ABD’de Çıkan Bir Yasa Çocukların Aile İzni Olmadan Cinsiyet Değiştirmesine İzin mi Veriyor?

Benzer iddiaların örneklerine ABD ve Türkiye’deki kullanıcıların paylaşımlarında rastlamak mümkün. 

Söz konusu iddiada ABD’de “küçük çocukların aile onayı olmaksızın trans olmasına izin veren” yeni bir yasanın onaylandığı belirtiliyor. Paylaşımın devamında, cinsiyet değiştirmeyi de kapsayan beden uyum sürecindeki çocukların “aile onayı almadıkları durumda” polisi arayarak polis zoruyla evlerinden alınabilecekleri, hatta bu çocukların sonra “trans sığınma evinde” büyütülecekleri de öne sürüldü. Benzer iddiaların ABD’de de yayıldığı dikkat çekiyor. Bu iddialara sebep olan bazı yasaları incelediğimizde, durumun iddia edilenden oldukça uzak olduğu görülüyor.

Yasaya ulaşmak için bazı anahtar kelimeleri kullanarak yaptığımız internet araştırmasında AP Fact Check ve Yahoo News tarafından yapılan doğruluk kontrolü incelemelerine rastlıyoruz. Burada, iddialara sebep olan yasanın 5599 sayılı Senato Yasa Tasarısı (Senate Bill 5599) olduğu görülüyor. İddiaların viral nitelik kazanması ve birçok sosyal medya kullanıcısını yanlış yönlendiren ilk paylaşım ise Donald Trump Jr.’nin bu yasa tasarısı ile ilgili 16 Nisan 2023’te paylaştığı aşağıdaki tweet:

Washington eyaletinde 19 Nisan 2023 tarihinde meclisten geçen yasa tasarısının içeriği iddiadakinden farklı. İddianın aksine, yasa tasarısı çok sayıda hukuk uzmanına göre, yasa bir çocuğu ebeveynlerinden yasal olarak almanın önünü açmıyor. İncelediğimiz iddiadaki ayrıntılarda yer aldığı üzere, “ailesi trans olmasına izin vermeyen bir çocuğun polisi araması ve polis zoruyla ailesinden zorla alıkonulması” gibi bir durum da söz konusu değil. 

Yasanın ana sponsoru olan Washington eyaleti Demokrat Parti Senatörü Marko Liias, yasa tasarısının yanlış yönlendirici şekilde yansıtılmasına yönelik açıklamalarda bulundu:

Liias: "Bu yasa tasarısında, çocuğunuzu bir ev ortamından zorla alan bir devlet anlamına gelen hiçbir durum yok." diyor. Açıklamasının devamında Senatör Liias, "Eyaletimizde herkesin, özellikle de kimlikleri nedeniyle evlerinden atılan gençlerin, istikrara kavuşacakları, hizmetlere bağlanabilecekleri güvenli bir yere sahip olduklarından emin olmak istiyoruz." diyor. 

Yine yayılmakta olan iddiaların üzerine, Washington eyaleti Senatörü Marko Liias'ın sözcüsü Erin Hut, "Tasarıda hiçbir yerde bu belirtilmediği gibi mevcut yasa da bunu söylemiyor. Bu yasa tasarısı, çocukların kendi evlerinde böyle bir barınak olmadığında güvenli ve istikrarlı bir barınağa erişmelerini sağlamakla ilgilidir."

Hukuk uzmanlarına ve yasa tasarısının ana sponsoruna göre, ayrıca yasa tasarısı metni incelendiğinde de, çocukların polis zoruyla evlerinden zorla alınıp, iddiadaki adıyla “trans sığınma evi” gibi bir yere yerleştirilmeleri söz konusu değil.

Yasa, cinsiyet onaylayıcı tedavi veya üreme bakımı arayan kaçak veya evsiz reşit olmayan çocukların, ebeveynlerine hemen haber vermeden geçici olarak barınakta kalmasına izin vermeyi amaçlıyor. Kabul edilen yasa tasarısı, henüz yasalaşmadı ve yasa olarak kabul edilirse yalnızca Washington eyaletinde uygulamada olacak. Söz konusu iddiada “trans sığınma evi” olarak adlandırılan kurumlar ise çocuklar için geçici barınaklar. Yasa, çocukların evlerinden zorla alınması gibi bir durumu kapsamadığı gibi, yasa ile korunmaya çalışan nüfus halihazırda aileleri tarafından evden atılmış ya da kaçak ve evsiz çocuklar. 

Bunun yanında, halihazırda yürürlükte olan mevcut yasaya göre ruhsatlı bir evsizler sığınma evinin veya kuruluşunun, çocuğun istismara ve ihmale maruz kalabileceği durumlar gibi zorlayıcı bir neden olmadıkça, gencin kuruma gelişinden sonraki 72 saat içinde ebeveynlerine bildirmesini gerekiyor. Bu kurumlar istismar ve ihmal gibi özel durumlarda ise sığınma evi, Eyalet Gençlik, Aileler ve Çocuklar Departmanına bilgi vermekle sorumlu tutuluyorlar. 5599 sayılı yasa tasarısı ile, mevcut yasanın bu kısmına dair hiçbir değişiklik yapılmıyor. Yalnızca, istisna sayılan istismar ve ihmal gibi durumlar, kuruma gelen çocuğun “güvenli barınağa erişebilmesi için cinsiyetini onaylayan bakım veya üreme bakımı aradığı zamanları içerecek şekilde” genişletilmiş halini içeriyor. 

Ayrıca yeni tasarıda bakanlık bir çocuğun sığınma evinde kaldığına dair bir rapor aldığında da, ebeveynleri bilgilendirmek için "iyi niyetli bir girişimde" bulunmalı ve "çatışmayı çözmek ve ailenin yeniden birleşmesini sağlamak için tasarlanmış hizmetler sunmak" zorundadır ibaresi de yer alıyor. Yani yeni yasa tasarısı ailenin elinden çocuğu zorla alma gibi bir durumun aksine, sebep ne olursa olsun ailenin tekrar birleşmesine yönelik adımlar atmayı da zorunlu tutuyor. 

Seattle Üniversitesi'nde hukuk profesörü olan Deirdre Bowen, herhangi bir ebeveynin veya çocuğun bu hizmetleri kabul etmesi yönünde bir zorunluluk olmadığını ve "çocuğun yerine dair bildirimi (bakanlık ya da sığınma evi) kim yaparsa yapsın" ebeveynlerin, çocuklarının durumundan haberdar oldukları anda çocuklarını almakta özgür olduklarını söylüyor. 

Washington eyaletinde bir çocuğu ailesinden ya da bir ebeveyn gözetiminden yasal olarak kalıcı devlet korumasına alınmasının tek yolu, çocuğun istismara veya ihmale uğradığının tespit edildiği, yasal olarak tanımlanmış belirli koşulları içeriyor. Bu koşullar içinde de ebeveynlerin çocuklarının “korumalı sağlık hizmetleri” almasına izin vermeyi reddeden ebeveynleri kapsamıyor. Yani ailelerden çocuklarının beden uyum süreçlerini reddetmeleri durumunda çocukların zorla alıkonulması gibi bir durum, herhangi bir yasa altında söz konusu değil. 

5599 sayılı yasa tasarısı, Nisan 2023’te ABD’nin gündeminde trans bireyleri ve çocukları ilgilendiren tek yasa değil. Ancak iddianın aksine trans bireylerin “lehine işleyen” bir sistemi desteklemekten çok uzak nitelikteler. 

Örneğin, Florida’da kabul edilen 254 sayılı yasa tasarısı, birçok çevre tarafından tepkiyle karşılanmıştı. Yasa tasarısı ile, çocukların ailelerinden zorla alıkonulma kriterleri arasında yer alan belirtilen "ciddi fiziksel zarar” kategorisinde, "cinsiyet değiştirme reçetelerine veya prosedürlerine tabi tutulmayı" da dahil edecek şekilde genişletildi. Yani iddiadakinin aksine, hiçbir eyalette çocukların ebeveynlerinden, aileleri beden uyum prosedürlerini reddettiği için zorla alınması söz konusu değil. Ancak bazı eyaletlerde çocukların ailelerinin cinsiyet değiştirme adımlarına ve hormon tedavilerine onay verdikleri takdirde çocukların alıkonulmasının önü açılıyor gibi görünüyor. 

Benzer yasa tasarıları başka eyaletlerde de gündeme gelmeye devam ediyor. 

Bir Twitter kullanıcısı tarafından yapılan paylaşımda ABD’de yeni bir yasa ile “küçük çocukların ailelerinden zorla alınarak aile onayı almadan cinsiyet değiştirmesine” izin verileceği iddiasında aynı zamanda “aile onayını alamayan çocukların” trans sığınma evlerine yerleştirileceği gibi ifadeler de yer aldı. Ancak söz konusu iddia Washington eyaletinde 5599 sayılı bir yasa tasarısının yanlış yönlendirici bir biçimde paylaşılmasından doğuyor. Yasanın içeriğinde, çocukların polis zoruyla ebeveynlerinden alıkonulmaları gibi hiçbir durum yer almıyor.