Görüntüler Hizbullah’ın İsrail’e Düzenlediği Füze Saldırılarını mı Gösteriyor?

İsrail’in Ekim 2023’te Hamas’ın saldırıları sonrası başlattığı kara ve hava harekatı Gazze’de 40 bini aşkın sivil kayba neden oldu. Bunun yanı sıra İsrail, Lübnan sınırı ve Golan Tepeleri’nde Hizbullah silahlı gruplarıyla da çatışma halinde. 17-18 Eylül 2024’te Lübnan’da Hizbullah üyelerinin kullandığı çağrı cihazlarının patlaması sonucu İsrail - Hizbullah çatışmaları yeni bir evreye girdi. Hizbullah İsrail’e yönelik saldırılarını artırırken 23 Eylül’de Lübnan’da düzenlenen füze saldırılarında en az 492 kişi hayatını kaybetti, 1645 kişi ise yaralandı. İki taraf arasındaki çatışmalar sürerken bölgeden geldiği ileri sürülen birçok fotoğraf ve video da sosyal medyada dolaşıma giriyor. 

X platformunda dolaşıma giren bir gönderide Hizbullah’ın İsrail’e yönelik roket saldırılarını gösterdiği iddiasıyla 1 dakika uzunluğunda bir video ve bir fotoğraf paylaşılmış. Paylaşılan videodan kesitler tersine görsel arama yöntemleriyle aratıldığında farklı sonuçlara ulaşılıyor. Detaylı incelemede videoda farklı kaynaklardan alınan kesitlerin ve farklı ses kayıtlarının birleştirildiği fark ediliyor. 

Videodaki ilk iki saniyelik kesit incelendiğinde benzer videoların Ağustos 2023’te paylaşıldığı görülüyor. Görüntüler ise Cezayir futbol takımı Mouloudia Club d'Alger’in 102. kuruluş yıldönümü için yapılan kutlamalardan. Aynı yerde kaydedilen başka bir videoda görünen güvenlik güçlerinin üniformalarında Cezayir’de polise bağlı bir birim olan G.I.P. kısaltması görülüyor. 

Videonun devamındaki görüntüler ise Endonezya’da Ağustos 2024’te bir pazar alanında çıkan yangına ait.  Kesitte yangının hem kuş bakışı görüntüleri hem de yakın çekim görüntülerin simetrisi alınarak (mirroring) kullanıldığı anlaşılıyor. Yangına ait görüntülere Endonezya medyasından ulaşılabiliyor. Yakın çekim görüntülerde pazar alanındaki sokak tabelası ile arka planda bulunan cami minaresi Google Maps sokak görüntüleriyle eşleşiyor.

İddiada paylaşılan fotoğrafta ise Hizbullah saldırısı sonucu havaalanında yanan bir uçak görüntüsü yer alıyor. Güncel gelişmelerden Hizbullah’ın İsrail’in Haifa kentinin yakınlarında bulunan Ramat David Havalimanı’na bir saldırı yaptığı haberlerine rastlamak mümkün. Fakat havaalanına düzenlenen saldırı haberlerde paylaşımdaki görsel bulunmuyor. İddiada yer alan görseli paylaşan sosyal medya kullanıcıları, görselin Haifa kentinin yakınlarında bulunan Ramat David Havalimanı olduğu belirtmiş fakat paylaşılan görsele ulaşmak mümkün değil. 

Paylaşılan fotoğraf incelendiğinde, fotoğrafın bazı bölgelerinde bozulmalar ve gerçeği yansıtmayan bulgulara rastlanıyor. Görselde yer alan askeri araçların bazılarının birbiriyle iç içe geçtiği ve araçların tekerleklerinde tutarsızlık olduğu görülüyor. Bunun yanı sıra görseldeki uçağın gövde bölümünde yer alan kubbe yapısı uçaklarda bulunmuyor. Ayrıca kanat ve kuyruk bölümlerinde de tutarsızlıklar gözlemleniyor. Fotoğrafın alt kısmında yer alan askeri aracın üzerinde yazan İbranice yazıda da deforme harfler göze çarpıyor. 

Paylaşımda yer alan video ve görsel ile ilgili çeşitli iddiaların doğruluk kontrolü Misbar ve RNA News tarafından da analiz edilmiş.