotoğrafta Ingenuity’nin bulunduğu yükseklik, çevrede bulunan kayalar da hesaba katıldığında 5 metreden oldukça yüksekte. Dolayısıyla Mars’ı gösterdiği iddia edilen fotoğrafta bulunan uzay araçlarının görsel manipülasyonla fotoğrafa eklendiğine ulaşılıyor. 

Cezayir’de olduğu iddia edilen fotoğraf kesiti arama motorlarının tersine görsel arama araçları kullanılarak araştırıldığında, Sky News Arabia’nın 2022’de yayımladığı bir habere erişiliyor. Haber  Cezayir’deki sağlık turizmi fırsatları ile ilgili. Cezayir’de UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Tassili N’Ajjer milli parkında çekilen fotoğraf, Vikipedi’de Cezayir başlığında çöl fotoğrafları arasında da yer alıyor. 

Fotoğrafın orijinalinde de görülebileceği gibi iddia görselinde fotoğrafa ait bazı noktalar görsel manipülasyon yöntemiyle değiştirilmiş. Fotoğrafın sağ üst bölümünde yer alan kayalıkların arasındaki kumluk bölge, kayalıklarla değiştirilmiş. Sağ ortada yer alan kayalıklar da kaldırılmış. Gökyüzü bölgesi ise artırılmış. 

Görselin Cezayir’deki Tassili N’Ajjer bölgesi olduğu haritalardan da doğrulanabiliyor. Dual Maps adlı çoklu harita ve konum tespiti aracı kullanılarak bölge tarandığında, fotoğrafın çekildiği yerin yaklaşık konumu bulunabilir.