Bültenler
3'
Türkiye’de Seçme Yaşı Ne Zaman 18 Oldu?
Politika
İlk yayın :
26 Eylül 2022
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 11 Haziran 2022 ve 24 Eylül 2022’de yaptığı iki farklı açıklamayla seçme ve seçilme yaşı Türkiye gündeminde tekrar yer almaya başladı. Erdoğan, seçme ve seçilme yaşına ilişkin ilk açıklamasını 11 Haziran 2022 tarihinde Van’da gençlerle gerçekleştirdiği bir etkinlikte yapmıştı. Erdoğan konuşmasında, “Biz bu ülkede iktidara yürürken seçme ve seçilme yaşı 30’du. Öyle aldık. 30’da aldığımız seçme ve seçilme yaşını önce 25’e sonra 18’e kim indirdi? Biz indirdik” ifadelerini kullanmıştı. 24 Eylül 2022 tarihinde Erdoğan, AK Parti’nin Sakarya’da düzenlediği “Gençlik Buluşması’nda” gençlerle bir araya geldi. Erdoğan’ın Sakarya’da yaptığı konuşmada, “Biz göreve geldiğimizde oy kullanmanın yaşı kaçtı? 30. 30'un altındakiler oy kullanamıyordu. Peki bunu 25'e kim indirdi, 18'e kim indirdi? 25 yaşa indiren biziz. 18 yaşa indiren de biziz.” açıklamasında bulundu.
Peki bir asrı aşkın anayasa tecrübesi bulunan Türkiye’de seçme ve seçilme yaşı hangi değişimlere uğradı?
Türkiye’de Seçme ve Seçilme Yaşı Tarihçesi
Kânûn-ı Esâsî’de Seçme Yaşı 25
“Temel kanun” yahut “anayasa” anlamına gelen Kânûn-ı Esâsî, 23 Aralık 1876’da ilan edildi. 1878’de II. Abdülhamit tarafından askıya alınan ve 24 Temmuz 1908’de II. Meşrutiyetin ilanıyla devreye giren Kânûn-ı Esâsî, Osmanlı’nın ilk ve son anayasası olma önemine sahip. Kânûn-ı Esâsî’ye de önceki anayasalara olduğu gibi Anayasa Mahkemesi’nin internet sitesi üzerinden ulaşmak mümkün. Kânûn-ı Esâsî incelendiğinde seçme ve seçilme yaşının 25 olduğu ve yalnızca erkeklerin oy verebildiği görülüyor.
1924 Anayasası: Seçme Yaşı 18’e Düşüyor
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanından sonra 1924’te ilan edilen anayasa incelendiğinde seçme yaşının 18’e düşürüldüğü görülüyor. Seçilme yaşıysa 30 olarak bildirilmiş.
1934 Değişikliği: Seçim Yaşı 22 ve Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı
5 Aralık 1934’te yapılan anayasa değişikliği ile birlikte Türkiye’de kadınlar da milletvekili seçme ve seçilme hakkına kavuştu. 1934’te yapılan düzenlemeyle birlikte seçme yaşı 22’ye çıkarıldı.
1961 Anayasası: Seçme Yaşı 21
28 Mayıs 1960 askeri darbesinden sonra hazırlanan 1961 Anayasası’yla birlikte seçme yaşı 21’e düştü.
Seçme Yaşı 1987’de 20’ye İndi
1961 Anayasası’yla milletvekili seçme yaşının 21 olması, 12 Eylül darbesinden sonra yürürlüğe giren 1982 Anayasası’nda değişiklik göstermedi. 18 Mayıs 1987’de yürürlüğe giren, “7.11.1982 Tarih ve 2709 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 67, 75, 175 inci Maddelerinin Değiştirilmesi ve Geçici 4 üncü Maddesinin Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Kanun” ile birlikte seçme yaşı “20 yaşına girmiş olma” şartına bağlanarak düşürüldü.
Seçme Yaşı AK Parti Kurulmadan 6 Yıl Önce 1995’te 18 Oldu
1995 yılında kanuna bir defa daha düzenleme getirildi ve getirilen değişiklikle seçme yaşı “yirmi yaşına girmiş olma” yerine “18 yaşını doldurmuş olma” şeklinde düzenlendi. 1995 yılında Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı görevindeydi. AK Parti ise düzenlemenin yapıldığı tarih olan 26 Temmuz 1995 tarihinden altı yıl sonra 14 Ağustos 2001’de kuruldu.
Milletvekili Seçilme Yaşı AK Parti Döneminde 18’e Düştü
Kânûn-ı Esâsî’de seçilme yaşı 30 olarak belirlenmişti. Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra hazırlanan anayasalarda ve yapılan kanun değişikliklerinde milletvekili seçilme yaşı hep sabit kaldı. 13 Ekim 2006 tarihinde yayımlanan “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun” ile birlikte seçilme yaşı önce 25’e, 6771 sayılı 21 Ocak 2017 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile birlikte ise 18’e düşürüldü.
İLGİNİ ÇEKEBİLİR