Moderna Aşısı, 2019 Yılında mı Bulundu?

Bir Twitter kullanıcısı tarafından 22 Haziran 2021 tarihinde yapılan paylaşımda Moderna aşısının 2019 yılında bulunduğu iddia edildi.

Paylaşımda geçen metin şu şekilde:

İddia AFP tarafından da incelenmiş.

Dünyada şu ana kadar gerek DSÖ gerek farklı sağlık otoriteleri tarafından onaylanmış birçok aşı bulunuyor. Bu aşılardan birisi olan ve 2010 yılında kurulan ABD’li Moderna INC firmasının ürettiği mRNA aşısı olan Moderna Covid-19 aşısı, 11 Haziran 2021 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü tarafından acil kullanım için onaylandı. Güncel bilgilerin gösterdiği seviyede %94 oranında bir koruyuculuk sağlayan aşının üreticisi Moderna, mRNA tabanlı ilaç geliştirme ve aşı teknolojilerine odaklanıyor.

Yapılan paylaşımda Moderna’nın Covid-19 aşısını 2019’da üretmeye başladığını, bu bilginin ise gizli belgelerde ortaya çıktığı iddia ediliyor. İddia Türkiye’de olduğu gibi birçok farklı dilde paylaşıma konu olmuş. Paylaşımlarda ise temel vurgu aşı karşıtlığı.

Koronavirüs ilk defa Covid-19 salgınıyla yaygın kullanıma girse de salgından önce tespit edilmiş dünyada bilinen birçok farklı koronavirüs türü var. Bu türlerden ilki 1960’lı yıllarda keşfedildi ve şu an en az 7 adet insanlara zarar veren koronavirüs türü bulunuyor. Bu nedenle Covid-19 salgınına neden olan virüs SARS-CoV-2 olarak adlandırılıyor.

Koronavirüsün farklı türlerinden dolayı küçük çapta salgınlar 2000’li yıllarda yaşanmıştı. 2003 yılında Asya’da koronavirüs türleri yüzünden birçok insan hayatını kaybetmişti. 9 yıl ardından ise özellikle Arap yarımadasını etkileyen farklı bir koronavirüs türü olan MERS virüsü ortaya çıkmış ve birçok insan hayatını kaybetmişti.

Moderna’nın Covid-19 salgından önce koronavirüs için aşı geliştirdiği iddiası da diğer koronavirüs türleriyle ilgili çalışmaları nedeniyle ortaya çıkmış bir söylenti. 2012’de yaşanan MERS salgınından sonra MERS-CoV koronavirüs türüne karşı Moderna dahil birçok firma ilaç ve aşı üretim çalışmalarına başlamıştı. Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü (NIAID) ve Kuzey Karolina Üniversitesi’nin (UNC) koronavirüse karşı üretmeye çalıştığı aşı ve ilaçlar, paylaşılan belgelerde görülebiliyor. Günümüzdeki Covid-19 pandemisi DSÖ’ya göre 11 Ocak’ta başlamışken, NIAID sözcüsü ve Moderna 2017'den beri aşı araştırmaları konusunda iş birliği yaptığı biliniyor. Birlikte çalışmalar yapan firmalar ise şunu belirtiyor: “Aralık 2019'da UNC'ye aktarılan materyaller, SARS-CoV-2 değil, Orta Doğu Solunum Sendromu koronavirüsüne (MERS-CoV) karşı aşı adayıydı." Bir başka deyişle, geliştirilen aşı ve ilaçların günümüzdeki Covid-19 ile tam bir bağlantısı yok.

22 Haziran 2021 tarihinde bir Twitter hesabı tarafından Moderna aşısının salgından önce 2019’da bulunduğu iddia edilmişti. İddia incelendiğinde, Moderna ve NIAID kurumlarının 2017’den beri diğer koronavirüs türleri üzerine çalıştıkları, paylaşımda iddia edilen aşının da Covid-19 için değil MERS virüsüne karşı geliştirildiği görülüyor.